Waarom zou je je als gezonde dertiger laten inenten tegen corona? En andere vaccinatievragen
Dertigers zijn nu aan de beurt voor vaccinatie, komende weken volgen de twintigers. Zij lopen aanzienlijk minder kans om ernstig ziek te worden van een Covid-infectie. Ondertussen is het virus op z’n retour. Waarom zou je je dan nog laten vaccineren? Zijn Pfizer en Moderna wel helemaal veilig? De belangrijkste vragen en antwoorden op een rij.
Annemieke van Dongen 04-06-21, 07:00 Laatste update: 04-06-21, 14:40
Als gezonde dertiger of twintiger loop je nauwelijks kans om vanwege een Covid-infectie in het ziekenhuis te belanden of te overlijden. Waarom zou je je dan toch laten vaccineren?
Niet in de laatste plaats vanwege het risico op long Covid, langdurige klachten. ,,Ongeveer een op de tien mensen die corona krijgt, kampt langer dan drie maanden met de gevolgen. Een op de honderd zelfs langer dan een jaar, is het beeld dat we krijgen uit voorlopige studies’’, aldus immunoloog Marjolein van Egmond (Amsterdam UMC). ,,Die klachten, zoals extreme vermoeidheid en concentratiestoornissen, zijn leeftijdsonafhankelijk. Ook twintigers die niet eens heel ziek zijn geweest door Covid, zijn soms al een jaar uit de running.’’
Door je te laten vaccineren bescherm je bovendien niet alleen jezelf, maar ook anderen. ,,Als genoeg mensen zich laten vaccineren, krijgen we groepsimmuniteit. Dan zijn ook mensen met een verminderde afweer beschermd bij wie vaccinatie niet goed werkt, zoals ouderen, mensen met een auto-immuunziekte of niertransplantatie. Jezelf laten vaccineren is dus ook een kwestie van solidariteit.’’
Zonder genoeg gevaccineerden blijft het virus rondgaan, er blijven er nieuwe varianten ontstaan. Dan zitten we zo weer in een nieuwe lockdown
moleculair viroloog Marjolein Kikkert (LUMC)
Ook omdat een hoge vaccinatiegraad de beste garantie is dat onze vrijheid komend najaar niet opnieuw aan banden wordt gelegd door coronamaatregelen, zegt moleculair viroloog Marjolein Kikkert (LUMC). ,,Anders blijft het virus rondgaan, er blijven er nieuwe varianten ontstaan. Dan zitten we zo weer in een nieuwe lockdown.’’
Het kabinet besloot woensdag ook het Janssenvaccin niet meer aan jongeren te geven, nadat eerder AstraZeneca vanwege een zeldzame maar ernstige bijwerking al werd beperkt tot 60-plussers. Wat zijn de risico’s van de Pfizer- en Modernavaccins?
Die zijn beperkt tot klachten als een zere arm, vermoeidheid, hoofdpijn, koorts en diarree, die meestal een tot drie dagen duren. Enkele tientallen Nederlanders kregen direct na inenting een heftige allergische reactie op een bestanddeel van het vaccin. Zij kunnen worden geholpen met een geneesmiddel dat op de GGD-priklocatie aanwezig is; daarom moet iedereen die geprikt is daar een kwartier wachten.
Ernstigere bijwerkingen zijn niet bekend. En de kans is volgens Kikkert heel klein dat die nog opduiken. ,,Dan waren ze inmiddels wel aan het licht gekomen.’’ Wereldwijd zijn inmiddels meer dan 2 miljard mensen tegen het coronavirus ingeënt, van wie tientallen miljoenen met Pfizer en Moderna.
De vaccins van AstraZeneca en Janssen, die op dezelfde virale vectortechnologie zijn gebaseerd, kwamen in opspraak vanwege een zeer zeldzame maar ernstige bijwerking: bloedpropjes in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes. Op 1,9 miljoen AstraZeneca-vaccinaties heeft bijwerkingencentrum Lareb daar zestien meldingen over ontvangen, twee mensen zijn overleden. Bij Janssen is het stollingsprobleem nog zeldzamer: in Nederland zijn er nog geen meldingen van, in de VS enkele. De kans op de bijwerking is daarmee kleiner dan de kans dat je aangereden wordt als je de straat oversteekt, neerstort in een vliegtuig of op het strand gebeten wordt door een haai, stelde een woordvoerder van het Amerikaanse RIVM (het CDC) onlangs.
Toch besloot ons kabinet woensdag het vaccin in principe niet meer aan jongeren te geen. De bijwerking lijkt namelijk vaker bij jongere mensen (vooral vrouwen) voor te komen, terwijl zij juist aanzienlijk minder risico lopen ernstig ziek te worden van corona. Bovendien krijgen we van de nóg veiligere vaccins van Pfizer en Moderna, gebaseerd op dezelfde mRNA-technologie, komende weken grote hoeveelheden binnen.
Van vaccineren wordt een gigantisch ding gemaakt, maar feitelijk gebeurt hetzelfde als je een verkoudheidsvirus inademt of salmonella oploopt
Marjolein van Egmond, immunoloog
De vaccins van Pfizer en Moderna zijn de eerste waarin de nieuwe mRNA-technologie is gebruikt. Hoe weten we dat die op lange termijn geen bijwerkingen heeft?
Vaccins werken in feite allemaal op dezelfde manier. ,,Ze geven een instructie aan het afweersysteem, dat vervolgens zelf aan het werk gaat om immuniteit op te bouwen’’, verklaart immunoloog Van Egmond. ,,Daar wordt een gigantisch ding van gemaakt, maar feitelijk gebeurt hetzelfde als je een verkoudheidsvirus inademt of salmonella oploopt door een niet goed doorbakken kipfilet van de barbecue. Het enige verschil is dat je van een vaccin niet ziek wordt, omdat maar een stukje van de ziekteverwekker of een verzwakte variant wordt gebruikt.’’
Als het gevreesde coronavirus doordringt in onze cellen, laat dat zijn eigen genetische code (RNA) los. Die geeft de cellen opdracht het virus te vermenigvuldigen, waardoor we ziek worden. De vaccins van Pfizer en Moderna brengen hele kleine vetbolletjes in ons lichaam met slechts een stukje genetische code (mRNA) van het coronavirus. Dat geeft onze cellen opdracht om alleen de spikeproteïnen te produceren, een eiwit dat ook aanwezig is in het coronavirus. Als reactie op dat eiwit maken onze afweercellen antistoffen aan. Als die op een later moment het echte coronavirus tegenkomen, komen ze meteen weer in actie: ze maken de indringer onschadelijk.