Theo Gommer
Onlangs is tijdens een congres uitvoerig gesproken over aansprakelijkheid van pensioenfondsbestuurders. De eindconclusie was dat bestuurders van pensioenfondsen aangesproken zullen worden. Of ze aansprakelijk zijn en of ze hun aansprakelijkheid eventueel kunnen afwentelen op collega-bestuurders, de werkgever of op iemand anders, is vers twee. Of ze de schade kunnen laten betalen door een beroepsaansprakelijkheidsverzekering is weer een volgende vraag.
Als ik pensioenfondsbestuurder was, dan zou ik snel mijn knopen tellen. De belangrijkste basis voor een claim die de deelnemers bij mij neer zullen leggen, is gebrekkige communicatie. Maar ook, ben ik wel deskundig genoeg? Ben ik wel in control en snapte ik die beleggingsprodukten wel?
Visitatie
Als de wet stelt dat vanaf 2007 eens per drie jaar een visitatie moet zijn uitgevoerd op grond van het intern toezicht en die is pas in 2010 uitgevoerd, dan zou de rechter direct moeten concluderen dat u aansprakelijk bent. Of er schade uit voorvloeit is een volgende vraag.
Met betrekking tot communicatie noem ik graag de advertentie van de vijf grote pensioenfondsen als voorbeeld. Mijns inziens hoogst ongelukkig en in hoge mate misleidend. Maar ook las ik begin oktober dat een pensioenfonds met een dekkingsgraad van 109% (ultimo juni 2010, dus voordat de rente nog meer daalde en de gestegen levensverwachting bekend was) toch letterlijk zei, dat de pensioenen gegarandeerd zijn.
Adviseurs inhuren en controleren
Ik doe toch mijn best en ik kan toch niet alles weten, stelden pensioenfondsbestuurders tijdens het congres. Maar ook dan ben je aansprakelijk. Je had namelijk adviseurs kunnen inhuren en moeten controleren, je er nog meer in kunnen en moeten verdiepen, kritischer kunnen zijn, enzovoorts.
Nu pensioen volop in de belangstelling staat, de eerste fondsen wellicht moeten afstempelen, zullen alle details – terecht of onterecht – worden uitvergroot. Dat is misschien niet aardig, maar het gaat wel om het geld van de deelnemer.
Wie spreekt wie aan
Vervolgens is het nog niet zo makkelijk om afzonderlijke bestuurders of het gehele bestuur aan te spreken, of de werkgever. En wie spreekt wie aan? Via welke juridische insteek: Ondernemingskamer, civiele procedure of kort geding? Dit alles zal zich de komende jaren uitkristalliseren en ontwikkelen.
Tot slot, realiseert u zich goed dat pensioenfondsbestuurders zich nergens achter kunnen verschuilen, dat is namelijk inherent aan hun bestuurderschap. Het congres eindigde met de opmerking, waar over geprocedeerd kan worden, daar wordt over geprocedeerd. Wees dus voorbereid!
Mr. Theo Gommer MPLA is partner bij Akkermans & Partners Legal & Advice te Tilburg, waar hij tevens directeur is van het Wetenschappelijk Bureau. Daarnaast is hij advocaat bij Gommer & Partners Pensioen Advocaten en voorzitter van de Nederlandse Orde van PensioenDeskundigen.