Wat een schitterend beleggingsjaar is 2016 , voor de aandeelhouders tenminste. Alle grote risico's waarvoor dit jaar werd gevreesd zijn inderdaad feit geworden. De Brexit, de voortdurende grondstoffenprijsdalingen in het begin van het jaar, de verkiezingsoverwinning van Trump, en de veel te langzaam herstellende economie. Toch gingen de beurskoersen over een breed front redelijk fors omhoog in de westerse economieën. Het lijkt erop dat het dus de goede kant op gaat. De markt heeft immers altijd gelijk is een oud gezegde. De grote vraag is echter wat de markt tegenwoordig is. Alle analisten, bijna zonder uitzondering, voorspelden forse koersdalingen wereldwijd bij een eventuele Brexit en/of zege van Trump. De aandelen analisten van alle grote partijen zaten er dus fors naast. Zijn deze analisten dan gek? Wat is er werkelijk gebeurd? Heeft iedereen in een keer weer vertrouwen in de economie en aandelen en wordt er daardoor plots weer gekocht.
Interessant is eens te kijken waarom de aandelen ineens zo fors zijn gestegen ondanks alle malheur. Waar komt de vraag vandaan?
Allereerst zijn het vooral de staalfondsen en oliefondsen die verantwoordelijk zijn voor de koerswinsten. Dit is mede ingegeven door de extreme stijging van de staalprijzen en de redelijke stijging van de olieprijzen. De staalprijzen zijn verdubbeld dit jaar. Daarom laten de leveranciers van staal ook koersstijgingen zien van meer dan 60%. Normaal gesproken stijgen de grondstoffenprijzen door een toenemende vraag als gevolg van een aantrekkende economie of door een afname van het aanbod of bijvoorbeeld door het opnieuw opbouwen van voorraden of productieverstoringen. Was dat dit jaar ook het geval? Nee dus.
Speculatie blijkt de belangrijkste reden van de forse koersstijging. Vooral handelaren in China hebben via derivatenhandel de prijzen enorm opgedreven. In april 2016 begon het spel van de Chinese gokkers. Op de grondstoffenbeurs in Dalian zijn alleen in april voor $330 mrd aan ijzerertsfutures gekocht, wat meer dan 4 maal zoveel is als de werkelijke handel van ijzererts wereldwijd in een heel jaar. Het aantal openstaande futures contracten steeg extreem en er werd voor vele miljarden dollars gegokt op een prijsstijging van ijzererts. Deze ontwikkelingen op de Noord Chinese grondstoffen beurs zorgde alleen al voor tientallen procenten stijging van de onderliggende prijzen. Zelfs de Chinese beurswaakhond werd er erg zenuwachtig van. De vraag is of dit wel echt Chinese gokkers waren. Of zitten hier de grote zakenbanken als JP Morgan, Goldman Sachs, UBS, Morgan Stanley, etc achter. Deze partijen hadden wel belang toch bij een stijging, waarop immers werd geanticipeerd. Ze wisten dat een stijging van deze grondstoffenprijzen automatisch zou leiden tot een forse stijging van de daaraan gerelateerde aandelen. We kennen de geschiedenis t.a.v. euribor en valuta manipulaties. Maar ja, ook andere aandeelhouders profiteerden mee en daarom hoor je niemand klagen.
En dan de Brexit en de overwinning van Trump. Iedereen voorspelde een forse daling van de aandelenmarkten. Dit gebeurde ook. De beurs van Tokio ging snoeihard onderuit als reactie op deze twee gebeurtenissen. Echter de beurzen in de US en Europa waren op dat moment gesloten. De futures van deze beurzen voorspelden forse dalingen bij de opening an de beurzen. Dit gebeurde ook bij de opening die meer dan 3% lager was. Echter binnen een uur herstelden de beurzen om vervolgens met forse plussen te stijgen. Zeker na de overwinning van Trump bleven de beurzen stijgen tot vandaag de dag. Omdat de beurzen stegen na zowel de Brexit als de verkiezing van Trump. Kregen andere beleggers uiteraard ook weer vertrouwen in de beurzen en beginnen te kopen. Echter de omzet in aandelen is nauwelijks gestegen, dus van toenemende vraag lijkt ook niet echt sprake. Waarom zijn de beurzen dan toch gestegen? Dat is de grote vraag en iedereen zoekt naar redenen. Ik heb nog geen enkele houtsnijdende reden gehoord.
Wat is er 's nachts gebeurd na de verkiezing van Trump? Zouden grote partijen de handen ineen hebben geslagen en een drempel in de markt hebben gelegd. Daar lijkt het wel op. Een aantal partijen heeft wellicht automatische kooporders ingelegd voor als de koersen zouden dalen, zodat de koersen automatisch weer omhoog zouden gaan. Het kan bijna niet anders of er moet zoiets gebeurd zijn. Dit vermoeden wordt extra aangewakkerd door het feit dat Trump meerdere hoge managers van de Amerikaanse zakenbanken aanstelt als minister, zijn persoonlijke adviseur en andere belangrijke overheidsorganen. Tevens heeft Trump direct al aangegeven dat hij de onlangs ingestelde strengere regels voor deze banken snel weer wil afschaffen. Het lijkt dus op een deal die wellicht direct na zijn verkiezing is gemaakt. Trump had uiteraard alles behalve behoefte aan forse koersdalingen. Hij had al tegenstand genoeg op andere vlakken. De koersstijgingen zijn overigens vanaf zijn verkiezing onverdroten doorgegaan. Op het moment dat de Amerikaanse beurzen lijken te dalen vindt er een onverklaarbare stijging plaats, soms zelfs in de laatste minuten van de handel, om toch de dag in de plus af te sluiten. Zo heeft er nauwelijks een daling van de index op dagbasis plaatsgevonden sinds de Amerikaanse verkiezingen. Saillant detail is dat vooral de bankaandelen in de US extreem in waarde zijn gestegen sinds Trump's overwinning, waardoor de topmannen van o.a. Goldman Sachs, JP Morgan, etc, die Trump op zijn lijstje heeft staan honderden miljoenen aan koerswinst hebben opgestreken in de laatste twee maanden. Maar zoals eerder gezegd, niemand klaagt want bijna iedereen wordt er immers beter van.
De vraag is hoelang dit nog goed kan gaan. De kunstmatige koersopdrijving lijkt allesbehalve gefundeerd door de feitelijke economische ontwikkelingen, dus volgend jaar zou wel eens de rekening kunnen worden gepresenteerd, namelijk die van forse koersdalingen. Of wordt het QE programma middels massale opkoping van obligaties, van de centrale banken gewoon gekopieerd naar de aandelenmarkt. Dan kunnen we uiteraard nooit meer zakken, totdat de bom barst uiteraard