De pensioensector bevindt zich al enige tijd in financieel zwaar weer. Vele pensioenfondsen hebben onlangs de pensioenen moeten verlagen. Het vertrouwen in de sector heeft daardoor een aardige deuk opgelopen. Mensen hebben zelfs minder vertrouwen in pensioenfondsen dan in banken en verzekeraars.
Lees de column van Ilja Boelaars.
Vertrouwen
Sinds enige tijd heeft de pensioensector daarom de mond vol van het terugwinnen van vertrouwen door eerlijker te communiceren en transparanter te zijn over risico’s. Je zou verwachten dat ook de koepelorganisatie van pensioenfondsen, de Pensioenfederatie, dit voornemen deelt. Niks blijkt echter minder waar. In een reportage bij Nieuwsuur afgelopen donderdag schroomde de lobbyclub weer eens niet om een misleidend verhaal op te hangen.
Aanleiding waren de voorgestelde wijzigingen in het financieel toezicht op pensioenfondsen van Staatssecretaris Klijnsma. De voorstellen zorgen ervoor dat pensioenfondsen in de toekomst minder snel pensioenen hoeven te verlagen als er tegenvallers zijn. Daar staat echter tegenover dat pensioenfondsen bij meevallers ook minder snel de pensioenen mogen verhogen. Dat laatste is tegen het zere been van de sociale partners en dus ook veel pensioenfondsbestuurders en hun persoonlijke lobbyclub, de Pensioenfederatie.
Nu is er tegenwoordig veel aandacht voor de positie van jongeren in het pensioenstelsel. Dus wat dacht de pensioenfederatie? Als we nu eens beweren dat de strengere regels voor het verhogen van de pensioenen slecht is voor jongeren, dan kunnen we vast de politiek verleiden dat voorstel te laten varen.
Het enige probleem: die regel is juist in het voordeel van jongeren. Maar goed, een leugentje meer of minder deert de pensioenfederatie blijkbaar niet. Nieuwsuur tuinde er evenwel in en besteedde een heel item aan de kletspraat van de federatie. Mogelijk was de redactie overtuigd geraakt door het technische achtergrond document met de berekeningen.
In dit document heeft de federatie – vrij amateuristisch - een aantal grafiekjes onder elkaar geplakt die helemaal niks aantonen. Om de voor- en nadelen van beleidswijzigingen voor verschillende generaties te berekenen, zijn namelijk ‘state of the art’ berekeningen nodig (in vakjargon: ‘value based ALM’). Daarvan is in het document van de federatie helemaal niks terug te vinden.
Wie wél een dergelijke berekening heeft gedaan is het Centraal Planbureau en die stelt in een reactie: “het CPB herkent de cijfers van de Pensioenfederatie niet.” Die reactie mag geen verrassing zijn. Ook zonder berekeningen is namelijk vrij helder dat strengere regels voor het verhogen van pensioenen juist gunstig zijn voor jongeren.
Als pensioenen verhoogd worden, stroomt er meer geld uit het fonds en blijft er dus minder geld achter in kas voor de pensioenen in de toekomst. Clubs als de pensioenfederatie wijzen er graag op dat als de pensioenen worden verhoogd, ook de pensioenaanspraken van jongeren omhoog gaan.
Je kunt de aanspraken voor toekomstige generaties echter wel verhogen, maar als er tegelijkertijd minder geld in kas zit, dan zijn die aanspraken toch echt minder waard geworden. Dit is misschien niet direct zichtbaar in uw pensioenoverzicht, maar minder geld in kas betekent gewoon minder pensioenverhogingen in de toekomst en meer kans op kortingen. De berekeningen van het CPB houden hier expliciet rekening mee, terwijl dit in de plaatjes van de Pensioenfederatie onder het tapijt wordt geschoven.
Waarom liegt de pensioenfederatie hier dan over? De federatie is de lobbyclub van de pensioenfondsbestuurders; pensioenfondsbestuurders die verantwoordelijk zijn voor het beleid van pensioenfondsen; pensioenfondsen die jaren lang te veel beloofd hebben en deelnemers niet hebben geïnformeerd over de risico’s die zij met het pensioengeld namen.
Nu het flink is mis gegaan willen deze pensioenfondsbestuurders – de positieve uitzonderingen daargelaten – koste wat kost de schijn ophouden dat het allemaal wel meevalt door zo snel mogelijk de pensioenen weer te gaan verhogen. Dat daarbij pijn wordt doorgeschoven naar jongeren lijkt ze iets minder uit te maken en een beetje ‘fact free politics’ wordt blijkbaar ook niet geschuwd.
Nieuwsuur trapte er dus nog in, maar de Pensioenfederatie heeft in Den Haag inmiddels zijn hand volledig overspeeld. Ik ken weinig mensen die de club nog serieus nemen. Wat een en ander evenwel pijnlijk maakt, is dat we via ons pensioen gedwongen meebetalen aan deze club. Jongeren moeten zo met lede ogen aanzien hoe zij verplicht meebetalen aan een club die tegen hun belangen strijdt. Dat moest maar eens afgelopen zijn. Hoogste tijd om deze club op te doeken. Dat zou het vertrouwen in de pensioensector wel eens erg ten goede kunnen komen.
Ilja Boelaars is promovendus in Amerika. Boelaars is PhD-student aan de University of Chicago.