Nederland gaat ‘zeer belangrijke rol’ spelen bij productie veelbelovend vaccin
Nederland gaat een belangrijke rol spelen bij de productie van het coronavaccin van de universiteit van Oxford en farmaceut AstraZeneca. Ons land heeft daarvan samen met Duitsland, Frankrijk en Italië 300 miljoen doses gekocht.
Chris van Mersbergen 13-06-20, 20:11 Laatste update: 20:37
Dat zegt de Nederlander Ruud Dobber, lid van de raad van bestuur van het Brits-Zweedse AstraZeneca tegen deze site. Eerder werd al bekend dat de farmaceut voor de productie een deal had gesloten met het bedrijf Halix in Leiden. ,,Daar worden heel aanzienlijke aantallen vaccins geproduceerd”, zegt Dobber, zonder exacte aantallen te kunnen noemen.
Ontzettend belangrijke rol
Dobber was met een kleine groep mensen van AstraZeneca betrokken bij de gesprekken met Nederland en de andere drie landen. Hij heeft lovende woorden over de ‘ontzettend belangrijke rol’ die Nederland speelt, en in het bijzonder voor minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid.
,,Hij heeft zich buitengewoon constructief opgesteld in de gesprekken. Want het waren gesprekken, geen onderhandelingen. Wij willen het vaccin tegen kostprijs leveren, en we willen risico lopen, maar we willen niet het totale risico lopen. Het pleit heel erg voor de minister dat hij samen met zijn collega’s de nek heeft uitgestoken om ook risico te dragen. Daarvoor wil ik mijn dank uitspreken.”
Rekening
Concreet werkt het zo dat Nederland met de andere landen betaalt voor de vaccins die geproduceerd zijn, of ze nou werken of niet, zegt Dobber. ,,Dus als er in september tien miljoen doses klaar zijn, maar het blijkt niet te werken, dan krijgen de landen daar een rekening voor.” Het vaccin kost overigens maar ‘enkele euro's', omdat AstraZeneca het tegen kostprijs zegt te verkopen.
Minister De Jonge erkende in een reactie al dat niet zeker is of het vaccin dat wordt aangekocht, ook daadwerkelijk werkt. ,,We wedden bewust op meerdere paarden””, zei hij. Welke ‘paarden’ er nog meer in beeld zijn, is nog niet bekend.
Behalve bij Halix in Leiden gaat AstraZeneca produceren in onder meer Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten (VS) en Azië. Een deel van die productie vindt nu al plaats, om ervoor te zorgen dat er straks genoeg doses beschikbaar zijn om in elk geval een deel van de wereld te vaccineren tegen het coronavirus. Het vaccin is dus al af, maar moet nog wel uitgebreid worden getest.
De VS, dat 1,2 miljard euro investeerde in AstraZeneca, krijgt waarschijnlijk als eerste vaccin, net als het Verenigd Koninkrijk (VK). Eind dit jaar zijn Nederland, Duitsland, Frankrijk en Italië aan de beurt. Deze landen hebben al toegezegd ook de andere EU-landen niet te zullen vergeten. Naast de 300 miljoen doses is er nog een optie genomen op 300 miljoen aanvullende doses.
Ontzettend spannend
Of het in Oxford ontwikkelde vaccin ook echt gaat werken, is dus nog altijd niet zeker. Aanvankelijk waren er ontzettend hoge verwachtingen van het vaccin, maar die zijn wel wat getemperd sinds proeven met apen tegenvielen. Toch is het al op een groep van zo'n duizend mensen getest. De resultaten daarvan gaven voor de Britse gezondheidsautoriteiten genoeg aanleiding om door te gaan met het testen van grotere populaties, het fase 3-onderzoek. Deze zomer moet dat gaat gebeuren in het VK, Brazilië en de VS.
,,Wij hebben de resultaten van de tests nog niet mogen zien", zegt Dobber (AstraZeneca). ,,Dus het is ook voor ons echt ontzettend spannend. Het feit dat we van de autoriteiten verder mochten gaan naar fase 3, maakt ons wel heel erg hoopvol. Maar het blijft een experiment, je weet het uiteindelijk nooit.”
De belangrijkste bottleneck richting een werkend vaccin - naast de vraag of het straks werkt - is misschien wel het vinden van een geschikte groep mensen om het vaccin op te testen. Nu het virus in veel landen wat aan het luwen is, is dat lastig, laat AstraZeneca-CEO Pascal Soriot doorschemeren. ,,Straks hebben we een vaccin waarvan we bijna zeker weten dat het werkt, maar hebben we niet genoeg mensen om het op te testen. Dat zou heel erg teleurstellend zijn.”
Veel sneller
Pascal Soriot, de CEO van AstraZeneca, is blij met het initiatief van Nederland om met de drie andere Europese landen tot snelle aankoop van het Britse vaccin over te gaan. ,,Het leiderschap dat deze landen hebben getoond was ontzettend belangrijk. Doordat zij zonder de andere Europese landen stappen hebben gezet, is het allemaal veel sneller gegaan. Daarvoor moeten we ze dankbaar zijn. We willen dat de wereld zo snel mogelijk een vaccin heeft.”
De lof van AstraZeneca staat in schril contrast met de kritiek van de Europese Commissie en sommige andere EU-landen. De commissie wil zelf namens de lidstaten onderhandelen en voelt zich door de Nederlands-Duits-Frans-Italiaanse kopgroep in de wielen gereden. EU-commissaris Stella Kyriakides (Volksgezondheid) riep de vier Europese landen al op om hun samenwerkingsverband te beëindigen en zich aan te sluiten bij de rest van Europa. Dat is dus niet gebeurd.
Wedloop
Er is een wereldwijde wedloop gaande om een middel te vinden dat tegen het coronavirus beschermt. En een al even grote slag tussen bijvoorbeeld China, de VS en Europa, om het vaccin vervolgens meteen te bemachtigen. Het land dat zijn bevolking als eerste kan inenten, kan bijvoorbeeld zijn economie sneller weer op volle toeren laten draaien.
AstraZeneca zegt zijn best te doen om ook de rest van de wereld niet te vergeten. Zo worden er ook honderden miljoenen doses geproduceerd die verdeeld worden door CEPI en GAVI, internationale organisaties die zich inzetten voor het beschikbaar maken van vaccins voor arme landen.
Maar, geven Dobber en Soriot aan: we kunnen veel produceren, maar voor de hele wereld is het niet genoeg. Soriot: ,,We hopen nog steeds op meerdere vaccinkandidaten die snel op grote schaal beschikbaar zijn. Maar ik denk dat de kans aanwezig is dat wij het samen met de universiteit van Oxford als eerste voor elkaar gaan krijgen.”