Uitweg lijkt nog lang niet in zicht
Komen we ooit nog uit coronacrisis? ’Maatregelen mogelijk nog jaren nodig’
Door NIELS RIGTER EN MARTIJN SCHOOLENBERG
Updated 42 min geleden
Vandaag, 05:30
in BINNENLAND
AMSTERDAM - Nu de vierde golf aanzwelt, begint zich een ongemakkelijke waarheid op te dringen: de uitweg uit de coronacrisis is nog lang niet in zicht. Wanneer corona een beheersbaar onderdeel van ons leven wordt, is amper te zeggen. Volgend jaar misschien, hopen het kabinet en experts.
Er klonk radeloosheid door in de woorden van de doorgaans kalme Kees van der Staaij. „Waar is dan het eindpunt? Dit is toch een situatie die nog járen kan duren?” Eerst waren de vaccins het ’ticket naar de vrijheid’, zo hield de SGP-leider zijn VVD-opponent Aukje de Vries voor, nu wordt dat heil verwacht van de coronatoegangsbewijzen. „Wat is het perspectief?”
’Zoveel mogelijk vaccineren’
Heus geen jaren, zei De Vries. „Maar ik ben misschien wel een optimistischer mens dan de heer Van der Staaij. Intussen moeten we gewoon verder op de ingeslagen weg: zoveel mogelijk vaccineren en maatregelen nemen als die nodig zijn om de zorg te ontlasten, desnoods gericht tegen ongevaccineerden.”
Ondanks een hoge vaccinatiegraad zitten we nog middenin een pandemie, waarbij ook minister Hugo de Jonge zich niet waagt aan een voorspelling over het eindspel. „Er komt natuurlijk na dit najaar ook weer een voorjaar en je hoopt toch dat hoe verder we zijn met vaccineren, hoe beter we ook in staat zullen zijn om het virus te controleren”, zei hij tijdens hetzelfde debat.
Het goede nieuws: „Elke nieuwe golf die we krijgen, is altijd weer lager dan de vorige.” Dat wil zeggen: „Als we op tijd ingrijpen.”
BEKIJK OOK:
12.000 positieve tests, aantal coronapatiënten in ziekenhuizen stijgt verder
Verdere aanscherping coronaregels
De ingreep van afgelopen zaterdag is een tussenstap. Vrijdag 12 november kondigt het demissionaire kabinet waarschijnlijk een verdere aanscherping aan, zoals inzet van de coronapas in winkels, in dierentuinen en in pretparken. Vermoedelijk krijgt ook de horeca met verdere aanscherping te maken.
Voor de langere termijn sluit het Outbreak Management Team verdere beperkingen niet uit, zoals sluiting van sectoren of beperking van groepsgroottes.
BEKIJK OOK:
Fitnesscentra krijgen huilende mensen aan de lijn: ’Ik wil gewoon kunnen sporten’
Maar wat de rol van corona voor de komende jaren in onze samenleving zal zijn, is onduidelijk. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) schetsten in een recent rapport vijf scenario’s. Die variëren van totale uitroeiing van het virus tot een worstcasescenario waarin het nog dodelijker wordt.
12 november komt het demissionaire kabinet met een verdere aanscherping van de coronaregels.? ANP / HH
’Seizoensgebonden opschaling van zorgcapaciteit’
De meeste experts die De Telegraaf gesproken heeft, verwachten een middenweg, die in het tweede scenario van het rapport samengevat wordt: „Mensen kunnen nog steeds ernstig ziek worden en in de winter is de druk op de zorg groot. Er is ruimte voor herstelbeleid, maar er is ook een aantal nieuwe beleidsopgaven zoals seizoensgebonden opschaling van de zorgcapaciteit.”
De deskundigen verschillen echter van mening of die ’endemische fase’ na deze winter al aanbreekt of dat het nog enkele jaren duurt.
BEKIJK OOK:
Is het kabinet niet te terughoudend met booster-prikken?
BEKIJK OOK:
’Honderden in quarantaine in gevangenis Zaanstad’
Zo twijfelt viroloog Louis Kroes van het Leidse LUMC of we de komende jaren in de winter zonder maatregelen kunnen. „Buiten het griepseizoen kunnen we het vanaf komend jaar waarschijnlijk wel aan en is er mogelijk helemaal niets meer nodig, maar breken eenmaal de wintermaanden aan dan sluit ik niet uit dat bijvoorbeeld het afstand houden en de coronapas toch weer nodig zullen blijken.”
„Zolang er veel ongevaccineerden zijn, blijf je het risico houden dat de zorg het niet aankan, ook al zal die groep afnemen. Het hangt er vooral van af hoe effectief de vaccins blijven en hoe goed natuurlijk geïnfecteerden beschermd blijven.”
"Ik reken erop dat de komende golven steeds minder worden"
Viroloog Bert Niesters verwacht dat dit de laatste winter is waarin de aantallen echt hoog oplopen en strenge maatregelen nodig zijn. „Ik reken erop dat de komende golven steeds minder worden. Op een gegeven moment is bijna iedereen wel geïnfecteerd of gevaccineerd. Als er dan nog een vaccin komt dat meer gericht is tegen nieuwe varianten, zou het virus ’gewoner’ moeten worden: dus vergelijkbaar met de gewone griep. Dan ligt een nieuwe lockdown niet meer voor de hand.”
BEKIJK OOK:
Hoe corona de taal verrijkt: ’Over tig jaar moet niesschaamte nog te begrijpen zijn’
Dat denkt zijn collega Ab Osterhaus ook. „We zullen toegaan naar een systeem waarin je jaarlijks, in ieder geval de mensen uit risicogroepen, een cocktailvaccin geeft dat tegen zowel influenza als corona werkt. Op de korte termijn van het komende jaar is het niet uit te sluiten dat je nog richting ingrijpendere maatregelen gaat, maar op langere termijn zullen de vaccins als het virus wereldwijd meer onder controle gehouden wordt toch de angel eruit halen.”
’Nog twee jaar crisissituatie’
Epidemioloog Arnold Bosman verwacht daarentegen dat voor Nederland het gevaar bestaat dat we nog twee jaar met een crisissituatie te maken krijgen. „Ik denk dat het nog zo’n periode gaat duren voordat je wereldwijd het overgrote deel gevaccineerd hebt. Zolang dat niet gebeurd is, blijft het virus in andere landen circuleren, en groeit de kans dat er allerlei varianten ontstaan waartegen de vaccins minder goed werken.”
Hij hoopt van harte dat een nieuwe lockdown in ons land in die periode niet meer nodig zal zijn, maar weet het niet zeker. „Voor hetzelfde geld leiden de varianten tot een ergere pandemie omdat die zich mogelijk makkelijker kunnen verspreiden. En het blijft ontzettend krap in het zorgsysteem.”
BEKIJK OOK:
Nederlanders al weken in quarantaine op Sardinië: ’Pasta komt me mijn neus uit!’
’Beroep op eigen verantwoordelijkheid’
Bosman denkt dat het zeker in die vermoedelijke overgangsperiode verstandig is om de QR-code in specifieke gebieden te gebruiken. „Ik zou het niet raar vinden als je dat aan mensen vraagt die met kwetsbare mensen in ziekenhuizen en verpleeghuizen omgaan.”
Na die twee jaar heeft hij goede hoop dat corona meer op influenza zal lijken. „Maar ook dan lijkt het me verstandig dat de overheid in ieder geval een beroep blijft doen op eigen verantwoordelijkheid.”