De Commissie stelt vijf maatregelen voor om de elektriciteitsprijs voor burgers en bedrijven te drukken en een einde te maken aan ‘Poetins manipulatie van de gasmarkt’. De invoering van een prijsplafond op Russisch gas wordt een harde noot om te kraken voor de 27 lidstaten.
De vijf voorstellen die Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vanmiddag voorstelde, stroken met het officieus document dat vorige week al uitlekte.
Omdat er een globale schaarste is aan energie, moet er ‘op een intelligente manier’ op elektriciteit bespaard worden tijdens piekmomenten omdat die de prijs de hoogte in jaagt. De Commissie stelt daarom een verplichte vermindering van de vraag tijdens piekuren voor. Het zou gaan om 5 procent. In juli spraken de 27 al af om eerst vrijwillig het gasverbruik te verminderen met 15 procent.
Loskoppeling gasprijs
Ook moet er volgens Von der Leyen een plafond komen op de inkomsten van bedrijven die elektriciteit produceren tegen lage kostprijs, uit zon, wind en kernenergie. Dat komt neer op een loskoppeling van de gasprijs, die de kosten voor elektriciteit de hoogte in jaagt. ‘Door de hoge prijzen boeken ze enorme inkomsten, waar ze nooit van konden dromen en die ze niet zo snel kunnen herinvesteren.’
Volgens de Financial Times zou de grens gelegd worden op 200 euro per megawattuur, meer dan een halvering van de huidige prijs. Die hogere inkomsten zouden verdeeld worden over de lidstaten, zodat de regeringen ze kunnen gebruiken om ‘kwetsbare gezinnen en bedrijven te steunen’.
Ook van energiebedrijven die elektriciteit produceren op basis van fossiele brandstoffen zal een ‘solidariteitsbijdrage’ worden gevraagd. ‘Alle energiebronnen moeten helpen.’ Energiebedrijven die door de volatiliteit van de prijzen in moeilijkheden dreigen te komen, kunnen rekenen op staatsgaranties om te beletten dat ze liquiditeitsproblemen kennen.
Het ‘toetje’ is het prijsplafond dat Von der Leyen wil invoeren op Russisch gas dat via pijpleidingen wordt aangevoerd. ‘Dat moet ervoor zorgen dat Rusland minder inkomsten krijgt om zijn oorlog te financieren.’ Ze herinnerde eraan dat de EU bij het begin van de oorlog 40 procent van zijn gas uit Rusland betrok en dat dit intussen gedaald is tot 9 procent.
Dreiging Poetin
De Russische president Vladimir Poetin dreigde er vanmorgen mee dat in dat geval de kraan helemaal dichtgaat, voor alle lidstaten. Dat lijkt nog een moeilijke discussie onder de 27 te worden, want Slovakije, Tsjechië, Oostenrijk, Slovenië, Italië, Roemenië, Hongarije en Griekenland ontvangen nog altijd Russisch gas via pijpleidingen.
Het vijfpuntenplan komt vrijdag op tafel van de 27 EU-ministers van Energie, die de grote knopen moeten doorhakken. Volgens Von der Leyen is het de bedoeling daarna snel te gaan door gebruik te maken van een crisisartikel in het verdrag.
Een prijsplafond op lng ligt volgens Von der Leyen nog altijd op tafel, maar moet nog verder worden onderzocht. ‘We kijken er ook naar. Maar we moeten concurrentieel blijven voor lng-leveranciers.’
‘Dit zijn harde tijden’, zei Von der Leyen. ‘Maar ik ben ervan overtuigd dat de Europeanen de economische sterkte, de politieke wil en eenheid hebben om de bovenhand te houden.’