U bouwt de hoogte van de uitkering af.
‘Wacht. De WW blijft bij ons gewoon twee jaar. Die gaat in het eerste deel omhoog naar 82,5 procent, dan naar 75 procent en in de staart naar 65 procent. Dat is 5 procentpunt lager dan die 70 procent van nu. Niet dramatisch.’
Uitkeringsgerechtigden zijn bij de VVD het slechtst af qua koopkracht. De bijstand wordt losgekoppeld van het minimumloon
‘Ho! Niet de AOW en niet de WIA (een arbeidsongeschiktheidsuitkering, red.). Ouderen en mensen die arbeidsongeschikt zijn, komen niet meer aan de slag, die laten we volledig meestijgen. Bij mensen met werkloosheidsvoorzieningen is het doel dat ze weer aan de slag komen. Dan is het niet onredelijk te zeggen: dan groeien jullie niet mee met al de welvaartsontwikkeling. Daardoor kunnen we meer geld uittrekken voor armoedebestrijding. Nog belangrijker: we steken veel geld in het creëren van werk voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt: 20 duizend beschutte werkplekken.
‘De lage middeninkomens gaan er het meest op vooruit bij ons, 0,9 procent. De hoogste inkomens stijgen bij ons zelfs minder dan bij de PvdA.’
Stel: u heeft op 18 maart 76 zetels. Wat gaat u als eerste doen?
‘Dan willen we een herstelplan om uit de crisis te komen. Zodat Nederland niet alleen opstaat, maar ook weer kan weglopen.’
In uw ‘brief aan alle Nederlanders’ doet u alsof er amper verschillen zijn tussen de partijen – iedereen heeft z’n eigen puntjes en accenten, meer niet. Er is alleen iemand nodig die daar leiding aan geeft.
‘Voor het herstelplan zijn de verschillen niet heel groot. Daar komen we met het grote politieke midden wel uit. Bij de grote vraagstukken, zoals woningmarkt en klimaat, zijn er natuurlijk wel grote verschillen van inzicht.’
Is er twijfel geweest of u wel kon doorgaan als lijsttrekker na de val van het kabinet? U bent toch, in uw eigen woorden, de eindbaas van de toeslagenaffaire?
‘Voor de ondervraging van de parlementaire onderzoekscommissie heb ik me die vraag gesteld. Dat zei ik ook tegen Kristie Rongen (een van de slachtoffers van de toeslagenaffaire, red.) bij het RTL Verkiezingsdebat. Ik heb de eindverantwoordelijkheid, maar ik heb uiteraard niet het besluit genomen dat mensen zo zouden worden gemaltraiteerd. Er zijn meer dingen niet goed gegaan, zoals de afwikkeling van Groningen. Heel veel ging wel goed. Per saldo heb ik de ideeën, de energie en de visie om door te gaan.’
Is in uw partij de vraag gesteld of u nog wel lijsttrekker moet zijn?
‘Nee. Ik denk dat de partij dezelfde afweging heeft gemaakt, maar dat is niet expliciet geworden.’
Had dat niet toch moeten gebeuren, zoals bij de PvdA?
‘Dat vind ik niet nodig.’
U wilde altijd al premier worden, zeggen uw bekenden in het boek van Petra de Koning…
‘Dat beweert men. Ik herinner me dat niet. Het was geen reële optie voor een VVD’er om premier te worden. De natuurlijke ordening was dat wij de tweede of derde partij waren. Ik wilde brandweerman worden, toen pianist...’
Vreemd dat iedereen het zich herinnert, behalve u zelf. Vindt u het gênant, dat u zo jong al premier wilde worden?
‘Als dat waar was, is dat gênant. Een beetje vreemd. Je hoort toch brandweerman te willen worden? Het zegt mij niks, maar ik geloof het onmiddellijk als ze het zeggen. Ze zullen er niet over liegen.’
Toen er in 2006 twijfels waren over uw positie binnen de VVD, zou u ook hebben gezegd: geen zorgen, ik word premier.
‘Ik heb er nooit aan getwijfeld dat ik de VVD uit het slop kon trekken na die situatie met Rita Verdonk. Ik zag wel dat anderen daaraan twijfelden. Bij de koffieautomaat vielen de gesprekken stil als ik kwam aanlopen.’
U zei eerder dat klimaat misschien wel het belangrijkste onderwerp wordt…
‘Klimaat in combinatie met economisch herstel. Ik ben ervan overtuigd dat er in 2030 twee miljoen nieuwe banen zijn op het terrein van energietransitie en klimaatverandering. Nederland gaat zonder enige twijfel in de wereld vooroplopen. We hebben er alles voor in huis.’