DETIJD Weekend
17:14 – zondag 29 september 2013
VS zetten dinsdag slot op overheid
Grote delen van de Amerikaanse overheidsdiensten dreigen dinsdag de deuren te sluiten, de gevreesde shutdown. De Republikeinen stemden een 'begrotingsvoorstel' dat Obamacare, de hervorming van de ziekteverzekering, met één jaar uitstelt en financieel zwaar kortwiekt. De Senaat is niet van plan dit te laten gebeuren.
In de VS is een pingpongspel bezig tegen de klok tussen het Huis van Afgevaardigden, gedomineerd door de Republikeinen, en de Senaat, waar de Democraten in de meerderheid zijn. Dinsdag kan het schuldenplafond bereikt worden en treden automatische besparingen van de overheid in werking. Dan moeten niet-essentiële overheidsdiensten noodgedwongen stilgelegd worden en moeten naar schatting 800.000 federale ambtenaren onbetaald thuisblijven.
Het Huis keurde zaterdagnacht enkele maatregelen goed die de federale staat tot 15 december financieren, een maand langer dan voorzien in de wet die de Senaat vrijdagavond goedkeurde. Naast het uitstel van 'Obamacare' met een jaar, stemde het Huis ook in met een amendement dat een taks op medische apparatuur opnieuw afschaft. Die taks was bedoeld om het verzekeringsprogramma te financieren. Wel zou het Huis een aparte wet aannemen, waarbij de Amerikaanse soldaten betaald worden bij de eventuele gedeeltelijke 'shutdown' van de overheid.
De actie verschuift nu opnieuw naar de Senaat. Harry Reid, de Democratische leider in de Senaat, kondigde alvast aan dat de wijzigingen verworpen zullen worden. Ook Obama liet weten zijn veto te zullen gebruiken tegen het ondergraven van Obamacare. Obama sprak vrijdag het Congres toe en maande het streng aan de burgers niet zonder overheidsdiensten te zetten (zie video). Hij argumenteerde dat de overheidstekorten inmiddels snel aan het dalen zijn en sneerde dat de Republikeinen louter een politiek spel spelen, dat enorme gevolgen kan hebben voor de Amerikaanse economie.
Een akkoord voor 1 oktober is nog steeds mogelijk, maar de tijd raakt wel stilaan op, oordeelt het financieel persagentschap Bloomberg. Een mogelijke zet zou een maatregel voor een financiering op de korte termijn kunnen zijn, zodat de politici een aantal dagen extra hebben.
Pingpong
De bal belandde vrijdag opnieuw in het kamp van het Huis, nadat de Senaat een eigen voorstel had goedgekeurd waarin er geen sprake is van het financieel droogleggen van het hervormde ziekteverzekeringssysteem Obamacare. De Republikeinen, in de meerderheid in het Huis, amendeerden dat voorstel opnieuw.
Als er in de nacht van maandag op dinsdag geen akkoord is in het Amerikaanse parlement, is de 'government sutdown' een feit. Essentiële federale diensten, zoals het leger en luchtverkeersleiders, blijven wel werken.
17 jaar
De laatste keer dat het zo ver kwam was in 1996, toen de Republikeinse Huis-voorzitter Newt Gingrich en de Democratische president Bill Clinton in de clinch gingen. Die impasse duurde 21 dagen.
Op 1 oktober gaat het nieuwe begrotingsjaar in de VS in. Maar het Congres geraakt het al vele jaren niet meer eens over een volwaardig jaarbudget en rijgt in de plaats daarvan de tijdelijke akkoorden, die gelden voor meerdere maanden, aan elkaar. Het laatste tijdelijke akkoord loopt maandag 30 september af.
Plafond
Na deze clash over een eventuele shutdown is de begrotingscrisis in Washginton nog niet voorbij. Op 17 oktober bereiken de VS hun wettelijke schuldlimiet, het maximale bedrag dat de overheid aan schulden mag aangaan om de werking van de staat te financieren.
Zonder verhoging van dat plafond dreigt een wanbetaling van de VS aan hun schuldeisers, iets dat nog nooit eerder gebeurde en dat mogelijk ernstige gevolgen heeft op de financiële markten.