De Jong is ook ingeschakeld om het tij te keren.
- - - - - - - - - -
Demissionair minister Hugo de Jonge: ‘Een kabinet dat migratie niet aanpakt, móét ook plaatsmaken’
Demissionair minister Hugo de Jonge is nog niet klaar met de val van het kabinet. Aan het einde van de roerigste politieke week in decennia blikt hij terug en vooruit. ‘We zitten toch niet in de politiek om dingen tegen te houden, maar juist om dingen tot stand te brengen?’
Laurens Kok en Hans van Soest, 15 juli 2023, 03:00
“Een kabinet dat niet in staat is om een oplossing te vinden voor zo’n belangrijk onderwerp als migratie, móét ook plaatsmaken.” Het zij zo, stelt demissionair minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge teleurgesteld. Hij zat vanaf dag één bij de onderhandelingen om tot een compromis te komen tussen de vier regeringspartijen. Tot het na negen maanden klapte en het kabinet viel.
Aan het einde van een bizarre week in Den Haag, waarin het ene na het andere politieke kopstuk zijn of haar vertrek aankondigde, is het alsof De Jonge zich er nog niet bij heeft neergelegd. Maandag overlegde hij met zijn ambtenaren over hoe het verder moet met de volkshuisvesting en ruimtelijke ordening nu het kabinet demissionair is. “Mijn opdracht aan hen: moedig voorwaarts en niet versagen. We kunnen het ons met deze woningnood niet veroorloven dat alles stilvalt.”
De ervaring leert dat er na de val van een kabinet weinig gebeurt.
“Dat is aan de Tweede Kamer, maar ik kan me niet voorstellen dat alles controversieel wordt verklaard. Er moeten 981.000 woningen worden gebouwd. Dat is gigantisch! Weer stilstand kunnen we ons niet veroorloven, ondanks de demissionaire periode. We zitten toch niet in de politiek om dingen tegen te houden, maar juist om dingen tot stand te brengen? Daarom is het zo zonde dat het kabinet is gevallen. Het was zó onnodig.”
Hoe kijkt u terug op de afgelopen week?
“Teleurgesteld. Nadat er decennia geen migratiebeleid is gevoerd, leek er eindelijk een doorbraak. Kijk naar de woningnood. In 2022 kwamen er net zo veel mensen bij als er in Eindhoven wonen, 227 duizend. Maar we hebben geen nieuw Eindhoven gebouwd. We waren het bijna eens over meer grip op arbeidsmigratie, asiel en buitenlandse studenten.”
“Ik begrijp niet dat de ChristenUnie niet wilde instemmen met een compromis dat de partij vorig najaar nog wel net te dragen vond en dat minder ver gaat dan in Duitsland, dat ook niet bepaald een hardliner is op migratie. En ik snap niet dat de VVD daarna niet alsnog het compromis pakte. Er lag meer dan we de afgelopen twintig jaar hebben gedaan. Weer bleek hoe lastig het politieke midden migratie vindt. Terwijl de oplossing alleen uit het midden kan komen. Wij moeten de verschillen overbruggen. Omdat we mensen die in eigen land voor hun leven moeten vrezen altijd een plek willen bieden en omdat we migratie nodig hebben, zullen we er grip op moeten krijgen. Zonder grip geen draagvlak.”
Waarom vinden middenpartijen dat zo lastig?
“Ten onrechte heeft ook bij mijn partij in het verleden de gedachte wortel geschoten dat migratie een rechts thema is. Dat is het niet. We hebben het overgelaten aan de flanken. Waarbij rechts ‘nul migratie’ roept en er niet bij vertelt dat de prijs daarvoor bevolkingskrimp en dus economische krimp is. En links roept ‘geen beperkingen’, terwijl de mensen die de negatieve kant van migratie als eerste ervaren de mensen zijn waar links voor zegt op te komen. De flanken blijven hangen in het eigen gelijk van halve waarheden. De afwezigheid van een politiek midden op migratie is benzine in de motor van rechts.”
Is het politieke midden niet dood met de val van dit kabinet? Deze partijen hadden het over de laatste kans om iets te laten zien.
“Dood? Nee, dat vind ik te somber. Ik weiger me daarbij neer te leggen. Ik werkte op een basisschool in Rotterdam ten tijde van Pim Fortuyn. Ik zag hoe de negatieve aspecten van migratie niet mochten worden besproken terwijl ze wel werden ervaren. Mijn oude wijk Carnisse is de laatste jaren onherkenbaar veranderd en ontwricht door arbeidsmigratie. Het is het domein geworden van pandjesbazen, waar arbeidsmigranten slecht worden gehuisvest in te kleine huizen, waar je in de straten vooral nog Oost-Europese nummerborden ziet.”
Ergert u zich aan de huidige politieke cultuur?
“Helaas is de politiek te vaak een spel van vliegen afvangen, van op de ander gaan staan om zelf groter te worden. Compromis lijkt soms een vies woord geworden. Maar als je alleen maar vasthoudt aan je eigen principes moet je niet in een coalitie gaan zitten.”
(vervolg hierna)