Arnout Jaspers: Alweer een reusachtige klimaatramp die is afgelast: de Golfstroom (AMOC) verzwakt niet
WW Jaspers 1 februari 2025
Klimaatalarmisten hebben een dringende behoefte aan kantelpunten: verborgen zwakheden in het klimaatsysteem, waardoor de hele boel ineens in elkaar stort als een onzichtbare grens wordt overschreden. Foto: Pexels
Door Arnout Jaspers
1 februari 2025
Geplaatst in KlimaatMilieu
Deel dit artikel:
De gevolgen van klimaatverandering waar we nu al een voorproefje van zien, zijn eigenlijk nogal ondrukwekkend (ik probeer een Nederlands equivalent van underwhelming te introduceren). Een lokale overstroming, iets hetere hittegolven, misschien wat heftiger bosbranden in het droge seizoen: zelfs als dat nog wat erger wordt bij verdere opwarming, draait de wereld eigenlijk gewoon door.
Klimaatalarmisten hebben dan ook een dringende behoefte aan kantelpunten. Dit zijn verborgen zwakheden in het klimaatsysteem, waardoor de hele boel ineens in elkaar stort als een onzichtbare grens wordt overschreden. Kantelpunt van dienst in 2024 was de AMOC (Atlantic Meridional Overturning Circulation). Vroeger heette dat gewoon de Golfstroom, die enorme hoeveelheden warm oceaanwater van de evenaar naar het noorden brengt, met name richting Europa. Daarom heeft Europa, vergeleken met andere continenten op dezelfde breedtegraad, een zeer mild klimaat.
Er wordt al decennia gespeculeerd dat de Golfstroom stil kan vallen door klimaatverandering, meer specifiek door smeltwater van de Groenlandse ijskap. Dan wordt het in Europa in een paar decennia tien graden kouder, waardoor landbouw hier grotendeels onmogelijk wordt. Sommige onderzoekers concludeerden, dat de AMOC nu al 15 procent zwakker geworden is.
Roepende in de woestijn
Vooral een klimaatsimulatie door drie Nederlandse onderzoekers op de Amsterdamse supercomputer Snellius, in februari 2024, veroorzaakte grote opwinding onder klimaatjournalisten. Nu was het onvermijdelijk geworden: de AMOC gaat instorten, alleen de precieze datum was nog onzeker. Kon al volgend jaar zijn (nu dus) of vanaf 2037, maar zeker nog deze eeuw.
Daar kwam al meteen forse kritiek op van een klimaatwetenschapper uit Schotland, Jonathan Bamber. Die hekelde de onrealistische input in het klimaatmodel om de AMOC te laten crashen, maar vooralsnog bleef hij een roepende in de woestijn.
We zijn nu een klein jaar verder, en inmiddels is er opnieuw naar de AMOC gekeken, en dan niet door computersimulaties met verzonnen input, maar met metingen en computersimulaties met echte metingen als input. Het resultaat? De ineenstorting van het klimaat is opnieuw voor onbepaalde tijd uitgesteld, ook dit kantelpunt is een cancelpunt geworden.
In september 2024 bleken metingen aan de kracht van de Florida Stroom – een belangrijke tak van het zuidelijke deel van de AMOC – een systematische bias te bevatten, waardoor die onterecht een verzwakking aangaven. Na correctie blijkt de Florida Stroom al veertig jaar vrijwel constant te zijn.
De technische details zijn voor nerds fascinerend: de snelheid van die stroming kon veertig jaar lang gemeten worden doordat daar, dwars op de stroming, een koperen telefoonkabel van het vasteland van de VS naar de Bahama’s over de zeebodem loopt. Bewegend zeewater wekt daarin dankzij het aardmagnetisch veld een (zwakke) elektrische spanning op die van minuut tot minuut geregistreerd werd. Die dataset wees op een significant afzwakkende stroming.