'Echte storm rond stikstof blijft uit bij woningbouw'
Na alle heftige alarmbellen rond de stikstofkwestie lijkt de angst dat ook de woningbouw op slot zou komen te zitten door de eind mei 2019 verscherpte stikstofregels, ongegrond. Dat zeggen grote en middelgrote aannemers in een telefonische rondgang langs de woningbouwsector. 'Het valt nog wel mee met de stikstof', zo valt links en rechts te vernemen. Toch zien zij voor de langere termijn wél problemen.
Let wel, de woningbouw is een ander verhaal dan de infrasector. Die heeft meer van de stikstofproblematiek te lijden. Een flink aantal grote wegenprojecten, zoals de verbouwing van de A27 bij Utrecht, is stilgelegd. Bovendien speelt in de weg- en waterbouw ook nog eens de problematiek van de bodemvervuiling met pfas-chemicaliën.
'We wachten nog steeds op de grote klap'
Operationeel directeur Peter Hutten van bouwonderneming Van Wijnen in Baarn benadert de kwestie met enige ironie: ‘We wachten nog steeds op de grote klap die je verwacht op basis van alle berichtgeving over de stikstofkwestie. De vergunningverlening heeft wel wat gehaperd maar is weer op gang gekomen. Hier en daar zijn nog wel wat vertragingen, maar er zijn geen heel grote problemen. Het valt mee.'
Voor 2020 verwacht Van Wijnen omzetgroei. Zijn indrukken zijn 'representatief' voor de hele woningbouwsector, aldus Hutten. ‘We werken in het hele land. Ik heb er redelijk zicht op.’ Bijna de helft van haar omzet (€982 mln in 2018) maakt Van Wijnen in de woningbouw.
De cijfers rond de vergunningverlening bij de gemeenten laten inderdaad weer enige verbetering zien. Zo werden in november vorig jaar nog maar 7% minder vergunningen afgegeven ten opzichte van dezelfde maand van 2018, meldde het CBS vorige week. In oktober was dat nog 33% minder. 'Inmiddels is het vergunningtraject in de meeste gemeenten weer goed op gang gekomen', stelt ook de branchevereniging van zelf ontwikkelende bouwers NVB op haar site.
De schade lijkt mee te vallen, beaamt ook Erik Nijhuis, directeur van Nijhuis Bouw (€300 mln omzet) in Rijssen, actief in Noord-, Zuid-, en Midden-Nederland. ‘We waren bang dat de stikstofberekeningen ons in de problemen zouden brengen, maar we blijken toch aan de regelgeving te voldoen.’ Voor 2020 verwacht hij stabilisering van de omzet door projectvertragingen, na 40% groei in 2019.
'Vertragingen kosten geld'
Maar het strengere stikstofregime heeft wel financiële consequenties door de vertragingen in de vergunningverlening. 'Soms van slechts één of twee maanden, soms veel langer', zegt directeur Hein Trebbe van Trebbe Groep. 'Op de Veluwe ligt nog een groot woningbouwproject van 400 woningen stil. We zijn op zoek naar een passende oplossing.'
Vertragingen kosten geld, aldus Trebbe. ‘Soms moeten we de bouw uitstellen omdat we de extra benodigde vergunningen nog niet hebben. Intussen heb je wel de grond, dat kost geld. Tegelijk heb je te maken met bouwkosten die verder stijgen. En er kunnen gaten vallen in de productie. Ook dat kost geld. Er moeten nieuwe afspraken worden gemaakt met de aan ons toeleverende bedrijven.’ Het in onder meer Enschede gevestigde bedrijf Trebbe was in 2019 goed voor een omzet van circa €300 mln en bouwt in heel Nederland.
Niet optimistisch over langere termijn
Voor de wat langere termijn maakt een aantal aannemers zich wel zorgen. 'De voorbereidingen voor woningbouw hebben nu eenmaal een lange aanlooptijd', zegt de per 1 januari aangetreden bestuursvoorzitter Ivo van der Mark van bouwonderneming Janssen de Jong Groep uit Son en Breugel. 'Veel van de projecten die we nu uitvoeren, zijn in 2017 en 2018 aangevraagd.' Ook Janssen de Jong bouwt in heel Nederland en behaalde in 2019 een omzet van €400 mln.
‘De voorbereidingen voor woningbouw hebben nu eenmaal een lange aanlooptijd’
• Ivo van der Mark van bouwonderneming Janssen de Jong uit Son en Breugel
Van der Mark stelt bijna overal te maken te hebben met Natura-2000-gebieden. Hij is niet optimistisch over de effecten van de ophanden zijnde ingrepen van het kabinet, zoals de snelheidsbeperking en de in een 'spoedwet' opgenomen maatregelen. Dat zijn onder meer de extra saneringsregeling in de varkenshouderij én het instellen van een stikstofdrempelwaarde voor kleinere bouwprojecten. 'Ik baseer me op wat er nu ligt. De gemeenten hebben nog geen heldere leidraad voor hun vergunningprocedures.' Voor 2020 en 2021 voorziet Van der Mark 'stagnatie' in zijn omzet.