'De oorlog in Oekraïne betekent het einde van Rusland als energie-grootmacht'
Jeroen Groot 12:07
Vladimir Poetin heeft zijn hand overspeeld met de inval in Oekraïne, zegt gezaghebbend energie-expert Daniel Yergin. In slechts een paar weken tijd heeft de Russische president alles verwoest wat hij de afgelopen twintig jaar heeft opgebouwd, en de toekomst van de wereldwijde energiemarkt voorgoed veranderd.
In het kort
Daniel Yergin was lid van de adviesraad voor Energie onder vier Amerikaanse presidenten en is volgens The New York Times de meest invloedrijke energie-expert in de VS.
De oorlog in Oekraïne is een noodgeval voor de energiemarkten en moet ook als zodanig worden behandeld, stelt hij.
'Groningen' moet wat Yergin betreft tijdelijk verder open; de inwoners ruimhartig compenseren kost slechts een fractie van de kosten van een gastekort.
Daniel Yergin heeft het druk. Energiebedrijven en regeringen wereldwijd vragen hem om advies, de agenda zit vol. Aan het begin van het gesprek met het FD waarschuwt hij alvast dat hij straks weg moet: naar Capitol Hill in zijn woonplaats Washington, waar het Amerikaanse Congres zetelt. Dat hij juist nu veel gevraagd wordt is niet verwonderlijk: de wereld staat op zijn kop door de oorlog in Oekraïne en Yergin (75) geldt wereldwijd als een autoriteit op het gebied van energie en geopolitiek. Hij was lid van de adviesraad voor Energie onder vier Amerikaanse presidenten en is volgens The New York Times de meest invloedrijke energie-expert in de Verenigde Staten.
Zijn standaardwerk The Prize, over de geschiedenis van de olie-industrie, won de prestigieuze Pulitzerprijs. Tegenwoordig is Yergin vicevoorzitter bij S&P Global, een wereldwijd financieel adviesbureau met een grote afdeling voor het onderzoek naar de grondstoffenmarkten.
In de nieuwste editie van zijn laatste boek, The New Map: Energy, Climate, and the Clash of Nations, wijst hij al op het gevaar van Oekraïne als splijtzwam tussen Rusland en het Westen. Volgens Yergin maakt Vladimir Poetin een grote fout en zal Europa zich voor een groot deel afkeren van Russische olie en gas. Dat is zeker niet makkelijk en er zullen offers gebracht moeten worden. Wat Yergin betreft kan bij wijze van noodmaatregel de gaswinning uit het Groninger gasveld tijdelijk omhoog. Dat zou in Europa moeten helpen om de volgende winter door te komen.
De oorlog in Oekraïne verloopt voor Rusland niet zoals gepland. Heeft president Poetin zijn hand overspeeld?
'Poetin heeft een serie misrekeningen gemaakt. Op de eerste plaats heeft hij de capaciteiten van zijn eigen leger overschat en het Oekraïense verzet zwaar onderschat. Blijkbaar dacht Poetin echt dat de Russische soldaten zouden worden verwelkomd met bloemen en koekjes. Daarnaast gokte Poetin erop dat de krapte op de energiemarkt in zijn voordeel zou werken. Niet voor niets kwam de Russische inval op het moment dat de markten van olie en gas krap waren en de prijzen hoog. Hij verwachtte dat de inval tot protest zou leiden, maar uiteindelijk zou uitmonden in stilzwijgende instemming - net als in 2014 bij de annexatie van de Krim.'
'Maar Poetin heeft de Navo niet verzwakt, de Navo is juist sterker geworden. Hij dacht dat de VS een zwak en verdeeld land zijn dat zich niet zou verzetten - ook dat klopt niet. En Poetin heeft voor een historische verandering in de Duitse politiek gezorgd. Duitsland geloofde in het systeem van vrede door handel. De afname van Russisch gas zou profijtelijk zijn voor beide partijen en voor politieke stabiliteit zorgen, als onderdeel van een grotere onderlinge afhankelijkheid. Nu wil Duitsland zo snel mogelijk van het Russische gas af.'
Kunnen we wel van de Russische olie en het gas af? Europa is heel afhankelijk van deze energiebronnen.
'Het is inderdaad moeilijk om Russische olie te vervangen en het is nog moeilijker om het gas te vervangen. Maar dit is wel de trend. Er is iets fundamenteels veranderd. Rusland heeft de afgelopen decennia een reputatie opgebouwd van betrouwbare energie-leverancier. Dat was, om maar een commerciële term te gebruiken, hun handelsmerk. Nu zijn ze in een paar weken tijd veranderd in een onbetrouwbare leverancier en zelfs een ongewenste leverancier. Dat laatste zeker in het licht van het nieuws over vermoedelijke oorlogsmisdrijven dat we de afgelopen weken hebben gezien. Het zal inderdaad moeilijk zijn. Op de korte termijn maken regeringen zich zorgen over hoge energiekosten, stijgende inflatie en protesten vanuit de bevolking. Maar de trend op de langere termijn is: weg van Russische olie en gas.'
'Gelukkig zit er nog groei in het wereldwijde aanbod van gas. De VS zullen de export van vloeibaar gas opvoeren en de komende paar jaar 's werelds grootste exporteur worden. Duitsland heeft zich aan de bouw van drie terminals voor vloeibaar gas gecommitteerd. Dat was voorheen ondenkbaar'.
Lees het volledige artikel: fd.nl/economie/1435957/de-oorlog-in-o