Economisch gezien heeft Rusland volgens kenners niets te zoeken in Oekraïne
14 februari 2022 16:12 Laatste update: 16 uur geleden
Mocht Rusland binnenkort buurland Oekraïne binnenvallen, dan zal dat in ieder geval niet om economische redenen zijn. Het land is de laatste jaren ontzettend verarmd en stelt economisch gezien heel weinig voor. "Het zal Rusland in het begin zelfs alleen maar geld kosten", zeggen Oekraïnekenners tegen NU.nl.
De economische relaties tussen Rusland en Oekraïne zijn fors verslechterd sinds de pro-Europese Maidanprotesten in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Tot die tijd was Rusland de belangrijkste handelspartner van Oekraïne, maar dat is ondertussen allang niet meer het geval. Rusland is goed voor 7 procent van de Oekraïense buitenlandse handel, terwijl de Europese Unie 30 procent voor haar rekening neemt.
Maar verder heeft het land financieel niet ongelooflijk veel te bieden. "In de Donetsbekken-regio zijn wel wat bedrijven, maar die stellen weinig voor in vergelijking met bijvoorbeeld de Russische economie", zegt Laura Starink, jarenlang Ruslandcorrespondent voor NRC en oprichter van de onderzoeksorganisatie Raam op Rusland.
Volgens Nicolaas Kraft van Ermel, historicus aan de Rijksuniversiteit Groningen, is het een grauwe regio die bulkt van oude industrie zoals mijn- en metaalbedrijven. "Mocht Rusland het land of een deel ervan inlijven, zal dat waarschijnlijk alleen maar geld kosten, net als bij de Krim het geval was."
Spanningen Oekraïne
Oekraïne is de graanschuur van Europa
Waar Oekraïne wel heel goed in is, is graan verbouwen. "Het land staat bekend als de graanschuur van Europa en vroeger als de graanschuur van de Sovjet-Unie", zegt Starink. Oekraïne exporteerde in 2020 zo'n 18 miljoen ton graan, waardoor het wereldwijd de vijfde grootste exporteur van graan is. "De landbouwgrond is er dus uitstekend, maar daar zit Rusland niet per se op te wachten."
Waar het waarschijnlijk om gaat, is het stimuleren van het nationaal bewustzijn van de inwoners. Oekraïne was tot 1991 onderdeel van de communistische Sovjet-Unie en in de hoofden van veel Russen is het land nog steeds een deel van Rusland, hoewel het al jaren op eigen benen staat. "President Vladimir Poetin wil laten zien dat hij iets te zeggen heeft in Oekraïne en zo zijn inwoners trots geven en zijn populariteit versterken", zegt Kraft van Ermel.
“De Russische economie is niet veel groter dan die van de Benelux-landen samen.”
Nicolaas Kraft van Ermel, historicus en Ruslandkenner
Poetin wil respect afdwingen
Daarmee leidt Poetin ook meteen de aandacht af van de problemen in eigen land en kan hij een vuist maken tegen Europa. "Met een economie die niet veel groter is dan de Benelux-landen samen stelt Rusland minder voor dan het laat uitschijnen. Daar komt nog eens bij dat corona stevig heeft ingehakt op de economie van het land en de reële lonen er al jaren op achteruit gaan", legt Kraft van Ermel uit.
Starink ziet nog een ander einddoel. "Rusland wil Oekraïne door steeds te provoceren beetje bij beetje destabiliseren. Daardoor wordt het land een steeds groter risico om mee samen te werken voor westerse landen en wordt het tegen wil en dank in de armen van Rusland gedreven. Zo wil Poetin respect afdwingen naar de rest van de wereld en tonen waartoe hij in staat is."
Voor de EU is het heel moeilijk om nu een grote mond tegen Rusland op te zetten, want Europa is afhankelijk van Rusland voor de levering van gas. Nu de gasprijzen maar blijven stijgen, is het belangrijk dat Poetin de gaskraan niet zomaar dichtdraait en de prijzen nog meer doet exploderen. Of dat gaat gebeuren als de EU zich in het conflict mengt, is niet duidelijk, maar experts zeiden eerder al tegen NU.nl dat er rekening gehouden moet worden met een scenario waarin een of meerdere pijpleidingen worden uitgeschakeld, met best drastische gevolgen.