Bron: Quote
Datum: 11 april 2018
Hoe ontdekking van megafraude bij Steinhoff een cadeautje werd
Teun Teeuwisse
Onze eigen Dirty Teun Teeuwisse kwam erachter dat meubelretailgigant Steinhoff liegt over zijn hoeveelheid cash. Een kroniek.
Op sinterklaasavond 2017 kreeg ik – zakelijk gezien – een van de mooiste geschenken die ik me wensen kon. Die avond maakte de in Duitsland genoteerde, maar vanuit Zuid-Afrika gemanagede retailer Steinhoff bekend dat er fraude was geconstateerd. De publicatie van de jaarcijfers werd uitgesteld en Pwc werd gevraagd uitgebreid onderzoek te doen. Steinhoffis in de meubelretail de nummer twee van Europa, na Ikea. In twee dagen tijd verloor het aandeel 80 procent van de marktwaarde en verdampte ruim 10 miljard euro aan beurswaarde. Over heel 2017 had Steinhoffzelfs – bijna 95 procent – zo’n 20 miljard euro van zijn waarde verloren. Begin januari maakte Steinhoff bekend dat inmiddels op geen enkele historische rapportage meer kon worden vertrouwd.
Hoewel die fraude natuurlijk triest is, was het voor mij een geschenk. In januari 2017 had ik een rapport aan mijn klanten gestuurd waarin ik concludeerde dat Steinhoffs cijfers van 2016 ‘gemanipuleerd’ waren en die van voorgaande jaren waarschijnlijk ook. Een van mijn klanten stelde toen de simpele vraag: hoe wist je dat? Wel, dat was niet zo heel moeilijk. Bij Steinhoff vielen twee zaken op. De onderneming rapporteerde al een tijd een forse kaspositie, terwijl daar een forse schuld tegenover stond. Daarnaast beweerde Steinhoff dat er al jaren flink wat cash werd verdiend, maar desondanks bleef de schuld oplopen. Een grote kaspositie ten opzichte van een schuld is inmiddels een klassieker, met dank aan de fraude bij Parmalat in 2003. Ook daar rapporteerde men een enorme kaspositie, terwijl de schulden bleven toenemen. Toen Parmalat ondanks een gerapporteerde kaspositie van 4 miljard euro een lening van 150 miljoen niet kon aflossen, stortte het kaartenhuis dat in dertien (!) jaar was opgebouwd in elkaar. De accountant was gefopt met door Parmalat zelf in elkaar geknutselde bankbevestigingen dat het geld inderdaad op de rekening stond. Hierdoor ontstond mijn vermoeden dat ook bij Steinhoffde cash weleens niet zou kunnen bestaan, of niet ter beschikking van de onderneming stond. In een eerdere column vertelde ik al dat de cashflow statement niet verplicht gecontroleerd wordt door de accountant. Bij het schrijven daarvan diende Steinhoffals inspiratie. Dat beweerde consequent dat er behoorlijk wat cash werd verdiend, maar de schuld nam net zo consequent toe. Bij het narekenen van de cashflow van 2016 kwam ik alleen al voor het laatste kwartaal uit op een cashverlies van 650 miljoen, terwijl Steinhoffeen cashwinst van bijna 700 miljoen rapporteerde. Twee grote overnames in dat kwartaal moesten dit verhullen. Frauderende bedrijven maken vaker gebruik van overnames om de werkelijkheid te verbergen, en dat is meestal een puzzel waar analisten en beleggers geen tijd voor of zin in hebben. Maar ook zonder grondige analyse is een simpele blik vaak meer dan voldoende om je te realiseren dat ‘when it’s too good to be true, it probably is not true’.
TEUN TEEUWISSE (40) is als eigenaar van TT Equity Research werkzaam als aandelenanalist