Het falen van KAAG
Nausicaa MARBE
...........................
Wat zegt het debacle in Afghanistan over Sigrid Kaag die rond de verkiezingen pochte met opzienbarend nieuw leiderschap waar het land in een handomdraai van zou opknappen? Dat ze gebakken lucht verkoopt over zichzelf als topdiplomate die alles kan fiksen. Komt er een wereldcrisis waarin topdiplomatie en uitgebreide netwerken tot een snelle evacuatie van Nederlanders en Afghaanse medewerkers hadden kunnen leiden, geeft haar ministerie pas om vijf óver twaalf thuis. Het ambassadepersoneel smeert hem als een dief in de nacht, visa voor Afghaanse tolken zijn niet geregeld, er zijn niet eens namenlijsten van mensen die Nederland moet beschermen opgesteld, laat staan evacuatieplannen.
Netwerken van Kaag
Het waren niet de netwerken van Kaag, maar die van gewone burgers die via diverse belangenorganisaties bij Afghanistan betrokken zijn, die ervoor zorgden dat Afghanen die voor Nederland gewerkt hebben documenten verzamelden en zich bij diplomaten meldden. Daar kregen ze te horen dat de papieren van hun kinderen niet in orde waren of dat hun achttienjarige kind niet mee mocht. Terwijl ze levensgevaar liepen, hun dochters en zonen vermoord dreigden te worden door de Taliban, werden ze door Kaags diplomaten getrakteerd op botte Hollandse regelzucht, in dit geval een bureaucratie des doods. Hartverscheurend, weerzinwekkend, onvergeeflijk.
Familiedrama’s
En waarom ging het zo beroerd en inhumaan, in een helse haast die familiedrama’s oplevert en mensenlevens kost? Waarom manoeuvreerde Kaag haar ambtenaren in de positie dat ze hun werk met Schindler’s list vergelijken? Omdat de ministers hebben liggen slapen. Omdat Kaag, Bijleveld van Defensie en tenslotte eindverantwoordelijke Rutte nalieten om tijdig een inventarisatie en evacuatie te organiseren, terwijl de zege van de Taliban al lang voorspeld en waarneembaar was. Een Kamermotie die al in de lente om de evacuatie van tolken vroeg is niet uitgevoerd.
Toen Kabul viel, zat Bijleveld in de bioscoop filmrecensies te twitteren, was Broekers-Knol (asiel en migratie) bezig kinderen van hun ouders te scheiden en dineerde Kaag met Peppi Ploumen en Kokki Klaver, het improvisatie-duo dat haar ’opzet voor een aanzet voor een mogelijk regeerakkoord’ rood moet kleuren. De laatste gang serveerde Kaag aan het volk met de mededeling dat wie de val van Kabul zag aankomen, de Nobelprijs verdient. Je reinste onbeschoftheid. Even hautain siste ze een journalist die vroeg waarom de formatie een fiasco is, toe: „Oef, u vraagt naar een universitaire studie, denk ik.” Nou nou, zo complex is de materie niet. Overgewaardeerde, incompetente politica met geslaagde campagne blijkt in de formatie een kat in de zak – die spreekbeurt kan elk kind houden.
Honderden in levensgevaar laat Nederland in Afghanistan achter (’akelig’, aldus Bijleveld), nu de evacuatie afgeblazen is en er terreuraanslagen gepleegd worden bij het vliegveld. Het laatste Nederlandse vliegtuig met diplomaten aan boord is weg, ook de Amerikanen poetsen de plaat. Na hen de klopjachten en moordpartijen van de Taliban. ’Wat een ongekende schande. Er wacht een bikkelharde evaluatie’, twittert Liliane Ploumen terwijl ze aanschuift bij de farceformatie van de verantwoordelijken voor de ongekende schande. Eigenbelang eerst. Als de achtergeblevenen iets overkomt, heeft dat politieke consequenties, gonst het in Den Haag. Machteloos wensdenken.
Oude machthebbers
Niets heeft consequenties meer, de val van het kabinet heeft die ook niet gehad. We leven in een apolitiek vacuüm, zonder zicht op een regering. In plaats van een formatie vindt er mistig gekonkel plaats van oude machthebbers die niets voor elkaar krijgen. Maar ze zijn onaantastbaar. Niemand kan ze wegsturen, zolang ze geen regering vormen. Het demissionair kabinet trakteert zichzelf op nieuwe ministers en er is geen instantie die ingrijpt tegen deze erosie van de democratie. Een ’bikkelharde evaluatie’? Rollende demissionaire ministerkoppen blijven in de formatie. Rutte en Kaag werken vooral aan de consolidering van hun posities. Hopelijk zullen ze ook daarin eindelijk falen. Wie in het buitenland met mensenlevens stunt, verdient geen mandaat om thuis te regeren.