Elke Pannier
Het abrupte einde van de persconcessie stort de krantenbedeling in een crisis. Kranten bussen wordt problematisch duur. Een langere overgangsperiode én een beter steunkader zijn nodig, zeggen de uitgevers.
Pascal Dendooven
Vandaag om 02:00
De meerprijs die Bpost vraagt voor de krantenbedeling ligt hoger dan verwacht. De voorstellen van Bpost waren voor meerdere uitgevers een koude douche. Er is het postbedrijfgevraagd om zijn duur voorstel aan te passen, maar de klok tikt.
Concurrent PPP, dat in de eerste plaats scenario’s heeft ontwikkeld voor oplossingen in Vlaanderen, wil dat de uitgevers nu al kiezen. “We willen deze week weten of men met ons in zee wil gaan. We hebben tijd nodig om onze organisatie op te schalen. In minder dan vijf maanden is dat onmogelijk”, zegt Michel d’Alessandro, ceo van PPP.
Deze week al een finaal antwoord geven aan PPP is niet realistisch, zegt een uitgever. Bovendien is er twijfel over de kwaliteit van de dienstverlening van PPP. Daarvoor waarschuwden de Franstalige uitgevers de regering eind vorig jaar al toen BPost en PPP nog streden om de persconcessie.
Een ondoelmatige krantenbedeling kost uitgevers veel geld. Niet alleen aan compensaties voor de teleurgestelde abonnees, maar ook doordat abonnees hun krantenabonnement opzeggen uit frustratie met de onregelmatige bezorging.
PPP is hoe dan ook geen alternatief voor heel België. De verdeler mikt vooral op Vlaanderen. “We zien daar drie mogelijkheden: heel Vlaanderen, een deel van Vlaanderen of enkel de steden”, zegt D’Alessandro. Voor Wallonië zijn de ambities beperkt tot een viertal steden: Luik, Charleroi, Namen en Bergen. Doornik is al te klein om te bedienen.
Dat de prijsofferte van Bpost tegenvalt, kan niet helemaal verbazen. Een organisatie die jaarlijks 175 miljoen euro steun kreeg, had weinig incentives om scherp te staan. Een Franstalige uitgever is er niet over te spreken dat zijn bedrijf nu zou moeten meebetalen voor inefficiënties bij Bpost. Hij vindt dat de overheid een grote verantwoordelijkheid draagt. “Wat heeft de overheid via zijn aanwezigheid in de raad van bestuur gedaan om Bpost efficiënter en minder afhankelijk van subsidies maken?”
Dirk Tirez, die nauwelijks anderhalf jaar ceo was van Bpost, had een strategisch plan voorgesteld waarin Bpost zijn kosten zou verlagen en zou evolueren van gesubsidieerde naar duurzame jobs. Op het hoofdkantoor zouden bijna 1.300 banen verdwijnen, in de operationele werking ruim 7.000. Een deel van het postpersoneel zou worden overgeheveld naar andere overheidsdiensten en de privésector. Het plan bleef dode letter.
De overheid voerde op 15 december de persconcessie af en voorzag in een overgangsperiode tot eind juni. Daarna komt er nog een beperkte steun in de vorm van een belastingkrediet van circa 50 miljoen euro voor uitgevers die abonnees hebben in dunbevolkte gebieden, lees Wallonië.
Maar zelfs bij IPM (La Libre, L’Avenir...), de uitgever die verhoudingsgewijs het meest actief is in de dunbevolkte gebieden, zou minder dan de helft van de abonnees in aanmerking komen voor de fiscale korting. Bovendien moeten uitgevers eerst de brutokosten betalen en tot anderhalf jaar wachten op de fiscale korting. Die prefinanciering is niet evident voor een uitgever die verlies maakt.
Huiswerk opnieuw maken
De uitgevers vragen dat de overheid zijn huiswerk opnieuw maakt. Rossel pleit ervoor om de huidige subsidieregeling pas eind dit jaar te laten aflopen in plaats van eind juni. Vervolgens zou er een overgangsperiode moeten komen tot eind 2026.
Dat moet voldoende tijd garanderen om de bedeling anders te organiseren en bijvoorbeeld een gelijkaardig sociaal statuut voor de krantenverdeler in te voeren zoals in Frankrijk bestaat. Het statuut biedt meer flexibiliteit en toch een correct inkomen. Ten slotte zou de maatregel over het belastingkrediet herdacht moeten worden.
Rossel verzorgt in Frankrijk zelf de bedeling van zijn publicaties terwijl DPG Media en Mediahuis hetzelfde doen voor de Nederlandse markt. In Nederland blijkt het bijzonder moeilijk om voldoende bezorgers te vinden op de krappe arbeidsmarkt. In België, met zijn minder flexibele arbeidsmarkt, belooft dat nog moeilijker te worden. Kranten bussen is wellicht nog iets voor de komende tien jaar, maar niet veel langer. Niet evident voor uitgevers om het zelf te gaan doen.
Er zijn tot nu toe geen indicaties dat de regering het akkoord van half december wil bijsturen. Daardoor valt niet uit te sluiten dat her en der de krantenbezorging aan huis verdwijnt. Als de papieren abonnees verdwijnen, zullen er ook jobs op de krantenredacties verdwijnen, zegt een Franstalige uitgever. “De inkomsten uit de kranten abonnementen zijn belangrijk om de lonen te kunnen betalen.”