'Trump houdt het op deze manier geen vier jaar vol'
Gepubliceerd: 15 februari 2017 16:09 Laatste update: 15 februari 2017 16:43
Leden van het campagneteam van Trump zouden vóór de verkiezingen herhaaldelijk contact hebben gehad met de Russische inlichtingendienst. Wat is er zeker en wat zijn de consequenties voor zijn presidentschap?
Amerikaanse inlichtingendiensten onderschepten de communicatie die wijst op het contact tussen het team van Trump en de Russen toen zij bewijs zochten voor de daders die achter de hack bij de Democraten zitten. Ook hier kwamen de Russen bovendrijven. Gekeken werd of het campagneteam van Trump samenspande met de Russen bij de hack of bij andere manieren om de verkiezingen te beïnvloeden.
Het contact met de Russen vond plaats in de tijd dat Trump zich tijdens de verkiezingscampagne opvallend positief uitliet over de Russische president Vladimir Poetin.
Onduidelijk is nog wat er besproken is tijdens de gesprekken, met welke Russische functionarissen is gesproken en hoeveel medewerkers van Trump contact hebben gehad met Rusland. Het is ook nog niet duidelijk of de gesprekken iets te maken hadden met Trump zelf.
Levensgevaarlijk en explosief
Toch kunnen onthullingen van The New York Times "levensgevaarlijk en explosief" zijn, stelt Amerika-kenner Charles Groenhuijsen. "Het is nog nooit eerder voorgekomen dat een president binnen een maand in zo’n penibele situatie is beland."
Er zijn nog veel vragen en er moet nog veel worden uitgezocht en bewezen: de belangrijkste vraag is wát Trump zelf wist en wánneer hij het wist. "Dat waren ook bij Nixon de vragen waar hij over struikelde. Nixon ging onderuit omdat hij loog. En liegen is iets dat bij Trump genetisch ingebouwd zit, weten we na de afgelopen maand."
De campagnemedewerkers van Trump mochten geen contact met de Russen onderhouden omdat Trump op dat moment nog geen president was. "Bovendien is er over gejokt. En het voedt de speculaties over de invloed van de Russen op de verkiezingen, een kwestie die ook nog lang niet echt opgehelderd is", legt Groenhuijsen uit. "Trump kan zich hier niet meer uit bluffen - tenzij álles wat de serieuze media nu melden niet waar is."
Veel barrières
Over hoe het nu verder gaat, durft Groenhuijsen niet te speculeren. "Er wordt door allerlei mensen 'impeachment' geroepen. Maar vergis je niet: dat is het meest radicale middel om een probleem met de president op te lossen. Er zijn bij wet heel veel barrières opgeworpen voordat het zo ver is, en terecht."
De positie van een Amerikaanse president is niet te vergelijken met die van een Nederlandse premier die onder vuur ligt. "Rutte krijgt na een rondje politiek handjeklap een mandaat van de Tweede Kamer, maar is niet rechtstreeks gekozen. Een president heeft direct het mandaat van de kiezer. Wat je verder ook van Trump vindt, dat kan je niet zomaar ongedaan maken."
Geen voorspellingen
Ook hoogleraar Doeko Bosscher van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) vindt elke voorspelling over de huidige situatie onverantwoord. "Ik durf wel te voorspellen dat Trump het op deze manier niet vier jaar vol gaat houden", stelt Bosscher. Veel hangt af van hoe de president de huidige crisis in het Witte Huis gaat oplossen.
"Hij kan nog wel iets goed breien als hij snel dat zootje om hem heen weg stuurt, inclusief zijn schoonzoon, Steve Bannon, Stephen Miller en mevrouw Conway. Maar hij hangt enorm aan die groep, dus ik vestig mijn hoop daar vooral niet op."
In dat geval moeten de Republikeinen zo snel mogelijk ingrijpen. "De Democraten staan feitelijk buitenspel en kunnen zonder de Republikeinen niets beginnen. Maar voorlopig wijzen peilingen uit dat de Republikeinse Partij zelf nog niet enorm lijdt onder Trump. Zij zullen er belang bij hebben hem zo snel mogelijk weg te krijgen en Mike Pence in het Witte Huis te zetten. Als er bewijs is voor de betrokkenheid van Trump bij de Russische gesprekken, acht ik een impeachment niet meer ondenkbaar."