China's wapenwedloop met de VS gaat ook over Taiwan
Anouk Eigenraam 11:57
China is al jaren bezig zijn militaire achterstand op de VS in te lopen. Het Pentagon schrok kort geleden op, toen bleek dat het land als eerste hypermoderne raketten test. Tegelijkertijd roert China zich in de regio: Taiwan vreest een invasie. 'Het is voor ons een vraagteken of de Verenigde Staten Taiwan echt zullen verdedigen.'
Bij een militaire parade in 2019 liet China al zien hoe technisch geavanceerd het Volksbevrijdingsleger is. Afgelopen zomer testte het land zelfontwikkelde hypersonische raketten. Foto: Zoya Rusinova/TASS
Europa en de VS moeten meer doen om te voorkomen dat technologie in Chinese handen valt, zeggen onderzoekers.
Het was bijna een ‘Spoetnikmoment', zo beschreef de Amerikaanse generaal Mark Milley eind oktober de test van een hypersonische raket door China, afgelopen zomer. De legerstafchef verwees naar het moment dat Rusland in 1957 een satelliet de ruimte in schoot, waarmee het de Verenigde Staten de loef afstak. Dit keer is het China dat Amerika de pas afsnijdt. ‘Het is een significante, technologische ontwikkeling door de Chinezen, en het heeft onze volle aandacht’, zei Milley over de gebeurtenis, die Peking betitelde als ‘routinetest met ruimtevaarttechnologie’.
Volgens bronnen in buitenlandse media zou het Pentagon zeer verrast zijn geweest dat China al beschikt over de technologie. Nog geen enkel ander land is zover. In een analyse die vorige maand in het Amerikaanse Congres werd behandeld, staat dat de VS al sinds begin deze eeuw proberen de geavanceerde raketten te ontwikkelen. Dat werpt de vraag op of het Pentagon wel echt zo overvallen was door de Chinese rakettest, of dat het Amerikaanse ministerie van defensie het moment aangrijpt om te lobbyen voor meer budget.
Moeilijk te onderscheppen
Danny Pronk, defensie- en strategisch veiligheidsexpert bij Instituut Clingendael, denkt dat laatste. ‘De VS, Rusland, China - iedereen is hiermee bezig tegenwoordig. Dit is de laatste trend op wapengebied. Iedereen wil dit hebben.’
En China voorop. Het land is ongerust over de vorderingen die de VS maken met hun raketschildprogramma. Het defensiesysteem, in de jaren tachtig gestart door toenmalig president Ronald Reagan onder de bijnaam ‘Star Wars’, moet het land beschermen tegen intercontinentale langeafstandsraketten. Het raketschild maakt de nucleaire dreiging van vijandige gezinde kernmachten als Rusland, Iran, Noord-Korea, en in toenemende mate China, een stuk minder effectief. Tenzij je een hypersonisch wapen hebt, legt Pronk uit.
‘Een langeafstandsraket vliegt in een lange, voorspelbare baan op zijn doel af en is daardoor makkelijker te onderscheppen door een afweersysteem. Maar een hypersonische raket is extreem wendbaar, minstens vijf keer sneller dan het geluid en bijna onmogelijk tegen te houden. Hij vliegt ook lager dan een intercontinentale langeafstandsraket en is moeilijk traceerbaar. In theorie kan je zo'n raket alleen onderscheppen met een andere hypersonische raket.’
Oefenen op dummyschepen
Al in 2019 toonde China met een militaire parade tijdens de nationale verjaardag van de Volksrepubliek dat het de afgelopen twintig jaar zijn leger heeft gemoderniseerd. Trots paradeerde het Volksbevrijdingsleger naast de nieuwste wapensnufjes.
In een nieuwe doctrine kondigde het Chinese leger vorig jaar aan dat toekomstige oorlogsvoering zwaar zal leunen op informatie, kunstmatige intelligentie (AI) en ‘gecoördineerde operaties’. Niet alleen leger, marine, en de luchtmacht voeren straks oorlog, het zal ook een strijd zijn in de ruimte, media, en cyberspace. Uit een analyse van de Amerikaanse Georgetown universiteit van alle 66.000 in 2020 gedane defensieaankopen bleek dat bijna 2% (343 stuks) waren gerelateerd aan AI. De aankopen, allemaal bij Chinese techbedrijven ingekocht voor $1,6 mrd, betroffen zelfrijdende voertuigen, onderwatersurveillance- en radarsystemen.
‘In theorie kan je zo'n raket alleen onderscheppen met een andere hypersonische raket’
Danny Pronk, defensie- en strategisch veiligheidsexpert bij Instituut Clingendael
De opbouw van China’s defensie is veelomvattend, zegt Liang-chih Evans Chen, onderzoeker bij het Institute for National Defense and Security Research in Taiwan. ‘Peking spendeert zijn middelen aan mankracht, tanks, schepen, duikboten, raketten en straaljagers met als doel bij een conflict de VS te kunnen weerstaan, onder druk zetten of zelfs verslaan.’ Uit satellietbeelden begin deze maand bleek dat het Volksbevrijdingsleger in de westelijke regio Xinjiang aanvallen oefent op nagebouwde Amerikaanse vliegdekschepen.
In de woestijn construeert het ook zijn tweede lanceerterrein voor kernraketten. Dat laatste werd in de staatsmedia lacherig weggewuifd; het zou gaan om een windmolenpark. Maar volgens het Pentagon wil China in 2030 zijn voorraad kernkoppen verdriedubbeld hebben tot duizend stuks.
Voorbereiden op regionale oorlogen
De militarisering wijst er ook op dat het land zich voorbereidt op ‘regionale oorlogen’, betoogt Joris Teer, strategisch analist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Teer rondde net vorige week als hoofdonderzoeker een rapport af over de implicaties van China’s militarisering voor Europa. ‘China blijft in militaire kracht nog achter bij de VS. In elke regio zal Amerika een conventionele oorlog van China kunnen winnen, maar bij een conflict dicht bij huis is China in het voordeel’, zegt hij. Ter vergelijking: de VS gaf vorig jaar $778 mrd uit aan defensie, Peking $250, Taiwan $12 mrd.