Werken aan goede indicatoren voor borstkankerzorg
25 oktober 2010, 15:15 uur
Publicatie van een borstkankerlijst zoals zorgverzekeraar CZ heeft gedaan, beschadigt onnodig het vertrouwen van patiënten in de borstkankerzorg. In Nederland genezen meer vrouwen na een borstkankerbehandeling dan in landen als België en Duitsland.
Borstkankerspecialisten in Nederland zijn het eens met de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de Borstkankervereniging Nederland (BVN), die beide stellen dat de borstkankerzorg in Nederland van een hoog niveau is. Dat de kwaliteit nog verder geoptimaliseerd moet worden, wordt door alle betrokken professionals onderschreven. Zo ook dat de kwaliteit van de geleverde zorg toetsbaar en voor eenieder inzichtelijk moet zijn. Maar dan wel op basis van juiste en gevalideerde kwaliteitsindicatoren. Het aantal operaties per ziekenhuis is geen reflectie van goede borstkankerzorg.
Behandeltraject
Opereren van borstkanker dient door deskundige chirurgen uitgevoerd te worden. Maar de operatie vormt slechts een onderdeel van het gehele behandeltraject. Meer dan 80% van de patiënten krijgt voor of na de operatie nog een aanvullende behandeling met bijvoorbeeld chemotherapie, hormoontherapie of radiotherapie. Deze meervoudige behandeling vereist nauwkeurige afstemming en intensieve samenwerking tussen vele professionals uit verschillende disciplines. De aanwezigheid van een dergelijk multidisciplinair mammateam vormt de basis voor goede borstkankerzorg.
In vrijwel alle ziekenhuizen in Nederland is een mammateam aanwezig. De leden participeren in verschillende gremia waar toetsing van de kwaliteit van zorg een vast punt van de agenda is. Daartoe behoren onder andere de regionale tumorwerkgoepen onder leiding van de Vereniging Integrale Kankercentra (VIKC) en het Nationaal Borstkanker Overleg Nederland (Nabon).
Consulvatieve rol
Binnen het aantal van bijna honderd ziekenhuizen in Nederland bekleden de Universitair Medische Centra (UMC's) een aparte positie. Zij kennen als hun kerntaken naast zorg ook opleiding en onderzoek. Zo zijn de specialisten in de UMC's eindverantwoordelijk voor de opleiding van alle medisch specialisten, inclusief van degenen die in de algemene ziekenhuizen de borstkankerzorg gaan uitvoeren. De specialisten van de academische mammateams vervullen daarnaast een belangrijke consultatieve rol, zowel in de vorm van tweedemeningconsulten voor patiënten als multidisciplinaire consulten voor de perifere centra.
Wetenschappelijk onderzoek vormt de basis voor de continue verbetering van de behandeling van mammacarcinoom op alle gebieden: preventie, diagnostiek, behandeling, herstel van kanker, terugkeer naar de maatschappij en late gevolgen van borstkanker.
In de UMC's wordt wetenschappelijk onderzoek geïnitieerd en begeleid, variërend van fundamenteel, translationeel tot klinisch onderzoek. In nauw overleg met collega's uit de niet-academische centra dragen de specialisten uit de UMC's vervolgens de zorg voor de implementatie van veelbelovende innovaties.
Tot slot zijn zij eindverantwoordelijk voor de verschillende Landelijke Richtlijn Commissies, waarin vele borstkankerspecialisten uit perifere centra participeren. Deze op wetenschappelijke gronden geformuleerde richtlijnen voor diagnostiek en behandeling zijn leidend voor de behandeling van patiënten met borstkanker in Nederland.
Afstemming behandelbeleid
Uit het recentelijk verschenen rapport 'Kwaliteit van kankerzorg' van KWF Kankerbestrijding, blijkt dat de kwaliteit van borstkankerbehandeling nog verder zou kunnen verbeteren door deze zorg te concentreren in klinieken die hier optimaal voor uitgerust zijn. De aanwezigheid van een team van behandelaars dat goed op elkaar ingespeeld is, is hierbij van essentieel belang en, zo stelt KWF Kankerbestrijding, weegt zwaarder dan het aantal uitgevoerde operaties per jaar. In het in 2007 in opdracht van ZonMW uitgebrachte rapport 'Kwaliteit van Zorg in de Etalage' wordt reeds de afstemming van het behandelbeleid binnen de deskundigheid van een multidisciplinair team als belangrijke indicator genoemd voor goede borstkankerzorg.
De Nederlandse Vereniging van Heelkunde (NVvH) is in 2009, in samenspraak met het Nabon, gestart met onderzoek dat eind dit jaar zal resulteren in een set van wetenschappelijk onderbouwde, gevalideerde en uniform interpreteerbare indicatoren voor goede borstkankerzorg. Vanaf 2011 zullen zogenoemde 'audits' plaatsvinden die op vastgestelde tijden het functioneren van de ziekenhuizen op deze gevalideerde indicatoren zullen beoordelen. Dit kwaliteitssysteem heeft tot doel de multidisciplinaire borstkankerzorg op een zo hoog mogelijk niveau te brengen en te houden.
Hoogst mogelijk niveau
Het is zeer lovenswaardig dat zorgverzekeraars de beste zorg aan hun verzekerden willen aanbieden. De medische professionals zijn van mening dat het met de eerder genoemde 'mamma-audits' mogelijk wordt om betrouwbare informatie over de kwaliteit van zorg te verkrijgen. Resultaten van de audits zullen de basis vormen voor breed gedragen initiatieven om borstkankerzorg van het hoogst mogelijke niveau te krijgen en te behouden. De resultaten van deze audits zullen voor iedereen, en op de allereerste plaats voor de patiënt en haar naasten, inzichtelijk maken hoe de kwaliteit van borstkankerzorg in de ziekenhuizen is, inclusief in de UMC's. Alleen op die manier wordt onnodige onrust en onzekerheid van patiënten voorkomen.
Prof. dr. C.C.E. Koning, prof. dr. R.A.E.M. Tollenaar en prof. dr. E van der Wall schrijven dit artikel mede namens 40 collega's, net als zij hoogleraren uit alle Universitair Medische Centra.