Uit de Volkskrant
De aanval op de tophypotheken die AFM-voorzitter Hans Hoogervorst dinsdag inzette, bleek al na enkele uren toch niet zo ferm als de voormalige VVD-minister zelf aangaf.
‘Binnen een maand’ wilde hij als regel afdwingen dat de koper van een huis niet meer mag lenen dan de marktwaarde van dat huis en niet meer dan 4,5 maal zijn jaarsalaris. Banken die zich daaraan niet zouden houden, konden boetes van de Autoriteit Financiële Markten tegemoet zien.
Al enkele uren na zijn stoere taal begonnen woordvoerders van de toezichthouder de uitspraken van Hoogervorst te nuanceren.
‘Binnen een maand’ zou ook wel eens ‘over enkele maanden’ kunnen worden. Inmiddels heeft ook het ministerie van Financiën een duit in het zakje gedaan: Hoogervorst meet zich een competentie aan die eerder het domein is van de wetgever, zo valt uit de omfloerste reactie op te maken. Kortom: het heeft er alle schijn van dat de AFM-voorzitter door zijn aandrang de krachtige toezichthouder te willen uithangen, te hard van stapel is gelopen.
Dat neemt niet weg dat Hoogervorst een punt heeft. Nederlanders zijn wereldkampioen in het afsluiten van tophypotheken. De risico’s die dat met zich meebrengt voor huizenbezitters én banken, baren de financiële autoriteiten (het ministerie van Financiën en de toezichthouders AFM en De Nederlandsche Bank) al langer ernstig zorgen. En terecht.
Eerder, in 2005, probeerde minister van Financiën Zalm de hypotheekbranche tot een terughoudender kredietbeleid te bewegen. Maar de Gedragscode Hypothecaire Financieringen die daarvan het resultaat was, bleek allesbehalve waterdicht. Hoogervorst maakte deze week duidelijk dat de banken in maar liefst één op de vijf gevallen afwijken van de norm in die gedragscode.
Hoogervorst loopt te hard van stapel met aanval op tophypothekenHet is dus de hoogste tijd het toezicht op de naleving ervan te verbeteren.
Maar het grote bezwaar is het tijdstip waarop Hoogervorst zijn plan lanceert. De huizenmarkt is hard geraakt door de kredietcrisis – het aantal transacties is in korte tijd gehalveerd, de prijzen dalen en huizen staan maandenlang te koop. Alleen in de lagere prijsklassen, tot 300 duizend euro, is de doorstroming nog enigszins intact gebleven.
De aanval op de tophypotheken die Hoogervorst voor ogen staat, kan een dodelijk effect hebben op dat nog levensvatbare deel van de huizenmarkt. Praktisch komt zijn voorstel er op neer dat de ‘kosten koper’, waaronder de overdrachtsbelasting, voortaan door de koper zelf moeten worden gefinancierd. Vooral voor starters met geen of weinig spaargeld wordt het daardoor welhaast onmogelijk een eerste huis aan te schaffen. Dat is niet alleen jammer voor de betrokkenen, maar vooral ook een risico voor de huizenmarkt als geheel. Nog veel grotere prijsdalingen liggen in het verschiet als Hoogervorst nú zijn zin zou krijgen.
De kans dat dat laatste ook gebeurt, is gelukkig klein, omdat het er alle schijn van heeft dat de voorzitter van de AFM voor zijn beurt heeft gesproken. Als de huizenmarkt zich herstelt, kan zijn plan alsnog serieus worden genomen