Oliehandelaren lijken nergens meer bang voor
Zelfs aanvallen met drones en raketten krijgen de olieprijs maar kort omhoog. Komt er een periode van blijvend lage olieprijzen aan?
Even, héél even zaten oliehandelaren weer op het puntje van hun stoel: een raketaanval op een Iraanse olietanker in de Rode Zee. Normaal gesproken zijn dit soort berichten goed voor dikke paniek op de oliemarkt. Handelaren grijpen de telefoon of tikken snel orders in op hun scherm. De olieprijs vliegt omhoog. Onrust in het Midden-Oosten betekent mogelijk schaarste, en de wereld is nog steeds verslaafd aan ruwe olie.
Maar van paniek was eind vorige week weinig te merken. De prijs voor een vat Brent-olie steeg ruim 2%. Dat is op dagbasis een aardige stijging, maar stelt in vergelijking met het verleden niet zo veel voor. De afgelopen decennia was alleen al een gerucht over geweld in de olierijkste regio ter wereld al genoeg voor fors hogere prijzen.
Wat is er aan de hand op de oliemarkt?
100 miljoen vaten olie per dag
Eén enkele Iraanse tanker maakt natuurlijk niet zo veel uit op het totale olie-aanbod. De tanker die vrijdag werd aangevallen kan het equivalent van één miljoen vaten ruwe olie vervoeren. De wereldmarkt is goed voor bijna 100 miljoen vaten per dag. Elke dag vervoeren olietankers alleen al door de Rode Zee voor 5,5 miljoen vaten aan olie.
Het is gemakkelijk om de prijsreactie op de aanval van vorige week af te doen als incident. Maar wie iets verder terugkijkt ziet dat de oliemarkt, in tegenstelling tot het verleden, bijna immuun lijkt te zijn geworden voor bommen en granaten in het Midden-Oosten.
Nog maar een maand geleden voltrok zich de grootste nachtmerrie voor de oliemarkt ooit. Een aanval met drones op het hart van de olie-industrie van Saoedi-Arabië, een van 's werelds grootste olieproducenten. In één klap werd meer dan de helft van de Saoedische olieproductie uitgeschakeld. Plotseling moest de wereldwijde oliemarkt het met bijna zes miljoen vaten olie minder doen. Per dag.
Herstelwerkzaamheden aan de oliefaciliteit van Saudi Aramco in Abqaiq, in september na de drone-aanval.
Herstelwerkzaamheden aan de oliefaciliteit van Saudi Aramco in Abqaiq, in september na de drone-aanval.Foto: Hamad l Mohammed / Reuters
Records gebroken
De aanval, die werd opgeëist door Houthi-rebellen uit buurland Jemen, die worden gesteund door Iran, vond plaats op een zaterdag. Op de zondag na de aanval spoedden oliehandelaren van Houston tot Tokio zich naar hun bureau. Kort na opening van de markt in Londen op maandag werd Brent-olie in één klap 20% duurder, de grootste prijsstijging ooit in zo'n korte tijd. Die dag werden nog meer records gebroken: het was ook de drukste handelsdag ooit.
Uiteindelijk sloot de olieprijs die dag bijna 15% hoger, op $69 per vat. Analisten buitelden over elkaar met commentaar dat olie nog véél duurder zou moeten zijn, gezien de ernst van de situatie.
Dat was halverwege september.
Straat van Hormoez
Sindsdien gaat de olieprijs omlaag, niet omhoog. Op 1 oktober kostte een vat $59. Nu nog steeds.
Tot verbijstering van analisten. 'Het lijkt wel of de markt helemaal geen geopolitiek risico meer inprijst', zegt Nitesh Shah, grondstoffenanalist bij WisdomTree. 'Terwijl Saoedi-Arabië Iran de schuld geeft van de aanslagen. Als het conflict verder escaleert kan de olietoevoer uit het Midden-Oosten via de Straat van Hormuz in gevaar komen. Dan heb je het over 20 miljoen vaten olie per dag.'
Meteen na de aanvallen trokken de Saoedi's alles uit de kast om de schade te repareren en hun reputatie als betrouwbare leverancier waar te maken. Voorraden werden aangesproken, reservecapaciteit ingezet. Aannemers werkten rond de klok aan de getroffen installaties. Eén maand later is de meeste schade hersteld, zo zeggen de Saoedi's tenminste zelf.
Van echte tekorten is geen sprake geweest, mede dankzij de grote olievoorraden die overal ter wereld zijn aangelegd, speciaal voor crisissituaties. En de olieprijs is dus weer terug bij af.
'Aanval kan zo weer gebeuren'
Maar toch. De Iraanse staatsoliemaatschappij gaf in eerste instantie Saoedi-Arabië de schuld voor de raketaanval op de eigen tanker. Later werd die claim ingetrokken, maar de spanningen in het Midden-Oosten zijn nog lang niet weg. En wie zegt dat een aanval op Saoedische olie-installaties niet weer kan gebeuren?
'Drones zijn veel goedkoper geworden', zegt Tim Sweijs, directeur onderzoek bij The Hague Centre for Strategic Studies. 'Ze zijn allang niet meer voorbehouden aan militaire grootmachten. Het is bovendien bijzonder lastig om je er tegen te verdedigen. Het zou me niet verbazen als er opnieuw een aanval komt.'
Een beschadigde installatie op het Khurais-olieveld in Saoedi-Arabië, na de drone-aanval.