Energie « Terug naar discussie overzicht

Solar power...

6.273 Posts, Pagina: « 1 2 3 4 5 6 ... 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 ... 310 311 312 313 314 » | Laatste
voda
0
De harde cijfers | SDE+(+): 231,2 megawattpiek zonnepanelen geïnstalleerd in mei

Via de subsidieregeling SDE+(+) heeft Nederland in de maand mei 231,2 megawattpiek zonnepanelen geïnstalleerd. Deze week in ‘De harde cijfers’ een analyse van de nieuwe maandcijfers van CertiQ.

Mei 2022 is daarmee de boeken ingegaan als de beste maand van het huidige kalenderjaar, maar tegelijkertijd is er 16 procent minder vermogen aan zonnepanelen geïnstalleerd dan in dezelfde maand vorig jaar. Tot op heden zijn er iedere maand van het huidige kalenderjaar minder zonnepaneelprojecten opgeleverd dan in 2021.

8 gigawattpiek
Toch is er ook positief nieuws te melden, want de gemiddelde projectomvang is in de maand mei toegenomen naar het hoogste niveau van het kalenderjaar; te weten 876 kilowattpiek per project. Dat is vrijwel gelijk aan het niveau van dezelfde maand vorig jaar, toen de gemiddelde projectomvang 879 kilowattpiek was.

In mei heeft CertiQ 264 nieuwe pv-projecten geregistreerd als opgeleverd. Dat is een afname van 16 procent ten opzichte van het kalenderjaar 2021, maar een stijging van 32 projecten ten opzichte van april 2022. De krimp ten opzichte van mei 2021, uitgedrukt in vermogen, is eveneens 16 procent.

De 2 onderstaande grafieken tonen de maandgroei en kwartaalgroei (red. uitgedrukt in megawattpiek, in april 2020 vond een correctie van de brondata plaats, waardoor het nieuw geïnstalleerde vermogen voor deze maand negatief is).

Voor meer, zie link:

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Project van de week | Batterij en zonnepanelen bezorgen Telesuper en Coop energieneutraal distributiecentrum

In de rubriek ‘Project van de week’ schenkt Solar Magazine wekelijks aandacht aan een bijzonder zonne-energieproject. Deze week het nieuwe energieneutrale e-fulfilment center van Telesuper en Coop.

Coop heeft sinds enkele jaren 50 procent van de aandelen van Telesuper in handen. Aan de Damsluisweg in Almere heeft Telesuper samen met Coop een nieuw distributiecentrum in gebruik genomen. De 13.000 vierkante meter grote bedrijfshal is dankzij 2.700 zonnepanelen en een energieopslagsysteem (red. zie kader) energieneutraal. Op een gemiddelde dag verbruikt het bedrijf ongeveer de helft van de opgewekte energie. De andere helft wordt vanaf nu opgeslagen in het energieopslagsysteem van Ampowr.

500 huishoudens
Naast het distributiecentrum van Telesuper en Coop staat een grote, witte container van 12 meter lang met daarop de tekst ‘Deze container is groen’. In de container bevinden zich 8 rekken met 144 batterijen die zich overdag opladen met de zonne-energie. Met het energieopslagsysteem zou het bedrijf 500 huishoudens 1 dag lang van energie kunnen voorzien.

Energieprijzen
Het energieopslagsysteem AmpiFarm is groot genoeg om ’s nachts de gehele koelinstallatie draaiend te houden. Op deze manier kan er optimaal gebruikgemaakt worden van de eigen opgewekte energie en gaat er geen zonnestraal meer verloren. Ook is het bedrijf nu niet meer afhankelijk van energielevering uit het stroomnet en kan het bedrijf via het Envitron-energiemanagementsysteem slim inspelen op de huidige energieprijzen.

Terugverdientijd
Alle energieassets zijn gekoppeld aan dat Envitron-systeem en worden op het juiste moment geschakeld om optimaal rendement te realiseren van de netaansluiting. Nog dit jaar wordt het mogelijk om de flexibiliteit van de assets aan te bieden op de energiemarkt om de terugverdientijd van de batterij sneller te reduceren.

Warmtepompen
Het distributiecentrum maakt bovendien gebruik van warmtepompen en heeft geen gasaansluiting. Het warmtepompsysteem is een primeur in Nederland: de pompen zijn voorzien van de eerste tweetrapscompressor ter wereld die roterende technologie met scrolltechnologie combineert. Ook bij lage buitentemperaturen behoudt het systeem zijn efficiëntie en prestaties.

Netcongestie
Telesuper is ook het eerste bedrijf in Nederland dat het energieopslagsysteem van Ampowr op deze schaal gebruikt.

‘De batterijcontainer van Telesuper geeft een blik in de toekomst en waar de energietransitie om draait’, stelt Eric van Honk van Ampowr. ‘Veel bedrijven zoeken naar duurzame, slimme oplossingen in de opwekking en het gebruik van elektriciteit, aangezien het energienet steeds instabieler wordt en vaker onvoldoende energie kan leveren door problematieken zoals netcongestie. Bedrijven willen onafhankelijk zijn en continuïteit in hun operatie waarborgen. Met dit systeem kunnen ze net zero – oftewel energieneutraal – opereren.’

De zonnepanelen en de batterij van Telesuper / Coop in cijfers

Aantal zonnepanelen: 2.700 stuks

Kenmerken zonnepanelen: de zonnepanelen hebben een vermogen van 370 wattpiek per stuk en zijn voorzien van 120 gehalveerde monokristallijn siliciumzonnecellen. Samen zijn de zonnepanelen goed voor een vermogen van circa 1 megawattpiek.

Omvormers: de zonnepanelen zijn aangesloten op 8 Ampowr-omvormers met een vermogen van 120 kilowatt per stuk.

Batterijen: het energieopslagsysteem AmpiFARM bestaat uit 8 batterijrekken die voorzien zijn van 144 op fosfaat gebaseerde nanokristalbatterijen.

Opslagcapaciteit: 1,32 megawattuur

Betrokken bedrijven: Sunforce (installateur zonnepanelen), Ampowr (leverancier energieopslagsysteem en pv-omvormers) en Envitron (leverancier energiemanagementsysteem)

www.youtube.com/watch?v=Vl6OQ5HyElg&a...

Door Els Stultiens
voda
0
Definitieve vergunning en subsidie voor Zonnepark Valgenweg in Delfzijl

Zonnepark Valgenweg in het industriegebied van Delfzijl heeft een definitieve vergunning gekregen. Voor het 16 hectare grote zonnepark heeft de rijksoverheid bovendien subsidie toegekend via de stimuleringsregeling.

Het park ligt aan de oostzijde van industrieterrein Oosterhorn. Belangrijk uitgangspunt is dat de geproduceerde zonne-energie zoveel mogelijk lokaal aangewend wordt. Er wordt zo’n 17 megawattpiek aan zonnepanelen geplaatst.

Winterperiode
Zonnepark Valgenweg is een samenwerking van Groningen Seaports, Wircon, Eneco en Bronnen VanOns. Iedere partij houdt 25 procent van de aandelen in het project.

De bouw van de zonneweide zal kort na de zomer, medio september, starten. Het bouwproces zal circa 6 maanden in beslag nemen. Afhankelijk of er tijdens de winterperiode doorgewerkt kan worden, zal het park operationeel zijn in de periode tussen maart en juli 2023.

Eerder
22 november 2018
Groningen Seaports: intentieovereenkomst voor 2 nieuwe zonneparken ondertekend

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
TNO: onderbouwing Facebook om geen zonnepanelen te plaatsen op datacenter ontbreekt

De onderbouwing van Facebook waarom het geen zonnepanelen op de daken en aan de gevels van het beoogde hyperscale datacenter in Zeewolde wil plaatsen, is ontoereikend. Dat oordeelt kennisinstituut TNO.

In opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) heeft TNO een toets uitgevoerd op het aangepaste plan van de gemeente Zeewolde voor de bouw van het datacentrum van Meta; moederbedrijf van Instagram, Whatsapp en Facebook.

Meer ruimte
Het RVB heeft randvoorwaarden gesteld voor de bouw en TNO heeft onderzoek gedaan naar de invulling daarvan. Het antwoord op de vraag of aan de voorwaarden wordt voldaan, is klip-en-klaar: nee.

‘De in de anterieure overeenkomst opgenomen 13 megawattpiek voor zonne-energieopwekking op het terrein van het datacenter kan niet gezien worden als maximale opwek op die locatie’, aldus de onderzoekers van TNO. ‘Op basis van de aangeleverde informatie is vastgesteld dat er in het beoogde zonnepark meer vermogen kan worden geplaatst dan de nu beoogde megawattpiek, dit op basis van inschatting van het beschikbare oppervlak, aantal zonnepanelen per oppervlak en een typisch vermogen per zonnepaneel.

Geen harde toezeggingen
De onderzoekers van TNO constateren verder dat er geen harde toezeggingen worden gedaan met betrekking tot het realiseren van het zonnepark en zonnepanelen op de daken van de bijgebouwen.

Ook is er onvoldoende onderbouwing voor het niet plaatsen van zonnepanelen op de daken en gevels van de operationele gebouwen van het datacenter en kan er meer vermogen worden opgesteld op de daken van de bijgebouwen. Zonnepanelen op de gevels van de bijgebouwen zijn bovendien niet meegenomen, evenals zonnepanelen boven parkeerplaatsen. ‘De argumentatie voor het niet meenemen van deze oppervlakken ontbreekt’, aldus TNO.

Verzekeraars
Het argument van Meta dat de zonnepanelen op daken en aan de gevels tot problemen zouden leiden met het verkrijgen van verzekeringen, wordt door de onderzoekers van TNO naar de prullenbak verwezen.

‘Er zijn verschillende stappen gezet om de kans en gevolgen van brand met zonnepanelen te reduceren waardoor verzekeraars meer zekerheid hebben gekregen. De kans op brand en de effecten van een brand kunnen geminimaliseerd worden, waardoor verzekeraars mogelijk wel bereid zijn om het datacenter te verzekeren. TNO onderschrijft dat verzekerbaarheid lastig kan zijn, maar niet op voorhand onmogelijk. Uit de informatie blijkt niet dat men in contact is geweest met verzekeraars over de verzekerbaarheid. Een weloverwogen afweging zou deze recente ontwikkelingen en een verkenning van de verzekerbaarheid middels gesprekken met verzekeraars mee moeten nemen, maar ontbreekt in de onderbouwing om geen zonnepanelen op de operationele gebouwen van het datacenter te plaatsen.’

Op losse schroeven
Minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft inmiddels zijn conclusies getrokken naar aanleiding van het TNO-onderzoek. Eerder dit jaar liet hij de Tweede Kamer al weten geen voorstander te zijn van de vestiging van het hyperscale datacenter in Zeewolde.

De Jonge heeft de gemeente nu medegedeeld dat het RVB de Rijksgronden vooralsnog niet aan de gemeente kan verkopen, omdat niet aan alle gestelde voorwaarden wordt voldaan. Die voorwaarden zijn minimaal energiegebruik en maximale duurzaamheid tijdens exploitatie, maximale opwek van zonne-energie op daken, gevels en omliggende terreinen, gebruik van intelligente koeloplossingen en hergebruik van restwarmte.

Brief aan gemeente
‘Op basis van de toetsing stelt TNO dat het datacenter voor nu energie-efficiënt is, maar dat niet voldaan wordt aan de eis van maximale duurzaamheid’, schrijft minister De Jonge in een brief aan het gemeentebestuur van Zeewolde. ‘Daarnaast worden daken, gevels en omliggende terreinen niet maximaal gebruikt voor het opwekken van zonne-energie. Wel maakt het datacenter gebruik van intelligente koeloplossingen en geen gebruik van drinkwater. Het is nog niet duidelijk of – zoals als voorwaarde gesteld - regenwater voor de koeling wordt gebruikt. Voor het benutten van restwarmte is de gemeente begonnen met het uitwerken van een plan, maar de uitwerking is onvoldoende om een oordeel te kunnen vellen. Op basis van de huidige toetsingsrapportage kan het Rijksvastgoedbedrijf de gronden niet aan de gemeente verkopen.’

Eerder
18 februari 2022
Datacenter Facebook kan met zonnepanelen 3,7 procent eigen stroomverbruik opwekken

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Pondera gaat wind- en zonneparken ontwikkelen in Verenigde Arabische Emiraten

Het Arnhemse adviesbureau heeft een memorandum of understanding getekend met de Sharjah Electricity, Water & Gas Authority (SWEH) voor de ontwikkeling van wind- en zonneparken in de Verenigde Arabische Emiraten.

De intentieverklaring is bijzonder, omdat er nog weinig ontwikkelprojecten zijn voor wind- en zonneparken in deze regio. De ambities van het emiraat Sharjah – waarvan SEWA het staatsbedrijf is – om zelf duurzame energieopwek te ontwikkelen zijn groot en met deze samenwerking worden de eerste stappen gezet.

Combineren met landbouw
Er zijn ook plannen om wind- en zonne-energie te combineren met landbouw in de woestijn.

SEWA zal verantwoordelijk zijn voor het realiseren van support voor het verkrijgen van vergunningen, netaansluitingen en integratie om wind- en zonneparken te gaan aansluiten. Pondera Development concentreert zich als medeontwikkelaar op de technische, milieu- en omgevingsaspecten.

Meteorologische meetcampagne
Samen zijn zij van plan om een reeks projecten te realiseren. Allereerst gaat het om een 1-jarige hightech meteorologische meetcampagne om de haalbaarheid te bepalen voor het plaatsen van windturbines. Verder wordt een pilotproject opgezet waar onderzoek zal plaatsvinden voor het combineren van zonne-energie en glastuinbouw.

Daarnaast wil men een proefproject realiseren van een testcase in woestijnomstandigheden met daaruit voortvloeiend het realiseren van een windpark van 120 megawatt. Tot slot wil men een windpark en agro-energie van 2 gigawatt(piek) ontwikkelen. Dit is een combinatie van het inzetten van windenergie en zonne-energie voor onder andere glastuinbouw.

Volleggen
‘Voor ons zijn de projecten waar we aan gaan werken met Pondera erg belangrijk, want hiermee leggen we een goede basis voor de duurzame ambities die ons land heeft’, stelt Saeed Sultan Al Suwaidi, voorzitter van SEWA. Het is gemakkelijk om de woestijn vol te leggen met zonnepanelen, maar met onze aanpak halen we er veel meer toegevoegde waarde uit. Zo combineren we het bijvoorbeeld met landbouw en natuurontwikkeling. Daarbij is de hulp van specialisten uit Nederland heel welkom.’

Hans Rijntalder, voorzitter Pondera, over het project: ‘De ondertekening van deze overeenkomst is een mooi begin om de enorme hoeveelheden aan duurzame-energiebronnen in het gebied in de toekomst te gaan exploiteren. Hoe mooi zou het zijn als Sharjah in de toekomst zelfvoorzienend is met duurzame bronnen. Wij gaan de komende periode met SEWA onderzoeken of het mogelijk is hier een steentje aan bij te dragen door onze kennis in te zetten en actief projecten te gaan ontwikkelen.’

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
‘Helft consumenten heeft binnen 5 jaar zonnepanelen’

De helft van de Nederlanders heeft binnen 5 jaar zonnepanelen. Dat concludeert zonne-energiebedrijf Zonneplan op basis van onderzoek onder 2.000 Nederlanders dat is uitgevoerd door Panel Inzicht.

Bijna driekwart van de Nederlanders die deelnam aan het onderzoek heeft zonnepanelen of is van plan ze in de toekomst te laten installeren. Ruim 50 procent verwacht ze binnen nu en 5 jaar te hebben, zoals blijkt uit onderstaande tabel.

Nederlanders

Percentage

Ik heb al zonnepanelen

38 procent

Ik ben van plan ze binnen 5 jaar te laten installeren

13 procent

Ik heb geen zonnepanelen en ben ook niet van plan ze te laten installeren

27 procent

Ik wil ze wel, maar weet niet nog wanneer ik ze wil laten installeren

21 procent

Ik ben van plan ze over minimaal 5 jaar te laten installeren

1 procent

Prijs voornaamste struikelblok
Van alle ondervraagden met een koopwoning zonder zonnepanelen geeft bijna een op de drie aan zonnepanelen momenteel nog te duur te vinden. Daarnaast blijkt de Vereniging van Eigenaren (VvE) vaak een struikelblok en stelt 1 op de 7 ondervraagden dat het dak ongeschikt is voor zonnepanelen, zoals te zien in onderstaande tabel.

Reden nog niet gekozen voor zonnepanelen

Percentage

Te duur / terugverdientijd te lang/ rendement te laag

30,0 procent

Ik woon in een appartement / VvE

14,7 procent

Mijn dak is ongeschikt / te veel schaduw

13,7 procent

Ik ben me nog aan het oriënteren / twijfel nog

12,8 procent

Overige redenen

11,6 procent

Ik heb er geen behoefte aan

4,5 procent

Ik heb verhuisplannen

3,6 procent

Ik vind het niet mooi staan

2,6 procent

Ik ben te oud om ze nog terug te verdienen

2,4 procent

Mijn stroomverbruik is te laag

2,1 procent

Ik heb momenteel andere prioriteiten

1,9 procent

Sta-in-de-weg
Frank Breukelman van Zonneplan stelt dat het niet tot verbazing mag leiden dat de prijs de grootste sta-in-de-weg is voor het kopen van zonnepanelen. ‘Het idee bestaat nog altijd dat verduurzamen vooral veel geld kost in plaats van dat het je wat oplevert. Maar het afgelopen jaar is de prijs voor stroom meer dan verdubbeld, terwijl de productie en het transport van zonnepanelen “slechts” 15 procent duurder werd. Volgens onze berekeningen bedraagt de terugverdientijd bij de actuele stroomprijzen minder dan 3 jaar. Bij de tarieven van april 2021 ging het nog om zo’n 5 jaar. Daarbij moet dan wel aangetekend worden dat de huidige tarieven dan de komende jaren stand moeten houden.’

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Nieuw record: 38 procent eigenaren zonnepanelen stapt over naar andere energieleverancier

Een recordhoeveelheid consumenten met zonnepanelen is afgelopen jaar overgestapt naar een andere energieleverancier. Dat blijkt uit de Energiemonitor 2022 van de Autoriteit Consument & Markt (ACM).

Waar in 2020 29 procent van de zonnepaneeleigenaren voor een ander energiebedrijf koos, nam dat afgelopen kalenderjaar toe naar 38 procent. De groei van het aantal overstappers met zonnepanelen is des te opmerkelijker omdat het totaal aantal overstappers juist gehalveerd is.

Wissel bij huidige leverancier
Uit het Consumentenonderzoek energiemarkt 2022 dat Motivaction in opdracht van de ACM heeft uitgevoerd – en dat ten grondslag ligt aan de Energiemonitor voor Consumenten – blijkt dat nog eens 34 procent van de zonnepaneeleigenaren bij zijn huidige energieleverancier van contract is veranderd. Dat is een toename van 3 procent.

Verder heeft 26 procent van de zonnepaneeleigenaren zich georiënteerd op een overstap en is 26 procent van de zonnepaneeleigenaren nog nooit overgestapt.

31 procent heeft zonnepanelen
Aan 1.502 consumenten is voor het onderzoek door Motivaction een lijst met verduurzamingsmaatregelen voorgelegd. Aan de deelnemende consumenten is een lijst met verduurzamingsmaatregelen voorgelegd. 90 procent gaf aan een of meerdere van deze maatregelen te hebben genomen.

De meestvoorkomende maatregelen zijn de slimme meter (60 procent), inzicht in het energieverbruik via een app (39 procent), spouwmuurisolatie (38 procent), dakisolatie (38 procent) en HR++-glas (36 procent). Het aantal consumenten dat aangeeft zonnepanelen te hebben, is gestegen van 27 naar 31 procent.

App vaker gebruikt
Uit het onderzoek van de ACM blijkt verder dat consumenten vaker een app gebruiken om inzicht te krijgen in hun energieverbruik; dat percentage is gegroeid van 35 naar 39 procent.

Consumenten geven verder aan dat zelf energie opwekken met zonnepanelen vanwege de hoge prijzen interessanter is geworden omdat de investering snel terugverdiend wordt. Dezelfde redenering past men toe bij elektrisch rijden vanwege de hoge brandstofprijzen.

Duurzame energie stimuleren
59 procent van de consumenten vindt dat energiebedrijven meer zouden moeten doen om het gebruik van duurzame energie te stimuleren. Verder vindt 34 procent dat energiebedrijven momenteel in voldoende mate hun klanten helpen om hun energieverbruik te verminderen.

Een derde van de consumenten vindt dat groene stroom uit het buitenland bijdraagt aan de energietransitie van Nederland; dit percentage steeg namelijk van 29 naar 33 procent. Indien de eigen woning van het gas af moet, verwacht de helft van de consumenten dat met name de gemeente hen inlicht over de stappen die dan gezet moeten worden. Energieleveranciers (44 procent) of de overheid (35 procent) zijn volgens consumenten ook logische partijen die de communicatie kunnen verzorgen. Ze staan minder open voor informatie van de provincie (10 procent) of een externe partij (8 procent).

Door Edwin van Gastel, Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Provincie Utrecht geeft scholen subsidie voor ondersteuning bij uitrol zonnepanelen

Scholen kunnen bij de provincie Utrecht subsidie aanvragen voor organisatorische ondersteuning bij de uitrol van zonnepanelen. Schoolbesturen met maximaal 10 schoolgebouwen komen in aanmerking voor de regeling.

De provincie heeft een energiecoach aangesteld die kleine schoolbesturen gaat helpen bij de verduurzaming van hun vastgoed.

Belemmeringen
In Utrecht zijn nog niet alle schooldaken benut voor zon. Daarom heeft stichting Schooldakrevolutie in opdracht van de provincie onderzocht wat hiervoor de redenen zijn. Opvallend was dat organisatorische knelpunten genoemd werden en niet de financierbaarheid van het project. Utrecht gaat scholen nu helpen met organisatorische belemmeringen.

Schoolbesturen van meerdere scholen kunnen organisatorische ondersteuning aanvragen via de provinciale subsidieregeling, en voor kleine schoolbesturen die hun panden helemaal willen verduurzamen, is er de energiecoach die hierin kan begeleiden.

Knelpunten

Voor veel scholen kan investeren in zonnepanelen financieel erg interessant zijn. In 2021 lagen nog niet alle schooldaken vol. Er is onderzocht waarom projecten voor zon-op-schooldaken stagneerden.

De organisatorische knelpunten zijn gebrek aan tijd en expertise en onduidelijkheid over wie beslissingsbevoegd is. Daarnaast gaven scholen aan dat onduidelijkheid over de (toekomstige) huisvesting en het Integraal Huisvestingsplan een belangrijke reden zijn om (nog) geen zonnepanelen te leggen. Door de afgekondigde netcongestie bleken scholen met grote daken terughoudend te zijn met het realiseren van zon-op-dak. Het is namelijk lastiger geworden om meer dan 200 panelen aan te sluiten op het elektriciteitsnet.

Energieopslag
Ook zijn er technische opties die het toch mogelijk maken om zon-op-dak van meer dan 200 panelen te realiseren. Denk aan opslag in een batterij, of het zelf benutten van de energie of het gebruik van een begrenzer.

Eerder
18 mei 2021
Schooldakrevolutie: 25 procent van alle Nederlandse scholen heeft zonnepanelen

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Vattenfall sluit stroomafnameovereenkomst met Sunvest voor Zonnepark Zuidbroek

Vattenfall neemt de komende 5 jaar de stroom af van Zonnepark Zuidbroek van Sunvest. Daarna heeft het energiebedrijf een optie om de stroomafnameovereenkomst te verlengen tot 15 jaar.

Het zonnepark met een capaciteit van 49 megawattpiek wordt deze zomer gebouwd en zal vanaf september stroom leveren. Het ligt aan de A7, is 39 hectare groot en zal 90.369 zonnepanelen bevatten. De hoeveelheid stroom die het park gaat produceren, is vergelijkbaar met het verbruik van 15.000 huishoudens.

Grootste tot nu toe
De overeenkomst is de grootste power purchase agreement (ppa) die Vattenfall in Nederland tot nu toe sloot met een zonnepark. De elektriciteit gaat het energiebedrijf inzetten voor de verduurzaming van particuliere en kleinzakelijke klanten.

Erik Suichies, directeur wholesale en verantwoordelijk voor de langetermijncontracten: ‘De vraag naar duurzaam opgewekte elektriciteit neemt de komende jaren fors toe. Dankzij meerjarencontracten zoals we nu met Sunvest hebben gesloten, kunnen we onze klanten blijvend van groene stroom voorzien. Bovendien geven langetermijncontracten financiële zekerheid aan investeerders en dat geeft vertrouwen om nieuwe duurzame projecten op te pakken. Zo zorgen we er samen voor dat een steeds groter deel van de elektriciteit duurzaam wordt opgewekt en komt onze ambitie van fossielvrij leven binnen een generatie weer een stap dichterbij.’

Crowdfunding
Inwoners van Groningen kunnen financieel profiteren van de komst van het zonnepark via het crowdfundingsplatform ZonnepanelenDelen, waarmee al meer dan de helft van het streefbedrag is binnengehaald. De teller staat op bijna 283.000 van de beoogde 500.000 euro.

Landschapsplan
Voor het ontwerp van het zonnepark zijn de kernkwaliteiten van het huidige landschap leidend geweest. De watergang, die dwars door het plangebied is gelegen, is de basis van het ontwerp. De zonnepanelen staan in rijen loodrecht op deze watergang. De overige sloten in het plangebied blijven gehandhaafd, de zonnepanelen worden hier overheen gebouwd.

Om de openheid van het gebied zoveel mogelijk te behouden en het zonnepark toch in te passen, is ervoor gekozen om aan de zuidzijde van het plangebied een ruigtestrook te realiseren. De begroeiing in deze strook bestaat uit riet langs de bestaande sloot, en bloemrijk grasland. Doordat deze begroeiing laag is, blijft de openheid van het gebied behouden. Het zicht op het zonnepark vanaf de A7 wordt gefilterd door de begroeiing in de ruigtestrook en de bestaande dubbele rij bomen tussen de A7 en het zonnepark.

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Te gek voor woorden!

Netbeheerders: schaf salderingsregeling zonnepanelen af, sluit omvormer aan op 50 procent piekvermogen

Schaf de salderingsregeling af en sluit omvormers ook bij consumenten aan op 50 procent van het piekvermogen van de zonnepanelen. Dat pleidooi houden netbeheerders in strijd tegen het volle stroomnet.

De Nederlandse netbeheerders stellen een omvangrijke reeks ingrepen voor waarmee de overheid de regie kan (terug)pakken in de energietransitie. In de quickscan ‘Coalitieakkoord energiesysteem’ concludeert Netbeheer Nederland dat het doel van minimaal 55 procent CO2-emissiereductie in 2030 – samen met de ambitie voor de versnelling van de woningbouw én de groeiende economie – niet haalbaar lijkt zonder extra overheidsingrijpen. Met de quickscan geeft Netbeheer Nederland op hoofdlijnen antwoord op de vraag van minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie of de doelstellingen uit het coalitieakkoord haalbaar zijn vanuit het perspectief van de energie-infrastructuur.

Harde keuzes
Hans-Peter Oskam, directeur Beleid & Energietransitie bij Netbeheer Nederland, stelt namens de gezamenlijke netbeheerders dat de quickscan duidelijk maakt dat alleen met krachtig overheidsingrijpen het mogelijk maakt om de klimaatdoelen in 2030 te halen.

‘Maar ook met die ingrepen blijft het een enorme uitdaging. Willen we de doelen halen dan moet er nog dit jaar onder regie van de rijksoverheid harde keuzes worden gemaakt. Die zijn echt nodig om bijvoorbeeld bij waterstof zowel de marktontwikkeling als de bijbehorende technische opschaling te versnellen. Of om de energie van wind op zee beter te kunnen benutten op de aanlandingslocaties door de industrie. Ook is het noodzakelijk om de doorlooptijden van ruimtelijke processen maximaal te verkorten en moeten er veel meer mogelijkheden komen voor slimme oplossingen die het elektriciteitsnet kunnen ontlasten.’

Energieplanologie
Oskam stelt dat daarnaast een sterke publieke sturing moet komen op het vraagprofiel en de vestigingsplek van grote energievragers en opwekkers. ‘Niet alles kan overal meer. We moeten aan de slag met “Energieplanologie”. Dat betekent wat ons betreft dat niet ieder bedrijf zich meer zomaar ergens vrijblijvend kan vestigen. Bijvoorbeeld als er een grote energieverbruiker zoals een datacenter of fabriek moet komen, dan moet de overheid die plek aanwijzen en daarbij rekening houden met de impact op het energiesysteem als geheel. Dus eerst een energievergunning, dan pas een aansluiting aanvragen. Alleen die bedrijven daar nog vestigen waar het net nog ruimte heeft of waar veel duurzame energie wordt opgewekt, anders gaan we de Klimaatdoelen van 2030 niet halen.’

Salderen en energieopslag
In de quickscan constateren de netbeheerders dat de uitrol van zonnepanelen op kleine daken exponentieel groeit en een fikse impact heeft op de elektriciteitsnetten. Beleid of regie – bijvoorbeeld in tarieven of andere prijsprikkels – moet voorkomen dat de spanningsproblemen, specifiek op de laagspanningsnetten waarop consumenten zijn aangesloten, sterk toenemen.

Het aansluiten van omvormers op 50 procent van het piekvermogen van de zonnepanelen zorgt volgens de netbeheerders weliswaar voor circa 10 procent minder opbrengst, maar voor een halvering van de benodigde netcapaciteit (red. deze data zijn afkomstig uit een eerder onderzoek van CE Delft in opdracht van Netbeheer Nederland). De netbeheerders herhalen daarom hun pleidooi om het afbouwpad voor het salderen snel vast te stellen en te zorgen voor stimulering van eigen verbruik en opslag. ‘Zonder salderen levert teruggeleverde energie slechts zo’n 5 eurocent per kilowattuur op ten opzichte 21 eurocent per kilowattuur inkoop’, aldus de netbeheerders.

Afschakelen
Om lokale overbelasting van het stroomnet door zonnepanelen te voorkomen, willen ze naast de verplichte aansluiting van zonnepanelen op 50 procent van het omvormervermogen ook dat de mogelijkheid gecreëerd wordt om zonnepanelen af te schakelen. ‘Dit geldt voor zowel kleinschalige pv op daken van woningen, als bij mkb en grootschalige zon-pv. Maak een 3-fase-omvormer verplicht bij zon-pv op dak waardoor eigen verbruik toeneemt en gelijktijdigheid met andere zonopwek in de buurt afneemt.’

Producententarief
De netbeheerders doen nog diverse andere voorstellen in hun quickscan om het gebruik van het stroomnet te optimaliseren, waaronder de juiste financiële prikkels. Het kabinet wordt gevraagd om in EU-verband de mogelijkheid van een producententarief te onderzoeken – zodat ook de gebruiker die het net benut voor transport van zelfgeproduceerde energie bijdraagt aan de kosten – en de grootverbruikerskorting af te schaffen.

Verder willen ze dat netimpact meegewogen wordt in de SDE++, of in de opvolgers daarvan, waardoor prioritering ontstaat. Ook moeten de mogelijkheden onderzocht worden van niet-gegarandeerde netcapaciteit en contractvormen en moet opslag bij zon en wind gestimuleerd worden; bijvoorbeeld met subsidies.

Cablepooling
Tot slot pleiten de netbeheerders voor een grootschalige uitrol van cablepooling waarbij wind, zon en opslag gecombineerd worden. ‘Leg hierbij de nadruk op bestaande aansluitingen, zodat deze niet voor één, maar voor meerdere doelen gebruikt worden. Bijvoorbeeld: kan er door opslag of aftoppen meer zon of wind worden bijgeplaatst op bestaande locaties? Welke bedrijven met veel verbruik hebben een geschikt dak voor hernieuwbare opwek? Door hierop te sturen, kan er meer elektriciteit worden verbruikt én opgewekt, zonder dat daar schaarse middelen van de netbeheerders voor worden ingezet.’

Voor meer, zie link:

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Groen licht provincie voor tweede fase zonnepark Eekerpolder van 89,6 hectare

Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen hebben de locatie ‘Eekerpolder’ in de gemeente Oldambt aangewezen voor de tweede fase van het gelijknamige zonnepark met een oppervlakte van 89,6 hectare.

Voor de eerste fase van zonnepark Eekerpolder met 94,4 megawattpiek zonnepanelen – ontwikkeld door Solarfields en energiecoöperatie Eekerpolder – werd vorig jaar al SDE++-subsidie afgegeven.

156 hectare
De tweede fase van het zonnepark moet tussen het Winschoterdiep en de spoorlijn Zuidbroek-Winschoten worden aangelegd onder de lokaal aanwezige windmolens.

Het is de bedoeling dat uiteindelijk een zonnepark wordt gebouwd van circa 156 hectare; 90 hectare ligt in de gemeente Oldambt en circa 66 hectare in de gemeente Midden-Groningen. Van deze 156 hectare wordt ongeveer 25 procent ingericht voor onder andere flora, fauna en recreatie.

Fonds
De energiecoöperatie maakt voor de ontwikkeling als eerste gebruik van het Fonds Ontwikkelkosten Energiecoöperaties. Dit fonds is door de provincie Groningen opgericht en wordt uitgegeven via Fonds Nieuwe Doen. Door het nieuwe fonds kunnen energiecoöperaties vroegtijdig deelnemen aan energieprojecten. Zo kunnen inwoners van de provincie Groningen actiever meedenken en meedoen met de ontwikkeling van nieuwe energieparken en een deel van de winst besteden aan (duurzaamheids)projecten in hun directe omgeving.

Eerder
30 mei 2022
Groen licht ACM voor Solarfields en Solar Proactive: privaat stroomnet voor zonneparken
18 december 2020
Rijkscoördinatieregeling buiten toepassing voor 68 hectare groot zonnepark Solarfields

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Wijlhuizen introduceert zonnecellen Green Energy voor bestel- en vrachtwagens

Wijlhuizen introduceert in Nederland en België de zonnecellen van het Deense Green Energy om de transportsector te verduurzamen. De zonnecellen kunnen onder meer geïnstalleerd worden op bestelbussen en vrachtwagens.

‘Het stroomverbruik van nieuwe voertuigen neemt alleen maar toe’, stelt Sander Bredewout, adjunct-directeur bij Wijlhuizen Group. ‘Dit wordt met name veroorzaakt door verbruik door comfortverhogende zaken zoals magnetrons, koffiezetapparaten en koelkasten. Aangezien inleveren op dit comfort geen realistische optie is, kan er beter gekeken worden naar oplossingen die voldoende stroom kunnen realiseren zonder dat hiervoor energie van de dieselmotor van het voertuig nodig is. Sterker nog: bij de transitie naar batterij-elektrische voertuigen moet er voor dergelijke comfortverhogende accessoires een alternatieve voedingsbron gevonden worden.’

Denemarken
De zonnecellen van Green Energy worden geproduceerd in Denemarken en wekken zonne-energie op zodat de accu van het voertuig wordt bijgeladen. Dit bespaart brandstof en verlaagt de uitstoot.

De zonnecellen van Green Energy gebruiken mobile integrated photovoltaic (mipv)-technologie, afkomstig uit de ruimtevaart. De technologie benut het volledige lichtspectrum om energie op te wekken. Bredewout: ‘Dat wil zeggen dat de zonnecellen al elektriciteit opwekken voordat het menselijk oog daglicht waarneemt. Dit betekent dat je in de praktijk minder last hebt van belemmeringen zoals schaduw en regen dan dat het geval is bij traditionele zonnepanelen.’

Plug-and-play
De zonnecellen die Wijlhuizen met Green Energy introduceert op de Nederlandse en Belgische markt zijn slechts 3 millimeter dik. Bovendien zijn de zonnecellen flexibel en kunnen ze ook op niet-vlakke ondergronden worden aangebracht, zoals het dak van een vrachtwagen. De pv-modules zijn door hun flexibiliteit niet gevoelig voor het torderen van de ondergrond waarop ze gemonteerd zijn. Tot slot worden de zonnecellen geleverd als ‘plug-and-play' oplossing, waardoor de montage eenvoudig is.

Per Schmeltz over de samenwerking met Wijlhuizen Group: ‘Wij zoeken binnen Europa en daarbuiten strategische partners om onze zonnecellen te introduceren en implementeren. We verwachten samen nog dit jaar een flink aantal vloten te verduurzamen door inzet van onze zonneceltechnologie.’

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
Mijlpaal KiesZon: 1 miljoen zonnepanelen geïnstalleerd

KiesZon heeft een nieuwe mijlpaal gevierd: de installatie van het miljoenste zonnepaneel. Dat werd begin juni geïnstalleerd in Bleiswijk, op het dak van logistiek vastgoedontwikkelaar WDP.

De in totaal 1 miljoen zonnepanelen – die door KiesZon voor onder meer logistiek vastgoedgebruikers, ontwikkelaars en investeerders, particulieren en bouwbedrijven werden geïnstalleerd – wekken jaarlijks ruim 290 miljoen kilowattuur zonnestroom op. Dat is genoeg elektriciteit om elk jaar gemiddeld 100.000 Nederlandse huishoudens van stroom te kunnen voorzien. KiesZon is onderdeel van de Greenchoice Groep en voert onder de vlag van het energiebedrijf jaarlijks de installatie uit van duizenden particuliere zonnestroomsystemen.

Energielandschap
Erik Snijders, algemeen directeur van KiesZon, hierover: ‘Op de eerste plaats is dit natuurlijk een geweldige mijlpaal voor KiesZon, om in 12 jaar tijd 1 miljoen zonnepanelen te installeren, maar we doen het samen met onze klanten. Voor dat vertrouwen danken we hen en we zeggen hen toe dezelfde kwaliteit te blijven leveren voor de volgende miljoen panelen. Die zonnepanelen zullen steeds vaker onderdeel zijn van geïntegreerde oplossingen, om ook in de toekomst de zon als bron voor duurzame energie te kunnen blijven benutten; of het nu op een groot of een klein dak is.’

Meer zonne- en windenergie zorgt ook voor nieuwe uitdagingen, met congestie als grootste sta-in-de-weg. Innovaties uit de technologische hoek – zoals de inzet van slimme opslagtechnieken, demand side management en de elektrificatie van mobiliteit – bieden zich volgens Snijders aan als oplossing. ‘KiesZon heeft zichzelf als doel gesteld deze en andere innovaties te integreren in slimme energiesystemen, met het zonnedak als basis. Zo komt de elektrische infrastructuur van de toekomst tot stand en wordt het energielandschap gereedgemaakt voor volgende generaties.’

WDP, een van de voornaamste partners van KiesZon, is als opdrachtgever verantwoordelijk voor meer dan 50.000 zonnepanelen van die 1 miljoen zonnepanelen. Mariëtta van Wijk, directeur Business & Legal WDP, geeft daarover aan: ‘We zijn trots op de installatie door KiesZon van het miljoenste zonnepaneel op het dak van ons distributiecentrum. Een bevestiging van ons jarenlange, duurzame partnership.’

Eerder
21 december 2021
KiesZon: ‘Besef groeit dat businesscase niet het belangrijkste is, intrinsieke motivatie om te verduurzamen neemt toe’

Door Els Stultiens

www.solarmagazine.nl/nieuws-zonne-ene...
voda
0
CS Energy secures 270 MW of New York solar projects
Solar park in Easton, New York. Image by: CS Energy.

June 22 (Renewables Now) - US solar and storage EPC company CS Energy said on Tuesday it has won three projects in New York State’s recent procurement round that will enable it to add 270 MW/365 MW DC of solar photovoltaic (PV) capacity.

The company has secured contracts from the New York State Energy Research and Development Authority (NYSERDA) after taking part in the agency’s fifth annual Renewable Energy Standard (RES) request for proposals. The awards relate to its 20-MW Stern solar project in Rensselaer County, the 90-MW York Run scheme in Chautauqua County and the 160-MW Yellow Barn Solar in Tompkins County.

CS Energy intends to launch building works at the three sites in 2025, with the plants expected to go live in 2026. Each of them will be equipped with bifacial solar panels and single-axis trackers.

Once up and running, the PV parks are seen to have a combined output of more than 500,000 GWh per year, equal to the electricity consumption of over 70,000 local homes.

The New York state renewables procurement resulted in the selection of 22 large-scale projects and total awards of about 2.4 GW of solar and 160 MW of energy storage.
voda
0
LONGi to Supply 400 MW of Hi-MO 5 Solar Modules to Saudi Arabia

Strategic Research Institute
Published on :
24 Jun, 2022, 6:30 am

LONGi and its partner GTek Solar have been awarded a module supply contract for the 400 MW Rabigh Solar PV IPP project in Saudi Arabia via its EPC contractor China Energy Engineering Group & Guangdong Power Engineering Company. The 400MW plant is located in Rabigh Industrial City, in the Kingdom’s western Makkah Province, some 150km from Jeddah, and will exclusively deploy LONGi Hi-MO 5(72C) modules.

In 2021, Japan’s Marubeni Corporation announced that it had signed a Power Purchase Agreement or the Rabigh project with the Saudi Power Procurement Company, with the latter committing to the purchase of power produced for a period of 25 years following the project’s Commercial Operation Date. The COD is forecast to take place in July 2023 and will be Marubeni’s first large-scale solar project in Saudi Arabia and its fourth in the MENA region. It was selected in 2020 by the Japanese Ministry of the Environment for the Joint Crediting Mechanism financing programme, a venture resulting from cooperation between the Saudi and Japanese governments.

Founded in 2000, LONGi is committed to being the world’s leading solar technology company, focusing on customer-driven value creation for full scenario energy transformation.
voda
0
National Grid Renewable Orders 2 GW Solar Modules from First Solar

Strategic Research Institute
Published on :
28 Jun, 2022, 6:30 am

First Solar has signed a framework agreement with National Grid Renewables for 2 GW DC of advanced, responsibly-produced thin film photovoltaic solar modules. Scheduled for delivery in 2024 and 2025 throughout the United States, the contracted modules are part of First Solar’s advanced Cadmium Telluride thin film module technology platform.

Over the past decade, National Grid Renewables and First Solar have partnered on multiple projects, including the recently operational 200 MW Prairie Wolf Solar Project in Illinois and the currently under construction Noble Solar 275 MW and Storage 125 MWh Project in Texas. A

s a farmer-friendly and community-focused company, National Grid Renewables develops projects for corporations and utilities that seek to repower America’s electricity grid by reigniting local economies and reinvesting in a sustainable future. A Minneapolis-headquartered business, National Grid Renewables is part of the Ventures division of National Grid and has a portfolio of solar, wind, and energy storage projects located throughout the US in various stages of development, construction and operation.
voda
0
Iberdrola Leads Solar Self-Consumption in Spain

Strategic Research Institute
Published on :
28 Jun, 2022, 6:30 am

Iberdrola leads the photovoltaic self-consumption market in Spain, managing 40% of the country's self-consumption customers. As part of its commitment to accelerating the energy transition and developing new products to improve efficiency and energy savings, in 2015 the company became the first company in its sector to integrate self-consumption solutions into its range of services.Iberdrola has consolidated its position as the benchmark company with a 75% increase in its self-consumption portfolio so far this year.

Through Smart Solar, the company offers services for all types of customers, from domestic consumers to major industrial customers. In addition, the company has made self-consumption available to any customer, whether or not they have their own roof. In Spain, more than two thirds of the population live in high-rise buildings.

To cover this segment, in 2019 the company launched its Solar Communities, through which several users can share their own 100% renewable energy from the same photovoltaic installation. Iberdrola's collective self-consumption solutions include turnkey installations and the possibility of placing the solar panels without prior investment, handing over the roof space to the company and facilitating access to the green energy generated to people living within a radius of 500 metres.

The installation of a self-consumption solar system can lead to savings on annual bills of 30% in the case of residents' associations; 50% for companies and businesses; and up to 70% in single-family homes. These savings are produced in three ways: the energy produced by the installation that the user does not have to buy, the compensation for the surplus energy not consumed, which is fed into the grid, and the savings from lower taxes.
voda
0
DNV Verifies Sunlit Sea’s Design for Floating Solar Power System

Strategic Research Institute
Published on :
30 Jun, 2022, 6:30 am

DNV was selected by Sunlit Sea, a Norwegian start-up that designs and produces prefabricated floating solar PV systems, to certify the Design Basis document for a float concept based on two welded aluminum sheets topped by a laminated solar panel. The verification, which scope covers structural design methodology, including system description , design philosophy, environmental criteria, and methodology for assessing global loading and response, is based on a thorough review of the Design Basis to assess compliance with DNV-RP-0584 Design, development and operation of floating solar photovoltaic systems requirements and recommendations.

The Recommended Practice, first issued last year, is already used by the FPV industry as its strongest reference document. DNV is continuously strengthening its commitment to FPV, planning further updates of service documents and leading two separate joint industry projects to create an Anchoring and Mooring Design Standard and a Floats Design, Testing and Qualification Standard.

The project with Sunlit Sea was successfully concluded with a Statement of Conformity emphasizing that the Design Basis aims to provide a general methodology, without being project nor site-specific; project-specific documentation is to be established separately. As a competitive tool, this statement reinforces confidence in relationships with customers and partners.
voda
0
John Cockerill Leading SOLHEATAIR Project in Spain

Strategic Research Institute
Published on :
30 Jun, 2022, 6:30 am

The John Cockerill Solar team is participating in the SOLHEATAIR project. It aims to develop a solution for the production, storage and recovery of hot air produced by renewable energy sources, to be used in industrial processes such as lime & steel production and electricity & heat networks, thereby reducing CO2 emissions. Supported by the Walloon Government as part of a MecaTech pole call for projects, the SOLHEATAIR project is lead by John Cockerill and involving a whole ecosystem of companies and research centers.

This project will receive funding from the Walloon Government as part of the MecaTech Cluster’s Call for Projects 34.

This project is also in line with Belgium’s ambition to play a leading role in the development of renewable energies as well as IRENA’s 2050 ambitions. Indeed, the renewable sector holds enormous potential in terms of reducing CO2 emissions and decarbonizing industrial processes, but also in terms of creating jobs and value, if it meets a number of economic, industrial and technological challenges.
voda
0
RWE Starts Construction of Solar Farms in Portugal

Strategic Research Institute
Published on :
30 Jun, 2022, 6:30 am

RWE is making good progress in expanding its solar business in Europe: having last year kicked-off the construction for two ground-mounted solar farms, and plans to start construction of another one in Spain this summer, the company is now realising a new photovoltaic project in Portugal. The solar farm with a planned capacity of 44 MW is located south of Lisbon in Morgavel in Sines. With around 3,000 hours of sun per year, this is one of the sunniest regions of the country.

For this solar project, RWE will use bifacial high-performance modules. The advantage: the bifacial cells are embedded in a double-sided glass-module by which the solar radiation can be absorbed from both sides, the front and the back of the module.

Early construction works have already kicked-off. The installation of more than 91,000 solar panels is expected to start in late summer on an area of about 100 hectares. The construction works for the PV plant will be carried out by Omexom Portugal. Construção e Manutenção Eletromecânica (CME) is the contractor for the substation and grid connection works.

After full commissioning in 2023, RWE’s Morgavel photovoltaic plant will be able to supply the equivalent of approximately 42,000 Portuguese homes with green electricity and will make a substantial contribution to reach the local climate targets.
6.273 Posts, Pagina: « 1 2 3 4 5 6 ... 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 ... 310 311 312 313 314 » | Laatste
Aantal posts per pagina:  20 50 100 | Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met uw e-mailadres en wachtwoord.

Direct naar Forum

Markt vandaag

 AEX
902,54  -8,80  -0,97%  10 mrt
 Germany40^ 22.590,50 -0,13%
 BEL 20 4.360,96 -2,42%
 Europe50^ 5.382,71 -0,08%
 US30^ 41.955,90 0,00%
 Nasd100^ 19.447,20 0,00%
 US500^ 5.621,51 0,00%
 Japan225^ 36.420,40 0,00%
 Gold spot 2.886,80 +0,08%
 EUR/USD 1,0848 -0,01%
 WTI 65,91 -1,61%
#/^ Index indications calculated real time, zie disclaimer

Stijgers

JDE PEET'S +3,44%
PostNL +2,85%
UNILEVER PLC +2,26%
WDP +2,00%
TomTom +1,96%

Dalers

Avantium -7,57%
IMCD -6,26%
ASMI -6,17%
EBUSCO HOLDING -5,82%
ArcelorMittal -4,76%