Inkoop van eigen aandelen
door Chiel Diercks
22 november 2004 - Positief nieuws voor de aandeelhouder
Het is goed nieuws voor een aandeel wanneer het op grote schaal door institutionele beleggers wordt gekocht. Het is echter nog beter nieuws als een bedrijf in zichzelf investeert. Dat noemt men het inkopen van eigen aandelen. In de Verenigde Staten hebben deze eigen inkopen dit jaar het hoogste punt van de laatste 17 jaar bereikt. Trimtabs Investment Research houdt deze gegevens bij en hieruit komt naar voren dat eind oktober al voor 227 miljard dollar aan eigen aandelen was teruggekocht. Het laatste recordjaar was 2001 toen in dezelfde periode 'slechts' voor 192 miljard dollar aan eigen aandelen was ingekocht.
En dit is in het algemeen goed nieuws voor de aandeelhouder. De onderliggende gedachte is dat de directie van een bedrijf vertrouwen in de eigen onderneming heeft en dat het eigen aandeel tegen de huidige prijs een goede investering is of zelfs dat het aandeel is ondergewaardeerd. Het is ook een manier voor ondernemingen die bulken van het geld om de waarde van het aandeel voor de aandeelhouder te verhogen in plaats van een hoger dividend, dat wellicht niet kan worden gecontinueerd, uit te keren. Men ziet dan ook vaak de koers van een aandeel stijgen wanneer een terugkoopprogramma is aangekondigd.
Er zijn verschillende redenen om aandelen terug te kopen:
- De onderneming kan bevreesd zijn voor een eventuele overname en wil door terugkoop van aandelen extra controle kunnen uitoefenen
- De onderneming verlaagt door de terugkoop het aantal uitstaande aandelen waardoor de winst per aandeel stijgt en deze winst per aandeel is een sleutelcijfer om de groei van een onderneming te meten
- De onderneming heeft meer aandelen nodig om de vaak overvloedige personeelsaandelen- of optieplannen te dekken; hierbij moet men wel aantekenen dat wanneer meer aandelenopties worden uitgeoefend dan er aandelen zijn aangekocht, het aantal uitstaande aandelen toch toeneemt hetgeen weer een negatief effect op de winst per aandeel heeft. En om het nog erger te maken, soms moet een onderneming meer voor ingekochte aandelen betalen dan dat zij terugkrijgen voor de aandelen die zij uitgeven om de opties te dekken
- De leiding van een onderneming wordt altijd beoordeeld op de ontwikkeling van een aandeel, dus als een terugkoopprogramma de koers doet opleven, zit de leiding weer even op rozen.
Of een inkoop van eigen aandelen succesvol is hangt af van de winst van de onderneming en de bron van het inkoopkapitaal. Een terugkoop kan de aandeelhouders schade doen als die wordt gefinancierd door het aangaan van meer schulden, waardoor de omzet en de winst zullen gaan haperen. Een terugkoop kan ook negatief uitvallen als een onderneming het grote geld eigenlijk had moeten gebruiken voor nieuwe fabrieken, andere investeringen of voor onderzoek en ontwikkeling. En juist dit ziet men hoe langer hoe meer gebeuren. Vele grote ondernemingen hebben veel te veel cash geld en hebben geen idee wat er mee te doen. Bij gebrek aan goede investeringen en soms ook visie, koopt men maar aandelen terug. Bedrijven als Microsoft, Dell, Cisco en Intel, alle toevallig juist in de technologiehoek, durven geen overnames te doen, onzeker als ze zijn over de toekomst van de economie en de informatietechnologie sector in het bijzonder. Men zou in dat opzicht het inkopen van eigen aandelen een soort loon van de angst kunnen noemen.
Ook op de Nederlandse aandelenbeurzen is het een drukte van belang op het terugkoopgebied. Helaas moet men de hele website van de Autoriteit Financiele Markten doorspitten om een volledig beeld van deze transacties te krijgen en deze site blijft uitblinken in onoverzichtelijkheid. Men kan natuurlijk ook afgaan op de persberichten van de verschillende ondernemingen. Daaruit valt op te maken dat AbnAmro uit de verkoop van Leaseplan reeds 8,5 miljoen eigen aandelen heeft ingekocht, dat KPN dit jaar al voor 1,5 miljard euro in eigen aandelen heeft geinvesteerd en dat Koninklijke Olie voor circa 4 miljard euro heeft teruggekocht.
Wat men in de persberichten niet heeft kunnen lezen, is dat Euronext NV de laatste maanden al miljoenen eigen aandelen heeft ingekocht. Wat daar de exacte reden voor is, blijft mij nog onduidelijk. Het kan echter best zijn dat Euronext een verdedigingsmuur aan het opbouwen is om een eventuele overnamepoging van de London Stock Exchange te verijdelen, c.q. sterker te staan in de mogelijke onderhandelingen. Dit alles wordt nog gevoed door het plotselinge vertrek begin dit jaar van George Möller, de gedoodverfde opvolger van de Fransman Theodore. Dat er iets broeit bij Euronext lijkt mij duidelijk, temeer daar er buiten de LSE nog meer kapers, ook uit de Verenigde Staten, op de loer liggen. Euronext NV staat dus heel duidelijk op mijn verlanglijstje.
Inkoop eigen aandelen: Doen
De inkoop van eigen aandelen is een normaal instrument in het kader van het financieringsbeleid van de onderneming. De aarzeling van financieel managers bij gebruik van dit instrument is ongegrond. Er zijn genoeg valide strategische en financiële argumenten om eigen aandelen in te kopen.