AMSTERDAM - De drie bedrijven die de vier gewenste kerncentrales in Nederland willen bouwen, zijn bij hun laatste zes projecten consequent uit de kosten gelopen. „Zelfs de projecten die relatief het minst tegenvielen, waren nog steeds meer dan 60% duurder of trager gebouwd dan gepland”, constateert onderzoeksbureau Profundo over de bestudeerde projecten van producenten Westinghouse (VS), EDF (Frankrijk) en KHNP (Zuid-Korea) met wie Den Haag momenteel naar de plannen voor vier nieuwe centrales In Nederland zou die overschrijding betekenen dat de eerste nieuwe kerncentrales pas tussen 2039 en 2045 draaien, vier tot tien jaar later dan gepland, aldus Profundo. Qua kosten komen twee nieuwe kerncentrales tussen de €26 miljard en €41 miljard uit. Nederland heeft voorlopig budget voor €5 miljard aan uitgaven, stelt het bureau waarvan de studie door anti-kernenergieorganisatie Wise wordt gepubliceerd. De kostenstijgingen en uitlopende bouwtijd kleven al decennia aan deze sector. De hoge rente en inflatie spelen bouwers momenteel parten. Afgelopen zomer constateerden de Duitse bedrijfsadviseur Ronald Berger en de Amerikaanse zakenbank Lazard aanhoudend hoge kosten voor nucleaire installaties. Die kosten beperken de kans op snelle uitbreiding. In het Verenigd Koninkrijk kampt ’s werelds grootste centrale in aanbouw, Hinkley Point met 1700 gigawatt capaciteit, met nog eens vier jaar vertraging, bij £2,3 miljard extra budgetoverschrijding is dat op £35 miljard kosten geraamd, aldus de Franse eigenaar EDF.
Het kabinet-Schoof wil het aantal geplande kerncentrales van twee naar vier uitbreiden na een motie van VVD-Kamerlid Silvio Erkens. Kernenergie is noodzaak om Nederland langdurig voldoende schone energie te bieden, stelt hij. Sinds eind 2022 onderzoekt de overheid ook of de levensduur van de bestaande centrale in Borssele kan worden verlengd. Die centrale werd in 1973 geopend en levert 485 megawatt aan vermogen aan het elektriciteitsnet, 3% van de Nederlandse behoefte. Het kabinet investeert €65 miljoen in onderzoek en de zoektocht naar locaties voor de vier centrales. De politiek ziet veel in zogeheten small modulair reactors (SMR), ’kleinere’ reactoren die wereldwijd worden ontwikkeld waarbij iedere reactor-installatie tot 300 megawatt elektriciteit opwekt, goed voor zo’n 300.000 huishoudens een jaar lang. Het vorige kabinet voerde gesprekken met producenten Westinghouse, EDF en KHNP voor mogelijke ontwerpen. Gespecialiseerd personeel is schaars: in zestien landen zijn zo’n zestig kernreactoren in aanbouw, investeringsbank Lazard waarschuwt voor het prijsopdrijvende effect. Zijn onderzoekers adviseren daarom bedrijven met voldoende kapitaal te zoeken, die komende jaren een sterke balans hebben om schommelingen in de economie te doorstaan. Het Nederlandse bouwbedrijf BAM ondertekende vorig jaar een intentieverklaring om met het Britse Rolls-Royce en de nucleaire ontwikkelaar ULC-Energy de kleine reactoren in Nederland te bouwen