Bron: De Standaard, 1 juli 2017
‘Vandaag mag je niet meer zeggen dat je klimaatscepticus bent’ Reder Nicolas Saverys schrikt niet terug voor harde uitspraken. Hij vaart uit tegen de meerwaardetaks die ‘alle Vlaamse ondernemerschap’ zal kapotmaken en betwijfelt hardop dat ‘fossiele brandstoffen de grote boosdoener van de klimaatopwarming zijn’. Portret van een 59-jarige ondernemer die van geen wijken wil weten zolang hij zijn schip, het veelbelaagde Exmar, niet in rustiger water heeft gebracht Nicolas Saverys is erin geslaagd de crisis rond gasrederij Exmar te bezweren. Wekenlang werd zijn bedrijf afgeschilderd als een scheepstanker op drift. ‘Om de haverklap opgevoerd worden in de media als probleembedrijf, dat is zeer onaangenaam’, geeft hij toe. Investeerders wilden geen geld meer in Exmar steken en beleggers dumpten hun aandelen. Maar intussen lijkt de wind toch een beetje gekeerd. Dinsdag kreeg de gasreder twee jaar uitstel om een obligatielening van 120 miljoen euro terug te betalen. Al moet in ruil daarvoor wel een fikse rente opgehoest worden, waarvan de modale spaarder alleen kan dromen. En woensdagmiddag kwam er, kort voor dit gesprek, groen licht van de banken voor een nieuwe lening van 200 miljoen dollar. Zo kan Exmar de Chinese scheepswerf betalen, waar de laatste hand wordt gelegd aan een splinternieuwe drijvende aardgasfabriek, een van de grootste investeringsprojecten ooit van het Belgische reder. Maar Nicolas Saverys verheelt niet dat Exmar nog lang niet uit woelig vaarwater is. Volgend jaar wordt hij zestig, maar een generatiewissel is nog niet aan de orde. Drie dochters maken intussen deel uit van de raad van bestuur, terwijl zijn zoon Carl-Antoine dit najaar aan de slag gaat in het hoofdkantoor aan de Antwerpse Scheldekaaien, nabij Het Zuid. ‘Maar voor ik werk maak van mijn opvolging moet Exmar eerst weer goed op koers zijn.’ ‘Exmar bokst boven zijn gewicht’ Bijna een miljard dollar schulden dit jaar, een splinternieuwe drijvende gasfabriek zonder klant en een beurskoers die op nauwelijks 4 euro staat, vergeleken met 7,5 euro eind maart. Exmar maakt moeilijke tijden door, daar kan ook topman Nicolas Saverys niet omheen. Maar overdramatiseren hoeft niet, vindt hij. ‘Ons enige probleem is de verhuur van de Caribbean. We hebben die gebouwd omdat we een klant hadden voor die drijvende gasfabriek die als eerste aardgas kan koelen tot het vloeibaar wordt. Maar die klant is failliet gegaan. Was dat niet het geval, dan was er nu geen vuiltje aan de lucht. Momenteel is er geen enkele reden om het bedrijf te herstructureren. We hebben twee kandidaten die de Caribbean willen. Eentje stelt een langetermijnhuur voor, de andere wil het kopen. Tegen september zou de knoop doorgehakt moeten zijn. Allemaal een kwestie van vergunningen die in orde moeten zijn. En dat kost veel tijd.’ Het Belgische Exmar profileert zich al lang als een innovatieve gasreder. Al vergt dat zware investeringen. In 2005 bouwde het als eerste tankers die het mogelijk maken vloeibaar aardgas aan boord te hervergassen, zodat er geen peperdure gasterminal aan wal meer nodig is. Tien jaar geleden volgde de bouw van een boorplatform in de diepzee en nu komt de drijvende gasfabriek Caribbean eraan. ‘Ik vrees dat Exmar te klein is om zulke zware investeringen voor eigen rekening te doen’, zegt Nicolas Saverys. ‘Onze balans is niet sterk genoeg. We moeten op zoek naar een formule waarbij de financiële risico’s gedragen worden door anderen, terwijl Exmar zijn technologische en operationele kennis inbrengt. Vorig jaar leek een perfect huwelijk in de maak met het Nederlandse Vopak voor een rist schepen, die vloeibaar aardgas vervoeren en ook een hervergassingsinstallatie aan boord hebben. Onze Amerikaanse partner bij die hervergassingsschepen ging helaas dwarsliggen. Maar ik verzeker u, dit is niet het einde van het verhaal’. ‘Dit grijze haar heb ik niet gekregen omdat de zaken slecht gaan’ Sinds de crisis van 2008 heeft Nicolas Saverys nog heel wat andere plannen ontvouwd om zijn bedrijf, te versterken. Zoals een beursnotering op Wall Street en het samengaan met een Noorse gasreder, inclusief een beursnotering in Oslo. Dit jaar blijkt echter dat de Antwerpse gasreder al jaren financieel ter plaatse trappelt. Meer zelf: Exmar heeft gas moeten terugnemen. De omzet kwam vorig jaar uit op 278 miljoen dollar. In 2010 was dat nog 414 miljoen dollar. Of neem de brutowinst: 116 miljoen dollar vorig jaar, terwijl die in 2010 nog 177 miljoen dollar was. De enige opsteker was dat Exmar er sinds 2010 in geslaagd is zijn schulden gevoelig te verminderen. Maar dit jaar zijn die weer fors aan het stijgen. Net als in 2010 komt een schuld van 1 miljard dollar in zicht. ‘Zoals u ziet ben ik al grijs. Maar ik heb geen grijs haar gekregen omdat het de voorbije jaren niet gelopen is zoals verwacht. We zijn met Exmar actief in de energie- en de scheepvaartsector. Dat zijn heel cyclische activiteiten. Als ik daar niet zou tegenkunnen, dan had ik een andere job moeten kiezen.’ ‘U wijst op de afgeblazen beursnoteringen. Ik ben blij dat we die plannen niet hebben doorgezet. Het lijkt op veel woorden maar weinig daden. Als beursgenoteerd bedrijf heb je geen andere keuze. Ook al zijn het nog maar voorstellen, je moet die bekendmaken. Het doet me denken aan een uitspraak van onze familieadvocaat toen onze familie in 1991 de scheepvaartgroep CMB overnam van de Generale Maatschappij. You will now become a public person and you will not like it, zei hij. Hij had het bij het rechte eind.’ ‘De fossiele brandstoffen zijn niet de grote boosdoener’ Intussen is het maar de vraag of Exmar ermee gebaat is zijn boontjes in de toekomst te week te blijven leggen op fossiele brandstoffen. In de strijd tegen de klimaatopwarming lijkt olie, en op termijn ook aardgas, ten dode opgeschreven wegens de CO2-uitstoot. Zit Exmar in dat perspectief niet in de verkeerde business? Nicolas Saverys vindt van niet. ‘Ik ben er absoluut niet van overtuigd dat fossiele brandstoffen de grote boosdoener zijn. Ze zijn de opwarming misschien wat aan het versnellen. Maar het is not done om zoiets nog in het openbaar te zeggen. Mensen worden zelfs kwaad.’ ‘Wil dat zeggen dat wij als gasreder de ogen sluiten voor andere activiteiten dan olie en gas? Helemaal niet. Een van onze alternatieve denksporen voor de toekomst is elektriciteit op te slaan in de vorm van waterstof. We bestuderen hoe we waterstof met gastankers kunnen vervoeren. Dat is helemaal niet vanzelfsprekend. Waterstof is immers zeer explosief. Wil je het in vloeibare vorm vervoeren, dan moet je het koelen tot 253 graden onder nul. Ter vergelijking: om aardgas vloeibaar te maken, volstaat min 163 graden Celsius.’