~sterk merk~
In het intellectueel eigendomsrecht wordt de term 'sterk merk' gebruikt voor een merk dat als soortnaam wordt gehanteerd. Er zijn nogal wat voorbeelden van merknamen die tot soortnamen verworden zijn. Van sommige is het niet eens meer duidelijk dat het ooit om een merknaam ging omdat ze al heel lang algemeen gebruikt worden. Een aantal voorbeelden hiervan:
aspirine
Dit begrip wordt tegenwoordig algemeen gebruikt om een pijnstiller mee aan te duiden, ook als het gaat om bijvoorbeeld paracetamol. Oorspronkelijk gaat het hier om een merknaam van de Duitse fabrikant Bayer, die deze pijnstiller met de werkzame stof acetylsalicylzuur ontwikkelde. Het merk is inmiddels in zowel de VS als in Nederland geen merk meer.
brinta
Is eigenlijk een acroniem voor breakfast instant tarwe en is een ontbijtproduct van Nederlandse origine. Eigenlijk is het een merk volkorentarwemeel, dat als ontbijtproduct op de markt is gebracht. Brinta kwam voor het eerst in de handel in 1945. Het product is al zolang vertrouwd, dat niemand zal zeggen: doe mij maar een bordje gare volkorenvlokken met melk. Brinta is sinds 2001 een merk van Heinz.
chocomel
Chocomel is een merk chocolademelk, en het wordt geproduceerd wordt door FrieslandCampina, voorheen gebeurde dit door fabrikant Nutricia. In België wordt ook Chocomel verkocht; daar gebeurt dit onder de naam Cécémel. Op de verpakking staat van Chocomel staat te lezen: "de enige echte". Het merk is zo algemeen bekend dat de term chocomel in de spreektaal vaak gebruikt wordt voor alle chocolademelk.
frisbee
Frisbee is een handelsmerk van het speelgoedbedrijf Wham-O, maar de term wordt inmiddels allang gebruikt voor alle vliegende schijven, los van welk merk ze zijn.
glassex
Dit merk is synoniem geworden voor de ruitenreiniger die als spray wordt verkocht, ook al kan deze best van een ander merk zijn.
kliko
Een minicontainer is een hoge kunststof afvalbak op twee wielen waarin huishoudelijk afval kan worden verzameld. In spreektaal worden deze bakken naar de fabrikant genoemd. In bijna alle Nederlandse gemeenten is dat Kliko. Eigenlijk is dit de naam van de firma Kliko, die is ontstaan uit de gedeeltelijke samenvoeging van de namen Klinkenberg en Koster; zij waren het die begonnen met het verkopen van de eerste minicontainers.
lego
LEGO is de welbekende en grootste speelgoedfabrikant van Europa, afkomstig uit Denemarken. Het bedrijf is bekend geworden met de beroemde gekleurde bouwsteentjes van kunststof, die onder deze naam worden verkocht. Dit betekent dat met de naam niet alleen de fabrikant wordt bedoeld, de merknaam is ook een soortnaam voor het speelgoed geworden. De naam "LEGO" is ontstaan uit de Deense woorden "LEg GOdt" (speel goed).
maggi
Deze vloeibare smaakversterker heet eigenlijk Maggi Aroma, en is vernoemd naar de Zwitserse Julius Maggi. Hij is degene geweest die de maggi in 1886 ontwikkelde, vanuit de wens de voeding van de arbeiders te verbeteren. Vandaag de dag valt het merk Maggi onder de firma Nestlé.
nylon
Nylon is de naam van een groep chemische stoffen, de synthetische polymeren, ook wel polyamides genaamd. Op het merk Nylon werd in 1938 patent aangevraagd door het bedrijf DuPont en het wordt sinds dat jaar verkocht. Nylon is in onze maatschappij niet meer weg te denken: er worden vele producten van vervaardigd, van panty tot klimtouw.
skai
Skai is een merknaam van een soort kunstleer, ontwikkeld door een Duitse firma: Konrad Hornschuch AG. Het kwam in 1958 op de markt. Het woord "skai" werd na een poos een synoniem voor kunstleer. Het komt ook voor in de Duitse en Nederlandse woordenboeken. Heden ten dage vindt deze stof zijn toepassing als folie van kunststof voor de bekleding van meubels, ramen en deuren, binnenbekleding van auto's enz.
spa
De meeste mensen kennen het Belgische mineraalwater. Het wordt behalve als drank ook gebruikt om in te baden in de thermaalbaden van kuuroorden in Spa. (de Engelse term 'spa' voor kuuroord is hiervan afgeleid). In Nederland is spa voor een groot deel hetzelfde geworden als mineraalwater. Als iemand mineraalwater met koolzuur wil bestellen vraagt hij of zij meestal om "een spa rood", terwijl het niet raar wordt gevonden als er een ander merk op tafel komt.
tomtom
TomTom NV is een Nederlandse fabrikant van navigatiesystemen. Het is de grootste in zijn soort in Europa en wereldwijd een van de marktleiders als het hierom gaat. Het woord 'tomtom' staat al een aantal jaar in het Groene Boekje en is daarmee geïntegreerd in de Nederlandse taal. De tomtom is het navigatiesysteem geworden, ook al is hij van een ander merk.
tupperware
Tupperware is de merknaam van een grote serie plastic producten die voornamelijk worden gebruikt voor het bewaren, voorbereiden en presenteren van voedingsmiddelen. Het merk is bekend geworden door de Tupperwareparty's. Het merk Tupperware is intussen zo ingeburgerd, dat het ook als een begrip wordt gebruikt: men heeft het tegenwoordig algemeen over 'tupperwarebakjes'.
vaseline
Vaseline is een wit/gele soort zalf, die voor verschillende doeleinden wordt gebruikt: met name in de geneeskunde, de techniek en de cosmetica. Het merk Vaseline is een geregistreerde merknaam van Unilever. Ook hier is de merknaam tot soortnaam verwaterd, waardoor andere fabrikanten de term ook mogen gebruiken.
vim
Voor de jongere lezers: Vim was een merk schuurpoeder dat in 1904 in Engeland op de markt kwam. De naam komt af van het Engelse woord vim, hetgeen 'fut' of 'energie' betekent. Het poeder kende een groot succes, vanaf 1921 ook in Nederland. Het werd gebruikt bij schoonmaakwerkzaamheden, vooral in de keuken, en niemand had het toen over schuurpoeder maar gewoon over vim. Jaren later kwamen de vloeibare schuurmiddelen op de markt.
waxine
Het waxinelichtje bestaat uit waxine, dit was eerst een merknaam; ontstaan uit de samentrekking van het Engelse 'wax' en 'paraffine'. Vanaf 1898 werden deze lichtjes al gemaakt door Verkade en in de jaren erna is waxine een soortnaam geworden; het woord staat vanaf 1984 ook vermeld in het woordenboek.
walkman/discman
De draagbare radio en/of cassetterecorder met koptelefoon van Sony en de discman, de draagbare cd-speler met koptelefoontje van hetzelfde merk.