Voor de jaarwisseling moeten Amerikaanse politici met een oplossing op de proppen komen om te voorkomen dat een pakket van bezuinigingen en lastenverzwaringen automatisch in werking treedt. Een omvangrijke en ingewikkelde kwestie. Vijf vragen om de fiscal cliff, oftewel ‘begrotingsafgrond’, te verduidelijken.
Wat is de fiscal cliff precies?
De fiscal cliff draait om een aantal ingrijpende maatregelen die per 1 januari 2013 automatisch in werking treden als de Democraten en Republikeinen er voor die tijd niet in slagen om afspraken te maken over het financiële beleid. Hierbij gaat het om bezuinigingen op overheidsniveau en om lastenverzwaringen.
De maatregelen zijn ontworpen om het enorme begrotingstekort en de staatsschuld van de Verenigde Staten te beteugelen. De term fiscal cliff is begin dit jaar geïntroduceerd door Fed-voorzitter Ben Bernanke.
Om welke maatregelen gaat het?
Op 1 januari loopt een aantal belastingverlagingen af die president Bush nog in het leven heeft geroepen, de zogenoemde Bush Tax Cuts. Deze zijn door president Obama verlengd. Beëindiging daarvan komt neer op een verhoging van de inkomstenbelasting met vier tot vijf procentpunten.
Daarnaast worden brede bezuinigingen doorgevoerd op defensie, gezondheidszorg en werkloosheidsuitkeringen. Al met al zouden de belastingen volgend jaar voor de meeste Amerikanen flink omhoog gaan.
Hoe kan de fiscal cliff afgewend worden?
De Democraten en Republikeinen moeten voor het einde van het jaar een compromis zien te bereiken. Het Witte Huis zou nu werken aan voorstellen om kleinere en gerichte bezuinigingen en belastingverhogingen mogelijk te maken.
“Het is ook niet ondenkbaar dat men besluit de zaak gewoon een jaar op te schuiven naar de toekomst, een bekende politieke strategie”, verklaart Martine Hafkamp, directeur van Fintessa Vermogensbeheer.
Wat zijn de mogelijke gevolgen van de fiscal cliff?
Als de maatregelen daadwerkelijk doorgang vinden, zou de Amerikaanse economie volgens het Congressional Budget Office (CBO) in 2013 met 0,5 procent krimpen, maar ook getallen rond de vier procent krimp worden genoemd. Daarnaast zou de werkloosheid oplopen naar ruim 9 procent.
Een plotselinge krimp van de Amerikaanse economie heeft bovendien effect op de gehele wereldeconomie. Het Amerikaanse begrotingstekort zou in 2013 wel zo’n beetje gehalveerd worden, terwijl de staatsschuld wordt teruggebracht van de huidige 73 procent van het bruto binnenlands product (bbp ) naar 68 procent in 2017 en 58 procent in 2022.
Wat zijn de verwachtingen?
Het is het meest waarschijnlijk dat er een nieuwe set tijdelijke maatregelen op tafel komt, waardoor een meer permanente beleidswijziging op de lange baan wordt geschoven. Hiermee wordt het Amerikaanse schuldenprobleem echter niet aangepakt.
“Het lijkt er al met al op dat de wereld de afgelopen maanden vooral weer erg bang gemaakt is voor iets heel ernstigs, dat bij nader inzien nog wel eens mee kan vallen. Daardoor zou de fiscal cliff wellicht ‘much to do about not too much…’ kunnen zijn”, aldus Hafkamp.