Vrijdag overleed ex-president Mugabe van Zimbabwe. Hij werd 95 jaar.
Uit het FD (Niels Posthumus):
Hij begon zijn presidentschap in 1980 nog als internationale held. Mugabe was een van de leiders in de strijd tegen het racistische, blanke minderheidsregime van Rhodesië, zoals Zimbabwe tot 1980 heette. Zijn onderwijspolitiek maakte de Zimbabwaanse bevolking tot de meest geletterde van Afrika. De economie draaide in de jaren tachtig goed. Zimbabwe heette de graanschuur van Afrika te zijn en het economische succesverhaal van het continent.
Pas toen Mugabe zijn land in 1998 de Congolese burgeroorlog in stortte en vanaf de eeuwwisseling opdracht gaf boerderijen van blanke Zimbabwanen te onteigenen, viel hij van zijn voetstuk. Die twee beslissingen legden het fundament onder de hyperinflatie die Zimbabwe in 2009 van zijn munt beroofde en de economie van het land volledig in elkaar deed storten.
Mugabe wilde aanvankelijk helemaal geen president worden, maar leraar. Hij verzamelde tijdens zijn leven zeven universitaire titels, plus een heel stel eredoctoraten. ...
Hij bleef altijd onzeker en had bepaald geen dikke huid. Zijn natuurlijke reactie op afwijzing en teleurstelling was altijd wraak. Met vijanden sprong Mugabe niet zachtzinnig om. Tijdens operatie Gukurahundi moordde hij tussen 1983 en 1987 bijvoorbeeld 20.000 Ndebele uit, een bevolkingsgroep nauw gelieerd aan de oppositiepartij Zapu. Het buitenland wist ervan, maar kneep een oogje dicht.
Dat veranderde pas toen Mugabes woede over een verloren referendum, dat hem nóg meer macht had moeten geven, zich rond het jaar 2000 op de blanke boeren richtte. Met grof geweld liet hij hun boerderijen bezetten en onteigenen. Het betekende het einde van de succesvolle Zimbabwaanse landbouwsector.
Gewelddadige verkiezingen volgden. In 2008 sloegen zelfs honderdduizenden Zimbabwanen op de vlucht en kwamen minstens 200 mensen om. De internationale gemeenschap dwong Mugabe vervolgens vijf jaar de macht te delen met de oppositie. Maar in 2013 wist hij via meer subtiele stembusfraude toch weer alleen de macht te grijpen.
Mugabe heeft zijn misdaden altijd ontkend. Hij legde de schuld bij anderen: de oppositie, de blanke bevolking, sancties van het Westen en in het bijzonder zijn aartsvijand Tony Blair, Brits premier van 1997 tot 2007.
PS1. De door Mugabe's politiek veroorzaakte rampspoeden in Zimbabwe zijn een belangrijk argument voor de regering Ramaphosa in Zuid-Afrika om niet toe te geven aan meer radicale partijen die massale onteigening van 'witte' boerderijen eisen.
PS2. Journalist Niels Posthumus houdt ons, althans in het FD, naar mijn mening beter op de hoogte van de ontwikkelingen in zuidelijk Afrika dan NOS/NRC correspondent Bram Vermeulen.