De Morgen:
Nee, Trumps gezwalp is geen meesterzet, maar wat dan wel? ‘Volgende keer zullen ze hem alleen maar minder snel geloven’
Trumps gezwalp met heffingen verwart regeringsleiders, bedrijven, kiezers en zelfs zijn partijgenoten. De uitleg van het Witte Huis zwabbert: is het nu een onderhandelingstactiek of langetermijnstrategie? Het kan niet allebei, en dat ziet de wereld ook.
Thomas Rueb12 april 2025, 14:00
Resteert de vraag: waarom? Dagen nadat Donald Trump, met een plotse ruk aan het stuur, zijn groots afgekondigde handelsoorlog tegen bijna de hele planeet heeft uitgesteld – en mogelijk afgesteld – krabben niet alleen andere wereldleiders zich duizelig achter de oren. Amerikaanse bedrijven, zakenlui, kiezers en zelfs Trumps partijgenoten: niemand lijkt zijn logica te doorgronden. Wat was het doel? En wat is nu het plan?
Die onzekerheid heeft een prijs. Opluchting op de beurzen, die na de ommezwaai woensdag de grootste stijging noteerden in bijna twintig jaar (“de beste dag uit de financiële geschiedenis”, aldus Trump), wijkt inmiddels voor wanhoop. De Amerikaanse koersen kelderen weer, de olieprijs en dollar volgen, een recessie lijkt opnieuw met de dag waarschijnlijker.
Het Witte Huis krijgt intussen de boodschap maar niet op orde. Is hier iets gewonnen, of gééft Trump zich gewonnen?
“Dit was altijd al zijn strategie”, beweerde minister van Financiën Scott Bessent donderdag. “Precies zoals we hoopten dat het zou gaan”, aldus handelsadviseur Peter Navarro. De president zelf bekent dat hij van gedachten veranderde omdat mensen “een beetje bang” werden. De paniek op de financiële markten zou hem zijn opgebroken.
Dat oogt minder als strategie, meer als twijfel. En twijfel is voor de markt funest.
Tegengestelde doelen
“Ditmaal doe ik wat ik wil met de tarieven”, bezwoer Trump dinsdagavond nog in Washington tijdens een diner met partijgenoten. “De heffingen zijn blijvend.” Uren later bedacht hij zich. Wederom. In februari kondigde Trump ook al heffingen aan, tegen Canada en Mexico, om die op het nippertje uit te stellen, vervolgens weer aan te kondigen, en in maart alsnog te annuleren.
Trump durft steeds wel A te zeggen, maar bij B gaat hij zwabberen.
Ook het einddoel blijft veranderen. Want waarom deze handelsoorlog? De ene keer reageren Trump en zijn kabinetsleden met grootse vergezichten: het herschikken van de wereldeconomie, revitalisatie van de Amerikaanse industrie, een broodnodige aflossing van de staatsschuld. Tijdelijke pijn zou noodzakelijk zijn. En de heffingen? Een langdurige strategie.
Op andere momenten spreken Trump en zijn bondgenoten over de handelsoorlog als een tactiek op de korte termijn. Heffingen zouden een pressiemiddel zijn om andere landen te bewegen tot “betere deals”. Een route naar meer vrijhandel, dus.
Dinsdag, een dag voor de ommezwaai, verkondigden minister Bessent (“onderhandelingstactiek!”) en adviseur Navarro (“lange termijn!”) die tegengestelde doelen op hetzelfde moment op verschillende tv-zenders. Het kan niet allebei. Dat ziet de wereld ook.
Positie juist verzwakt
Sinds het uitstel draait het narratief weer om de deals. “We zijn overweldigd door de reacties om naar Washington te komen en te onderhandelen met president Trump”, zegt Bessent. Ruim zeventig landen zouden zich hebben gemeld. “Iedereen kust mijn kont”, aldus Trump. “Alsjeblieft meneer, geef me een deal!”
Maar in werkelijkheid heeft Trump zijn positie verzwakt. Andere wereldleiders zagen deze week dat de Amerikaanse president wel degelijk gevoelig blijkt voor financiële pijn. Zal hij zijn dreigementen ooit wél uitvoeren?
“Het is niet makkelijker geworden voor de VS om te onderhandelen”, concludeerde Moritz Schularick, hoofd van het Kiel Institute for the World Economy, donderdag in The Wall Street Journal. “Volgende keer zullen mensen Trump alleen maar minder snel geloven, en zich afvragen wanneer hij weer zal zwichten.”
Ook geeft Trumps uitstel van negentig dagen hem bar weinig tijd. Hoewel de president deze week bezweert dat hij “elke deal binnen een dag” kan sluiten, is vooralsnog niet één nieuw akkoord rond.
‘Wie kan ik wurgen?’
Binnen Trumps eigen achterban broeit twijfel. Tijdens een gespannen hoorzitting in het Congres, afgelopen woensdag, uitten doorgaans volgzame Republikeinen openlijk kritiek. “Wie mag ik wurgen als dit verkeerd loopt?”, vroeg senator Thom Tillis aan Trumps handelsvertegenwoordiger Jamieson Greer.
Tot verbijstering van zijn partijgenoten kon Greer het denken van zijn baas niet overbrengen. “Over drie maanden zitten we nog steeds met dit soort vragen”, waarschuwde de Republikeinse senator James Lankford.
Bezorgde Republikeinen werken samen met Democraten aan wetgeving om zeggenschap over importheffingen te verplaatsen van de president naar het Congres – een zeldzaam vertoon van verzet.
Intussen spant de New Civil Liberties Alliance, een non-profit gefinancierd door conservatieve Trump-donateurs, een rechtszaak tegen de regering aan. Trumps tarieven zouden “de wet schenden” en niet stroken met de gestelde doelen.
Historische escalatie
Ondanks de neergang blijft Trump onverstoorbaar dreigen met méér heffingen. De president wil “zeer binnenkort” speciale importtarieven voor de farmaceutische industrie. Hij overweegt “repercussies” voor buurland Mexico. En hoewel de heffingen voor de rest van de wereld – tijdelijk? – zijn verlaagd tot 10 procent, laat Trump de handelsoorlog met China escaleren.
Donderdag legde Trump China een ongekend importtarief op van 145 procent. Beijing sloeg terug met een wraakheffing van 125 procent. Ook hier blijft het einddoel in nevelen gehuld. “China wil een deal”, beweerde Trump donderdag, zonder daar bewijs voor aan te dragen. “Ze weten alleen niet hoe ze dat moeten aanpakken.”
Afgelopen jaren is vaak gespeculeerd dat chaos een doel op zich is voor Trump. Zolang de wereld je vreest, zou je meer gedaan krijgen. Het is de vraag of die logica ditmaal opgaat.