Scoren met Hollandse hightech: ’Juiste strategie kan volgende ASML opleveren’
Door WOUTER VAN BERGEN uit DFT
Gisteren, 23:01
in FINANCIEEL
Nederland kan tot 2040 nog zeker wel ’een handjevol’ bedrijven als ASML voortbrengen. Volgens onderzoeksinstituut TNO kunnen in ons land met een gerichte hightechstrategie meerdere bedrijven technologieën ontwikkelen, die ze onmisbaar maken voor wereld.
ASML speelt zo’n grote rol bij de productie van geavanceerde chips. Die kunnen niet worden gefabriceerd zonder de machines van het Veldhovense bedrijf.
„Dat ASML nu het meest waardevolle techbedrijf van Europa is, wil niet zeggen dat al die bedrijven net zoveel waard worden”, zegt Arnaud de Jong, managing director van TNO High Tech Industry . „Maar het zijn wel bedrijven die in de productieketen een positie hebben waar buitenlandse spelers niet omheen kunnen.”
Cruciaal
Het vroeg herkennen van bedrijven met waardevolle technologie voor de toekomst is cruciaal, volgens De Jong. „ASML kwam voort uit Philips, dat er toen niets in zag. En vergeet niet dat ASML later ook nog aan een zijden draadje heeft gehangen toen het spannend was of het €10 miljoen aan financiering kon krijgen.”
TNO identificeerde vier trends die tot 2040 bepalend zullen zijn: digitalisering, gezondheid, duurzaamheid en veiligheid. „Bij duurzaamheid hoort bijvoorbeeld ook de overgang naar een CO2-neutrale samenleving, maar daarvoor moet er nog een heleboel verbeteren als het gaat om energie-opslag. Daarvoor is nieuwe batterijtechnologie nodig, die zal worden gebouwd met hele andere productieprocessen dan die nu worden gebruikt. Ik denk niet dat die batterijen hier gaan worden gemaakt, maar wel de technologie en machines die daarvoor nodig zijn”, zegt De Jong.
Technologieën waarop bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen samen zullen moeten inzetten, zitten onder andere in de hoek van fotonica, kwantumtechnologie en laser-satellietcommunicatie. De angst dat Nederland te klein is om een vuist te maken tegen het financiële geweld dat grote landen kunnen inzetten, is volgens De Jong niet nodig. „Er is veel technologie die we alleen hier hebben en er komen heel veel buitenlandse bedrijven naar Nederland om die hier te halen. Maar we zullen wel keuzes moeten maken”, zegt De Jong. „Ik zie dan ook geen honderden technologieën waarvoor Nederland de nieuwe ASML kan leveren, maar zeker een handjevol.”
Theo Henrar, voorzitter van de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie FME onderstreept de oproep. „Ons succes in de toekomst, vraagt om strategische en duidelijke keuzes in het hier en nu. Het TNO-paper geeft een goede voorzet om als Nederlandse hightechsector in de hoogste klasse te kunnen blijven spelen. Het is nu aan het kabinet om de bal in te koppen. De sterspelers hebben we in ieder geval in huis.”
Waarde €80 miljard
Als Nederland die technologische topposities wil veroveren is volgens TNO wel nodig dat geld voor de high techsector structureel geregeld gaat worden. Tot 2027 is er financiering vanuit het Nationaal Groeifonds maar dat houdt daarna op. „Het zou zonde zijn als het daarna opdroogt”, zegt Philip van Kappen, strategy director bij TNO High Tech Industry en een van de auteurs van het rapport. De high techindustrie levert ons land nu €80 miljard aan toegevoegde waarde per jaar op, maar dat blijft niet vanzelf op peil. Volgens TNO zal 50% van de omzet in 2040 uit nieuwe waardeketens komen: producten die nu nog niet op de markt zijn.
Geld voor onderzoek alleen is niet genoeg, schrijft het paper, dat TNO niet in opdracht, maar wel met de instemming van zijn achterban van bedrijven en kennisinstellingen heeft gemaakt. Bedrijven moeten zich ook bewust zijn van de toenemende concurrentie en de voorwaarden die de samenleving aan ze stelt, terwijl kennisinstellingen en overheden moeten nadenken waar we het benodigde talent vandaan halen en met het buitenland afspreken wie zich toespitst op welke technologie.