Je wandelt of fietst richting een oversteekplaats en ineens licht de belijning op, zodat automobilisten direct zien dat ze extra moeten opletten. Aannemer BAM Infra wil dit systeem, met de toepasselijke naam LED-OP, liefst dit jaar nog in Nederland introduceren.
Ervaringen met het systeem in het buitenland zijn ronduit positief, zegt BAM Infra. Het bedrijf hoopt de verlichting snel ook in Nederland aan te leggen. Denk bijvoorbeeld aan oplichtende haaientanden of verlichte witte balken van het zebrapad. Dat moet voor automobilisten een signaal zijn om extra op te letten. Zeker op plaatsen waar geen verkeerslichten zijn. Als er wel een stoplicht aanwezig is, kan het systeem bijvoorbeeld een rode streep op het fietspad tonen, zodat een fietser ziet dat het stoplicht nog op rood staat.
Op een oversteekplaats van stoplichten werkt LED-OP samen met de signalen van het verkeerslicht. Op plekken zonder stoplichten wordt een slimme sensor toegepast die precies is ingesteld op het detectievak waar de overstekende voetganger of fietser zich kan bevinden. Op die manier wordt voorkomen dat het systeem onnodig activeert op het moment dat er voetgangers of fietsers in de buurt van de oversteekplaats zijn, die niet gaan oversteken.
De sensor detecteert bovendien de loop- en fietsrichting, zodat een voetganger of fietser het systeem niet twee keer activeert. Dat zou namelijk gebeuren als de voetganger of fietser zowel aan het begin als aan het eind van de oversteek een sensor passeert.
Proefopstelling in Gouda
BAM zegt er klaar voor te zijn. "We kunnen in het vierde kwartaal van dit jaar de toepassing in de praktijk plaatsen. Vóór die tijd leggen we al een werkende proefopstelling aan voor ons BAM- kantoor in Gouda", aldus een woordvoerder. Het bedrijf is met "meerdere opdrachtgevers" in gesprek is over de aanleg ervan.
Er bestaan in Nederland wel al oversteekplaatsen die gemarkeerd worden door lampjes op het wegdek. Die gaan pas aan als een voetganger bij het zebrapad op een knop heeft gedrukt. Maar het nieuwe attentiesysteem met verlichting van belijning en symbolen in het wegdek is niet eerder in Nederland toegepast.
Oplichtende belijning moet de bestuurder extra attent maken op de naderende voetgangers en fietsers.
Ledpanelen kunnen tegen een stootje
Hoewel LED-OP voor Nederland nieuw is, heeft BAM met de techniek erachter al meerdere jaren ervaring. Het bedrijf heeft er dan ook vertrouwen in dat alles heel blijft, ook als er dagelijks auto's en vrachtwagens overheen gaan.
De gebruikte panelen, montage en bekabeling zijn dezelfde als die van de zogeheten Wattway-zonnepanelen voor in het wegdek. Dit systeem van het Franse bedrijf Colas wordt al jaren toegepast in Frankrijk en BAM heeft in Nederland ook een aantal proefopstellingen gerealiseerd. In mei kondigde het bouwbedrijf aan een zonnefietspad langs de N232 in de gemeente Haarlemmermeer aan te leggen.
"Op basis van de ledtoepassingen in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk en de Wattway-projecten, kunnen we heel concreet zijn over de robuustheid: die is goed. Onder de genoemde locaties in het buitenland zijn hoofdroutes met veel vrachtverkeer en 25.000 voertuigen per etmaal. De verlijming en werking van de panelen op het wegdek is nergens een probleem geweest", zegt BAM.
Iets in het wegdek verwerken, of dat nu ledverlichting of een zonnepaneel is, is niet nieuw.
'Testresultaten altijd positief, soms spectaculair'
"Dynamische belijning is een goede manier om de attentiewaarde in het verkeer te vergroten, maar kan ook ingezet worden voor (dynamische) verkeersgeleiding. We hebben dit vervolgens getoetst bij wegbeheerders. En zij bleken veel behoefte te hebben aan aanvullende maatregelen op oversteekplaatsen en kruisingen", zegt Ed Buré van BAM Infra Verkeerstechniek.
Bij de ontwikkeling van het systeem is bovendien contact gezocht met verkeerspsychologen, verkeerskundigen en onderzoekers. Op basis van onderzoek uit het buitenland, heeft BAM hoge verwachtingen van LED-OP. "Bestuurders blijken eerder en ruimer voor de oversteekplaats tot stilstand te komen én er zijn minder doorrijders. Het effect bleek altijd positief en in diverse situaties zelfs spectaculair."
'Elke innovatie die helpt om ongevallen te voorkomen, juichen wij toe'
Mark Maaskant van verkeersveiligheidsconsultancy RoadsafetyLAB is blij met de eventuele komst van LED-OP. "Het is inderdaad een mooie innovatie die de attentiewaarde vergroot. Er zijn steeds meer aanrijdingen tussen (bestel)auto's en kwetsbare verkeersdeelnemers, dus elke innovatie die helpt deze ongevallen te verminderen juichen wij toe."
Maaskant wijst erop dat veel bestuurders zich niet bewust zijn van het gebrekkige zicht schuin naar voren en achteren. Dit komt doordat de dakstijlen van auto's, de zogeheten A-, B- en C-stijlen, in het kader van de veiligheid steeds breder zijn geworden. Ook benadrukt hij dat de voorrangsregels met name op rotondes niet overal hetzelfde zijn. "Op de ene rotonde hebben fietsers wél voorrang en op bijvoorbeeld uitvalswegen de stad uit zie je dat fietsers weer geen voorrang hebben."
Extra aandacht van de bestuurder kan volgens Maaskant ook helpen bij bijvoorbeeld scherpe afritten. "Je kan daar nog zo veel borden plaatsen, maar toch zie je dat je met extra waarschuwingen in de vorm van lichtsignalen nog meer aandacht creëert."