Acht cruciale uitdagingen voor bouwers in 2020
bouwbreed
Acht cruciale uitdagingen voor bouwers in 2020
Voor het eerst sinds de crisis wordt een daling van de bouwproductie verwacht. Wat kunnen bouwers doen om van 2020 toch een goed bouwjaar te maken? Acht uitdagingen.
1. Creatief omgaan met stikstofbeleid
Bouwers zullen creatiever om moeten gaan met het stikstofbeleid, adviseerde Job Dura vorige week. Hoe? Door te zoeken naar compensatie, door met minder stikstofuitstoot te bouwen, en andere keuzes te maken als het gaat om bouwmaterieel en logistiek. “De oude situatie keert niet terug. Als branche zullen we ons daarop moeten aanpassen”, aldus Dura. Eindeloos treuren om stikstof- en PFAS-normen heeft geen zin. Neem liever stikstofexperts in dienst die helpen met kwesties als: hoe krijgen we projecten gegund en hoe kunnen we opdrachtgevers adviseren? Het aantal opdrachten in de bouw zal door de stikstof- en PFAS-problematiek komend jaar sterk onder druk komen en het aantal aanbestedingen zal teruglopen. Ministeries, provincies en waterschappen zullen de neiging hebben om nog even af te wachten met het uitschrijven van nieuwe tenders tot duidelijker is hoe de spoedwet Stikstof het beste kan worden toegepast.
2. Prijsduiken afremmen
Het einde van de bouwcrisis werd juist ingeluid door kieskeuriger gedrag van bouwers en een teruglopend aantal inschrijvingen per aanbesteding. Die luxe is in 2020 voorbij. De taart wordt kleiner in 2020, maar moet met hetzelfde aantal bedrijven gedeeld worden. Minder opdrachten betekent meer concurrentie, dus een grotere druk om te duiken met de inschrijfprijzen. Dat wil zeggen: lagere winstmarges te accepteren, zoals de bouw ook tijdens de crisis deed. Bouwers moeten een “faire” prijs voor hun werk blijven vragen, ook als de markt slechter wordt.
3. Ontslagen voorkomen
De zorg om de dunnere orderportefeuilles is groot in de bouw. Hoe minder werk in de pijplijn, hoe groter de druk om personeel te ontslaan. Volgens het EIB staan er alleen al door stikstof 40.000 banen op de tocht. Als er nu weer een grote uitstroom met personeel komt, lukt het nooit om jaarlijks 75.000 nieuwe woningen neer te zetten. Houd dat personeel dus vast. Als er even geen werk is, werk dan aan uitdaging 4, 5 of 8. Als de nood echt hoog is, kan de overheid mogelijk ondersteunen met deeltijd-WW.
Door stikstof staan tienduizenden banen in de bouw op de tocht. (Foto: Shutterstock)
4. Energieneutraal en circulair bouwen
Moet je als woningbouwer de meute volgen en alleen Bouwbesluit-woningen bouwen? Dat kan. Dan krijg je te maken met BENG (bijna energieneutraal bouwen). De nieuwe BENG-regels moesten eigenlijk op 1 juli 2020 ingaan, maar zijn nu met een half jaar uitgesteld. Hoe dan ook zal deze nieuwe norm stof tot discussie blijven, want nog steeds zijn veel koplopers in de bouw ertegen. Een beetje bouwer wacht niet tot BENG en gaat gewoon energieneutraal bouwen. Ga eens ruiken aan materiaalpaspoorten; mogelijk worden ze een dezer jaren verplicht. Iedereen weet: circulair bouwen komt eraan. Ook in de infra. Kijk maar naar het ‘Lego-viaduct’ van Van Hattum en Blankevoort en Spanbeton. In 2020 krijgt dat een tweede leven. Afgelopen jaar deed het viaduct bestaande uit veertig betonnen blokken dienst bij Kampen. Uiterlijk 2030 moeten alle kunstwerken circulair zijn.
5. 3D-printen
Minstens twee opvallende 3D-printprojecten krijgen hun beslag in 2020. De brug die BAM bij Nijmegen bouwt en de galerijflat in Den Helder die van een nieuwe gevel wordt voorzien met de betonprinter van Bruil. Drie projecten misschien, als we de stalen brug van MX3D meetellen, die na uitvoerige tests eindelijk zijn plek krijgt op de Amsterdamse wallen. Er gebeurt natuurlijk oneindig veel meer op het gebied van bouwtechniek en innovatie dan 3D-printen. Maar sceptici kunnen in 2020 niet langer de schouders ophalen bij ‘dat stelletje amateurs dat laagje voor laagje hun materiaal opbrengt’. De tijd van druipers en andere onregelmatigheden ligt ver achter ons. De mechanische eigenschappen van het eindproduct blijken bovendien niet te doen voor traditioneel verwerkt beton.
Sceptici kunnen in 2020 niet langer de schouders ophalen bij ‘dat stelletje amateurs dat laagje voor laagje hun materiaal opbrengt’.
“Maar waarom zou je het doen?”, sputtert de laatste scepticus misschien nog. Het antwoord luidt: “Vanwege de vormvrijheid en oneindige variatiemogelijkheden”. Tegen acceptabele kosten, omdat er niet eerst een complexe bekisting hoeft te worden getimmerd, die na afloop meteen bij het afval kan. 3D-betonprinten maakt het mogelijk honderden prefabdelen binnen één project veel van elkaar te laten verschillen. Daarmee komt er een verfijning en detaillering terug in de bouw en architectuur, die de afgelopen eeuw is verdwenen. Precies zoals de wegbereiders, DUS architects, zes jaar geleden zo verleidelijk schetste met haar 3D Print Canalhouse. Er breekt echt een nieuw tijdperk aan. Niet met kunststof, zoals DUS dacht, maar met beton. Hoewel die stalen brug van MX3D in 2020 misschien wel de show gaat stelen.