Bron; FD
Aandeelhouders PostNL zijn aan Kamp overgeleverd
Een overname kan binnenkort wel eens afhangen van toestemming van de minister van Economische Zaken. Hebben aandeelhouders nog een poot op om te staan?
Is het bluf of is het Henk Kamp menens? Om het beursgenoteerde PostNL uit handen van het Belgische Bpost te kunnen houden overweegt de minister van Economische Zaken een spoedwet te schrijven waardoor zijn instemming is vereist bij een overname. De bewindsman is niet gediend van de Belgische avances en zou op deze manier een bod kunnen blokkeren.
De Vereniging van Effectenbezitters is met stomheid geslagen. Maar juristen menen dat hij het recht aan zijn zijde heeft. ‘Elegant is het niet, maar het kan wel’, zegt Wim Voermans desgevraagd. De hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden geeft protesterende aandeelhouders weinig hoop. ‘Zolang Kamp de spoedwet zorgvuldig motiveert, kan hij ermee wegkomen.’ Feitelijk zij de eigenaren daarmee voor hun koerswinst aan de minister overgeleverd.
Natuurlijk kunnen beleggers een claim om schadeloosstelling indienen als Kamp op basis van een spoedwet een overname onmogelijk maakt, zegt Voermans. Ze zullen zich dan moeten beroepen op artikel 1 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens waarin het eigendomsrecht is geregeld. Maar zo’n zaak maakt weinig kans, schat hij in. ‘Alleen als ze kunnen aantonen dat hij lichtvaardig met hun belang is omgesprongen.’
Of de VVD-minister werkelijk zo ver wil gaan, is nog maar zeer de vraag. Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft hem per motie opgedragen dat ‘de overdracht van substantiële aandelenpakketten’ zijn toestemming vereist. De vrees is dat een buitenlands bedrijf zoals Bpost niet gedwongen kan worden de post te bezorgen zoals dat in Nederland wettelijk is voorgeschreven. Maar Kamps eigen fractie en D66 hebben de nodige bezwaren. Het beschermen van een geprivatiseerd bedrijf voelt immers niet erg liberaal.
Rond het Binnenhof bestaat daarom het vermoeden dat Kamp slechts voor de bühne met de ingreep dreigt. Mocht hij de wet juridisch niet haalbaar achten, dan heeft hij in ieder geval de indruk gewekt er alles aan te hebben gedaan. In de tussentijd gebruikt Kamp de motie als drukmiddel tegenover zijn Belgische tegenhanger Alexander de Croo. Bpost, voor 51% in handen van de Belgische staat, doet er goed aan de jacht op PostNL te staken, is de impliciete boodschap.
Wanneer Kamp een beslissing neemt, kan zijn departement nog niet zeggen. Voor woensdag stond een Algemeen Overleg over de postmarkt in de Tweede Kamer gepland, maar bij gebrek aan nieuwe informatie werd die tot nader orde opgeschort. Uiterlijk voor de kerst moet de bewindsman duidelijkheid verschaffen.
Paul Koster, directeur van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), is er niet gerust op. ‘Het is niet alleen heel ongebruikelijk, maar ook heel nadelig voor aandeelhouders’, zegt hij over de mogelijke noodmaatregel. ‘PostNL is al tien jaar onafhankelijk dus zolang niet duidelijk is waarom zo’n instemmingvereiste plotseling nodig is, lijkt de ingreep zeer onterecht.’
Juridisch hoeft het opleggen van de gevraagde spoedwet echter geen probleem te zijn, meent Steven Schuit, hoogleraar corporate governance aan de universiteit van Nyenrode en oud-partner bij advocatenkantoor Allen Overy. ‘Het is natuurlijk verstorend voor de koersvorming van het aandeel, maar ik denk dat de minister heel ver kan gaan.’
Voorwaarde is wel dat Kamp de postbezorging als een vitaal of strategisch nationaal belang oormerkt, iets wat hij tot op heden niet heeft willen doen. ‘Dat zou gezien de liberalisering van de postmarkt natuurlijk ook behoorlijk inconsequent zijn’, oordeelt Schuit. Maar zonder die bijzondere status toe te kennen, kan de beoogde spoedwet door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens als een ‘disproportionele maatregel’ worden gezien. Schuit: ‘Dan zakt hij door het ijs.’