Van der Vorms HAL belegt beter dan Warren Buffett
Joris Kooiman
donderdag 13 november 2014, 17:00 update: donderdag 13 november 2014, 20:59
Warren Buffett
Het 'Woodstock of Capitalism' is de bijnaam van het 'Berkshire Weekend', de aandeelhoudersvergadering van Berkshire Hathaway waarop meesterbelegger Warren Buffettt zo'n 40.000 discipelen toespreekt. Locatie: Omaha in de Amerikaanse staat Nebraska.
Maar bewonderaars van briljante beleggingsstrategen kunnen evengoed hun kamp opslaan in het Kralingse Bos. Want de Rotterdamse investeringsmaatschappij HAL van de familie Van der Vorm deed het de afgelopen kwart eeuw beter dan het beleggingsvehikel van Buffett.
Sinds Nico van der Vorm eind jaren tachtig voor €700 mln de cruiseactiviteiten van de Holland-Amerika Lijn verkocht en met dat geld een beursgenoteerde investeringsmaatschappij begon, realiseerde HAL een gemiddeld jaarrendement (inclusief dividenden) van 17,8%. Beleggers in Berkshire Hathaway moesten het in diezelfde periode doen met een plus van 'slechts' 13,7%.
'HAL heeft een bijna foutloos parcours gereden', zegt KBC-analist Tim Simonts. Dat geldt niet voor Buffett. Die maakt, zoals hij zelf onlangs toegaf, nog wel eens 'grote fouten'. Denk aan Berkshires belegging in het Britse supermarktconcern Tesco.
Overeenkomsten
Toch zijn er veel overeenkomsten tussen Hal en Berkshire Hathaway. Beide bedrijven investeren voor de zeer lange termijn — vaak tientallen jaren — en kiezen zogeheten 'value-stocks'. Dat zijn door de bank genomen ondernemingen die veel vrije kasstroom genereren, door een tijdelijke crisis laag worden gewaardeerd ten opzichte van hun vaste activa en werken met een bewezen businessmodel. Net als Berkshire heeft HAL zich eind jaren' 90 bijvoorbeeld niet laten meevoeren door de internethype die zoveel beleggers op de klippen heeft doen slaan. Ook nu geen Facebook, biotech of Alibaba.
'Ze doen waar ze van oudsher goed in zijn en kiezen ondernemingen die ze met hun analyses volledig kunnen doorgronden', zegt Simonts. Dat betekent veel maritiem en Rotterdams, hoewel HAL ook aandeelhouder is van het Italiaanse zonnebrillenconcern Safilo (niet zo'n succes) en van niet-genoteerde bedrijven als GrandVision (van Pearle), kantoormeubilairproducent Ahrend en de FD Mediagroep (FD en BNR). Overigens maken die niet genoteerde deelnemingen HAL lastig te beoordelen voor particuliere beleggers, omdat ze tegen boekwaarde in de jaarrapportages staan.
Een aandeel HAL kost op dit moment een slordige €125. Daarmee heeft het bedrijf een marktwaarde van ruim €9 mrd, zo'n €2 mrd meer dan de totale waarde van de deelnemingen volgens het halfjaarverslag uit september. Blijkbaar is HAL conservatief in de waardering van zijn belangen in private bedrijven.
'Waterportefeuille'
Via zijn belegging in Boskalis, die dateert van 1989, heeft HAL zijn 'waterportefeuille' onlangs verder uitgebreid toen de baggeraar in stilte een belang van 15% nam in Fugro. Analisten denken dat het daar wat de bodemonderzoeker betreft niet bij blijft. Bovendien krijgt HAL naar verwachting in het eerste kwartaal van 2015 zo'n €1 mrd binnen wanneer het een kwart van zijn optiekketen GrandVision naar de beurs brengt, een bedrijf dat voor minder dan €2 mrd in de boeken staat.
In de markt wordt gespeculeerd dat HAL met de opbrengst van de beursgang zijn deelneming in SBM Offshore (13,5%) zal vergroten. In Boskalis houden de Rotterdammers al een belang van 34,5% en tankopslagbedrijf Vopak hebben ze voor bijna de helft in handen. De creatie van één groot offshore bedrijf onder de vlag van HAL is niet waarschijnlijk volgens analisten, maar via zijn commissarissen kan de investeerder de ondernemingen wel degelijk aanzetten tot samenwerking.
Beperkte verhandelbaarheid
KBC-analist Simonts heeft bewondering voor de strategie en de resultaten van HAL, dat vaak stevig aan boord komt wanneer een onderneming in moeilijkheden is. Denk aan Vopak begin deze eeuw en aan SBM Offshore in 2012. HAL stortte een kleine €200 mln bij toen SBM kopje onder dreigde te gaan door rampenproject Yme. Een redder in nood dus, maar wel een met een goed werkende rekenmachine in de hand. Want de beleggingsmaatschappij bedingt traditioneel een mooie prijs voor zijn hulp. Bovendien is de werkwijze van de Rotterdammers vaak 'agressief en opportunistisch', vindt Simons. 'Het is af en toe op het randje. Dan lanceren ze een bod en kopen ondertussen in de markt al flink wat stukken bij.'
Opportunistisch of niet, beleggers in HAL maakt het weinig uit. Veel zijn dat er overigens niet, want het fonds is vrijwel volledig in handen van de familie Van der Vorm (68%) en Hans Melchers (17%). Dat beperkt de verhandelbaarheid van de stukken en zet de particulier buitenspel, merkte de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) even geleden kritisch op. Dat klopt, maar zolang de resultaten uitmuntend blijven, is de VEB-kritiek ongetwijfeld aan dovemansoren gericht.