‘Tesla gaat zo failliet dat je het niet kunt geloven’
Martijn Zeven
04 april 2018 om 19:00
De schrijvers van het boek Denken als Elon Musk, Erwin Wijman en Jeanine Blaauw, denken op hun beurt dat de galgenhumor van Musk weleens profetisch zal blijken te zijn. Van buitenaf onderwerpen zij de psyche van één van de spraakmakendste topmannen van deze tijd aan een analyse. ‘Kan niet bestaat echt niet bij hem,’ is hun conclusie.
Met zijn tweet op 1 april, waarin hij het faillissement van Tesla aankondigt (‘Tesla Goes Bankrupt (…) compleet en helemaal failliet, zó failliet dat je het niet kunt geloven’), is hij alle analisten én ons als schrijvers van het boek Denken als Elon Musk te snel af. Dat is Elon Musk ten voeten uit.
Want ‘Tesla gaat in 2018 failliet’ is de eerste zin van het boek Denken als Elon Musk (dat op 6 maart naar de drukker ging). De zin komt uit de mond van een oud-topman van ING die ruime ervaring heeft met bedrijven (Enron, Imtech) die ten onder gingen of bijna (Ahold). ‘Dit gaat kapot, alle seinen staan op rood bij Tesla,’ verklaart hij. ‘De interne logistiek deugt niet, de productie van de Model 3 komt maar niet op gang, managerial klopt het niet en de big ego-CEO is lastig te sturen en omringd door jaknikkers en volgers. Bovendien leed het bedrijf in 2017 een verlies van twee miljard dollar.’
Als de verkopen niet snel aantrekken krijgt Tesla een ernstig liquiditeitsprobleem, vreest ook kredietbeoordelaar Moody’s, dat op 27 maart 2018 de rating verlaagde van B2 naar B3. Al eerder, eind 2017, gaf Standard & Poor’s Tesla een vergelijkbare B-, een junkbond-rating. Een vooraanstaande analist denkt dat het geld bij Tesla over drie maanden op is, en de beurskoers van Tesla kelderde in de afgelopen maand van 333 dollar naar 252 dollar - om overigens op 3 april weer te stijgen (met liefst 6,5%, en vandaag met wederom 6,5%) naar 285 dollar.
Tesla-topman Elon Musk zal niet slechter slapen door deze onheilstijdingen. Hij is zo gewend aan zwartkijkers dat zelfs zijn zoon van dertien kan uitleggen waarom Tesla de hoogste shortpositie in de hele Amerikaanse aandelenmarkt heeft, van liefst negen miljard dollar. ‘Beleggers speculeren op een verdere daling van het aandeel van Tesla en kunnen daar dik aan verdienen.’
Geen gemakkelijke baas
Elon Musk laat zich niet snel uit het veld slaan. De oprichter/topman van SpaceX, Tesla, SolarCity, The Boring Company, OpenAI en Neuralink is niet op zoek naar kortstondige zakelijke successen, hij is van de langetermijnvisie. Musk ziet de mens als een zichzelf beperkende soort die in levensgevaar is en daar wil hij iets aan doen. Hij geeft niet om geld, het gaat hem om het oplossen van het grootste probleem waar de mensheid tegenaan kijkt: onze ondergang. Musk is het tegenovergestelde van ING-topman Ralph Hamers die zit te kijken op een extra miljoen jaarsalaris.
In hun boek Denken als Elon Musk dat op 5 april verschijnt laten auteurs Erwin Wijman en Jeanine Blaauw zien dat Musk daarom helemaal geen gemakkelijke baas is om voor te werken. Hij kan uitvallen tegen medewerkers die fouten maken of tijdens vergaderingen niet met goede ideeën komen, omdat ze hem dan in de weg staan en zijn missie vertragen. Hij heeft geen hekel aan zijn medewerkers, het is meer dat hij zich gekweld voelt door hun fouten, want die maken dat de mensheid nog weer langer in gevaar verkeert.
Zo denkt Musk. Echt.
Zijn gekende hoekigheid is geen emotionele tekortkoming van de nogal rationeel redenerende Musk. Het is veel eenvoudiger: Musk heeft het gevoel dat hij de enige is die echt de ernst van zijn missie begrijpt. Hij denkt, zoals hij zelf graag naar voren brengt, al over elektrische auto’s en ruimtevaart en het bevolken van andere planeten na sinds hij in Groep 5 zat.
Kan niet, bestaat niet
Omdat hij zo uitdrukkelijk focust op zijn visie en doet wat hij echt belangrijk vindt, maakt Musk het onmogelijke mogelijk. Kan niet bestaat echt niet bij hem. Dit zijn de twee kernlessen van Musk.
Het boek Denken als Elon Musk bevat maar liefst tien hoofdstukken met evenzovele lessen die je af kunt kijken van Musk. Die gaan over het uitdagen van je – soms veel grotere - tegenstanders, hoe je de beste mensen werft, het inspireren van je medewerkers, en het zo begeerlijk maken van je producten en diensten dat je er geeneens reclame voor hoeft te maken. Andere lessen: houd productie en verkoop in eigen hand, start in een niche en geef nooit korting, zelfs je moeder niet.
Het boek laat zien dat Musk’s gewaagde 1-aprilgrap – we zien zoiets CEO Ralph Hamers van ING nog niet twitteren - niet uitzonderlijk is. Musk is misschien af en toe zo’n ijs- en ijskoude Eskimo dat hij als hork wordt omschreven maar hij heeft wel humor. Hij veranderde zijn Twitter-header (bijna 21 miljoen volgers) laatst om zijn hele bio terug te brengen tot één woord: ‘Boring.’
Om later over zijn merchandising-gimmick, de Boring Company-vlammenwerper à vijfhonderd dollar, te twitteren: ‘I want to be clear that a flamethrower is a super terrible idea. Definitely don’t buy one. Unless you like fun.’
Het boek Denken als Elon Musk (ISBN 9789461262684, 208 pagina’s, 15 euro) verschijnt op 5 april bij Uitgeverij Haystack.