Air France-KLM blijft achter bij de grootste Europese concurrenten
De Frans-Nederlandse luchtvaartmaatschappij Air France-KLM kan na de aangekondigde bezuinigingen donderdag weer even ademhalen.
Beleggers reageerden optimistisch en Franse vakbonden kondigden ondanks een loonbevriezing vooralsnog geen stakingen aan.
Net als na de afloop van de serie topontmoetingen rond de eurocrisis vorig jaar, is het echter nog de vraag of de maatregelen afdoende zijn om de financiële markten duurzaam gerust te stellen (zie kader).
Het verstandshuwelijk tussen de lichtblauwe zwaan en de donkerblauwe Franse haan begon voortvarend in 2004, met aansprekende groeicijfers en overtuigende synergiebesparingen, maar ingewijden waarschuwen dat de luchtvaartcombinatie op een faillissement afstevent als de ingrijpende bezuinigingen niet worden voortgezet. Vrijwel alle experts en analisten zijn het erover eens dat bij Air France banen moeten verdwijnen, niet alleen door natuurlijk verloop maar ook door gedwongen ontslagen. Lufthansa en vooral British Airways hebben de afgelopen jaren wel pijnlijke maatregelen genomen, inclusief gedwongen ontslagen en versobering in de pensioensvoorzieningen.
Personeelskosten zijn de grote zorg
Het probleem is dat er in Frankrijk presidentsverkiezingen voor de deur staan en dat grootaandeelhouder Nicolas Sarkozy — de Franse staat bezit 15,7 % van de aandelen — liever niet
geconfronteerd wordt met grootschalige demonstraties tijdens de campagne.
‘Of dat zal lukken is nog de vraag’, zegt Didier Foussat van de vakbond SNPNC, die het cabinepersoneel vertegenwoordigt. Zijn bond overweegt zich aan te sluiten bij Force Ouvrière, die voor begin februari al een staking heeft aangekondigd uit protest tegen een wettelijke minimumdienstverlening in het luchttransport. ‘Dat voorstel is in strijd met het grondwettelijk stakingsrecht’, zegt Foussat. De maatregelen van donderdag vormen voor zijn bond vooralsnog geen aanleiding om het werk neer te leggen.
Personeelskosten zijn de grote zorg bij Air France-KLM. Die zijn hoger dan bij de directe concurrentie. De bezettingsgraad was tijdens het laatste peilmoment (het derde kwartaal van 2011) het beste van de drie grote Europese luchtvaartgroepen, maar de nettowinst was juiste de laagste. Over de eerste negen maanden van 2011 leed Air France-KLM een operationeel verlies van € 151 mln, dat is te verdelen in een verlies van € 366 mln voor Air France en een winst van €215 mln voor KLM.
Bezuinigingen moeten komen van Air France
‘KLM is het probleem niet, de bezuinigingen moeten in eerste instantie komen van Air France’, zegt analist Neil Glynn van de bank Credit Suisse vanuit Londen. ‘Het bevriezen van de salarissen is een goede eerste stap, maar ook in het personeelsbestand dient gesneden te worden.’ Volgens Glynn zijn beleggers er niet zeker van dat bestuursvoorzitter Alexandre de Juniac, die tot zijn benoeming in oktober hoge ambtenaar was op het ministerie van financiën, wat dat betreft de juiste man is op de juiste plaats.
‘Topman Peter Hartman heeft altijd de tering naar de nering gezet, daarvoor moet ik hem een compliment maken’, zegt Paul Gregorowitsch, oud-KLM-directeur en tegenwoordig werkzaam voor Air Berlin, over zijn oud-collega. Die wil het bedrijf graag leiden als voorman van een familie, waar men voor elkaar in de bres springt als het moeilijk wordt. In 2008 gingen piloten tijdens de kredietcrisis aan de slag aan de bagageband. ‘Hartman heeft onlangs gezegd dat hij de familie bij elkaar wil in houden in 2012, maar we moeten productiever worden’, zegt Ton Scherrenberg van de Vakbond voor het Nederlands Cabinepersoneel (VNC).
Hoewel de turbulentie bij Air France-KLM nu heftiger lijkt dan elders, hebben ook de concurrenten het zwaar. ‘De Europese luchtvaart merkt het meteen als de economie in het slop zit’, zegt luchtvaarteconoom Guillaume Burghouwt van onderzoeksbureau SEO. ‘Lufthansa heeft al een winstwaarschuwing gegeven. Verder gaat de bezettingsgraad van het vrachtvervoer naar beneden. Dat is meestal het eerste waaraan concreet te merken is dat de zaken niet goed gaan. Verder lopen de boekingen van de business class achter.’ Burghouwt voorspelt daarom een zwaar jaar voor de grotere Europese vervoerders, zeker als de brandstofprijs zo hoog blijft als nu.
De Gulfcarriers in opkomst
‘KLM heeft het de afgelopen tijd goed gedaan’, oordeelt luchtvaarteconoom Guillaume Burghouwt. ‘Schiphol is als overstapluchthaven harder gegroeid dan Parijs. Ze zijn ook zeer succesvol in China.’
Van een rimpelloze blauwe lucht is echter geen sprake. Een concrete bedreiging voor KLM is de opkomst van Arabische luchtvaartmaatschappijen, denkt Burghouwt. ‘Emirates en andere maatschappijen halen nu passagiers in Manchester of Birmingham op, om ze in het Midden-Oosten te laten overstappen op vluchten richting Azië. Deze reizigers vlogen eerst via Schiphol.’
Verder fungeerde Schiphol tot voor kort als de internationale luchthaven voor Zuidoost-Engeland omdat veel reizigers het overvolle Heathrow liever meden. Sinds daar vorig jaar een nieuwe terminal werd geopend, is de Londense internationale luchthaven weer meer in trek bij Britse reizigers.
Voor Air France baren het landelijke netwerk en de middellange vluchten (Europa en Noord-Afrika) zorgen. Binnenlandse vluchten waren decennialang uiterst rendabel voor Air France, maar de voortschrijdende ontwikkeling van het TGV-netwerk (vorige maand opende een nieuwe hogesnelheidslijn in Oost-Frankrijk) en de concurrentie van budgetmaatschappijen hebben dat veranderd.
Air France kondigde gisteren aan een aantal korte en middellange vluchten te schrappen of uit te besteden. Om welke verbindingen het gaat, is nog niet bekend. Op middellange vluchten had Air France onder meer te lijden onder de opstanden in Noord-Afrika.
Kroonprinsen
In 2014 stapt topman Peter Hartman op. In de coulissen staan Erik Varwijk (directeur Nederland) en ex-minister Camiel Eurlings (hoofd vracht) al klaar. Eurlings is volgens ingewijden ongeschikt om KLM te reorganiseren omdat hij als politicus ervaring mist. ‘Maar hij heeft andere kwaliteiten, zoals toegang tot de Chinese overheid. Die hebben het enorm gewaardeerd dat KLM na de aardbeving op Chengdu bleef vliegen’, zegt Ton Scherrenberg van vakbond VNC. Varwijk wordt gezien als capabel, maar zou voor harde saneringen terugschrikken.............................
bron: FD 13/1/2012
Nog niet gelezen daarom deze plaatsing