De verkoop van dochter E-Plus is testcase voor armlastige telecombranche, die snakt naar Europese consolidatie.
Was de Brusselse nieuwjaarsspeech van ceo Eelco Blok in januari nog doordrenkt van het verlangen om met KPN een Europese telecomspeler van formaat te zijn, een halfjaar later is die ambitie passé. KPN blaast de aftocht in Duitsland met de verkoop van zijn dochter en meest waardevolle onderdeel, E-Plus. Zijn grote winstmaker en voormalige groeiwonder komt in handen van het Spaanse Telefónica. KPN wordt Nederlands kampioentje in een arena van pan-Europese grootmachten, al deed het zijn best dat te verhullen bij de aankondiging gisteren.
Slaperige markt
De voorheen wat slaperige Duitse mobiele markt, met haar hoge marges en luie marktleider, is de afgelopen jaren getransformeerd tot een ware vechtmarkt. Na zijn indrukwekkende, jarenlange opmars kwam E-Plus opeens zelf in de verdediging terecht. De prijsvechter probeert zich al acht kwartalen op rij uit zijn benarde positie te wringen. Moeder KPN kon de Duitse
investeringswedloop voor nog betere netwerken en nieuwe frequenties (4G) bovendien nauwelijks nog bijbenen vanwege soortgelijke aderlatingen aan het thuisfront.
Kroonjuweel
Toch zal capitulatie zelden zo zoet gesmaakt hebben voor topman Blok. Hij toucheert €8,1 mrd voor KPN’s kroonjuwelen, waarvan €5 mrd in harde contanten. De waardering (van negen maal het verwachte bedrijfsresultaat over 2013) is hoog, naar alle beschikbare maatstaven. Het loodzware schuldprobleem dat KPN mee torst, kan Blok straks in één keer afwerpen, door flink af te lossen op de uitstaande €9,5 mrd. De kredietbureaus zullen ophouden in zijn nek te hijgen. Zijn gekoesterde kredietstatus is veilig, en daarmee ook het commitment van
institutionele eigenaren van KPN.
Hangen en wurgen
Om dit plotse vrijvallen van miljarden euro’s in de juiste context plaatsen: de afgelopen maanden had Blok nog grootste moeite om €3 mrd bijeen te schrapen met meerdere internationale roadshowetappes langs iedere belegger van betekenis. Het was maar een onderdeel van zijn ambitieuze plan om de balans te repareren. Dat ging met hangen en wurgen in een grimmig klimaat. Gebrekkig verwachtingenmanagement zette veel kwaad bloed bij de achterban. Een jaar eerder was Blok nog tevergeefs op charmeoffensief gegaan langs fondsen in Azië en het Midden-Oosten, in de hoop daar vers kapitaal op te halen.
Krachtenbundeling
Het is ironisch dat de E-Plus-transactie na al het geploeter uiteindelijk afgedwongen lijkt door invloeden van buitenaf. De plotselinge megafusie van twee andere grootmachten in Duitsland (Vodafone en kabelaar Kabel Deutschland) zou de gesprekken op scherp hebben gezet, na twaalf jaar van flirten waarbij een akkoord meerdere keren op til was. Met de krachtenbundeling van twee grotere concurrenten zag het er voor Telefónica en KPN (de nummers drie en vier) naar uit dat ze zonder fusie een kwijnend bestaan zouden blijven leiden.
Rugdekking
Waar het samengaan precies is geïnitieerd, is nog niet helemaal duidelijk. Blok wilde gisteren niet zeggen of hij de rugdekking van zijn Mexicaanse aandeelhouder Carlos Slim heeft. De zakenkrant Financial Times meldde gisteren dat de Mexicanen in ieder geval nog geen expliciete steun hebben uitgesproken voor de deal.
Ingewijden melden dat er wel informeel contact is geweest tussen Spaanse afgezanten enerzijds en Slim cum suis anderzijds. De Spanjaarden zouden niet het risico willen nemen om een kostbaar fusietraject in te leiden zonder te weten of ze daarna zouden worden teruggefloten door de KPN-investeerder.
De Mexicanen hebben met bijna 30% van KPN de facto een vetorecht op zijn aandeelhoudersvergadering. Bij een Mexicaans verbod zou het Spaanse gezichtsverlies in ieder geval dodelijk zijn, om van de kosten niet te spreken. En, zoals een voormalige bestuurder uit de branche het formuleert: ‘Slim heeft liever ook 30% van een gefocust, Nederlands bedrijf dan van een fladderend internationaal concern.’