2)
Bovendien hangt er veel van af. De rechtbank spreekt zich in principe dinsdag uit en de voorzitter liet in juni op de pleitdag duidelijk verstaan dat hij zich vooral zal uitlaten over procedurekwesties, eerder dan over de grond van de zaak. Met in eerste instantie een antwoord op de vraag of de rechtbank bevoegd is. Trafigura argumenteert van niet omdat de tegenpartij twee Singaporese vennootschappen dagvaardde.
Als de aandeelhouders op dat punt het deksel op de neus krijgen, zou dat een grote nederlaag zijn. Het zou betekenen dat ze mogelijk naar Singapore moeten trekken om daar te gaan procederen tegen hun voornaamste tegenstander, een behoorlijke hinderpaal. Tenzij ze er voor het Antwerpse hof van beroep in zouden slagen het Turnhoutse vonnis terug te draaien.
Datzelfde hof buigt zich in oktober over een andere Nyrstar-rechtszaak. Daar is de inzet de vraag of de deskundigen die waren aangesteld door de Antwerpse ondernemingsrechtbank voor een onderzoek naar de gang van zaken voor de overname, hun werk mogen voortzetten. Vansanten en co. bekwamen hun aanstelling, maar het verweer van Trafigura legde hun werk na een klein jaar lam. Hun moeizame werk: bepaalde cruciale informatie kregen ze niet in handen en veel passages in documenten werden zwart gemaakt.
Magere balans
Het is koffiedik kijken hoe de uitspraak in Antwerpen, de eerste door een hof van beroep, en die in Turnhout uitdraaien. Tot nu oogt de balans voor de aandeelhouders eerder mager, ondanks ruim drie jaar strijd, veel onkosten en een reeks beschikkingen van rechtbanken in Brussel en Antwerpen, plus een arrest van de Raad van State. Daardoor lijkt de strijd om Nyrstar meer een processie van Echternach.
Dat komt ook omdat Trafigura, het beursgenoteerde Nyrstar en zijn bestuurders zich weren als een duivel in een wijwatervat. Nyrstar doet dat trouwens met van Trafigura geleend geld omdat het zelf geen inkomsten meer heeft. Dat is de groep rond Vansanten een serieuze doorn in het oog: de lening gaat gepaard met zoveel voorwaarden en beperkingen dat Nyrstar de handen absoluut niet vrij heeft.
‘Het feit dat België voor de werking van justitie niet de beste leerling van de klas is, speelt gigantisch in het nadeel van de aandeelhouders, doordat partijen als Trafigura vrij spel krijgen en een uithongeringsstrategie kunnen toepassen, zoals dat in het recht heet’, zegt een goedgeplaatste bron. ‘Maar de informatie die al naar boven gekomen is, maakt er voor hen tot nu geen totaal verloren strijd van.’
Kris Vansanten leidt het verzet van de Nyrstar-minderheidsaandeelhouders. ©Bart Dewaele
Het is de vraag hoelang de aandeelhouders volhouden. Vansanten stelt zich nog zeer combattief op en lijkt all the way te willen gaan. Maar Trafigura is een te duchten tegenstander. Het is wat in juridische conflicten met aandeelhouders- of beleggersbelangen wel eens een deep pocket wordt genoemd, een partij met diepe zakken die kan betalen als het moet, maar ook financieel een erg lange adem heeft om aanvallen af te weren.
Om een idee te geven: Trafigura zag in het halfjaar tot eind maart zijn eigen vermogen aanzwellen tot 12,7 miljard dollar (12,5 miljard euro). Niet voor niets had Jeroen Raskin (Monard Law), de advocaat van de kleine aandeelhouders, het in Turnhout over een strijd van David tegen Goliath.
Politieke wereld
De aandeelhouders lijken bovendien alleen te staan. Het aandeelhouderschap van Nyrstar was en is zo versnipperd dat buiten Trafigura en de groep rond Vansanten niemand meer dan 3 procent in handen heeft. De politieke wereld heeft zich nog geen enkele keer uitgelaten over het dossier, tot ergernis van de aandeelhouders.
Nochtans was Nyrstar gedeeltelijk Belgisch en doet het dossier sterk denken aan wat gebeurde na de val van Fortis en de overname van Fortis Bank door BNP Paribas. Vansanten manifesteerde zich destijds ook in dat dossier.
Het verschil is wel dat bij Fortis veel meer aandeelhouders in het verweer kwamen en dat opvolger Ageas bereid was tot een schikking. Het is onduidelijk wat Trafigura van plan is, maar de kans op een regeling in der minne lijkt nihil. De trader werd ook in enkele andere landen genoemd in onfrisse dossiers, maar schikte nog maar zelden een geschil.
Strafklacht
De aandeelhouders hebben, met behulp van de advocaat Walter Van Steenbrugge, ook een strafklacht klaargestoomd die waarschijnlijk wordt ingediend. Die zal onder anderen Jeremy Weir, de CEO van Trafigura, viseren. Het is voor zover bekend de eerste keer dat dat gebeurt. De klacht komt boven op het lopende strafonderzoek door Laurence Heusghem, onderzoeksrechter in Brussel, na een klacht met burgerlijkepartijstelling van enkele aandeelhouders.
Volgens een bron bij het gerecht loopt dat onderzoek nog, maar de stand van zaken is niet bekend. Het ziet er echter niet naar uit dat het potten zal breken. Elders valt te horen dat Heusghem informatie opvroeg bij de FSMA.