Hierbij een bericht over wat ik verwacht van de drie huidige, nieuwe, (disruptieve) medische therapieën voor de ontwikkeling van BCART, te weten: A) gentherapie, B) CAR-T/immunologie en C) RNA-i (specifieke gentherapie). Deze drie zal ik op rij af bespreken, inmiddels C) RNA-i (specifieke gentherapie) als laatste aan de beurt.
C) RNA-i-therapie (een specifieke vorm van gentherapie)
RNAi(nterference) (Arrowhead) en antisense (antilichaam) (ProQR) zijn specifieke vormen van gentherapie. Nu het TRIM platform van Arrowhead heeft bewezen dat het mogelijk is - zonder grote bijwerkingen, vermoedelijk ook buiten de lever - dat de helft van het ingebrachte dubbelstrengs RNA (siRNA) als gids werkt om het doel (kapot gen)te vinden lijkt een kip met gouden eieren gevonden. Ook heeft het er de schijn van dat een nauwkeuriger aanpak in vergelijking tot de ‘antilichaam en kleine-moleculen-benadering’ gevonden is - ook gezien ontwikkeltijd en-kosten
Maar wat is RNA ook al weer?
Volgens Wikepedia is Ribonucleïnezuur, vaak afgekort als RNA, een biologisch macromolecuul dat essentieel is voor de regeling van cellulaire processen in alle bekende levensvormen. RNA lijkt qua chemische structuur sterk op DNA, en net als DNA is RNA opgebouwd uit een lange keten van nucleotiden. RNA en DNA behoren hierdoor beiden tot de nucleïnezuren.
RNA speelt een belangrijke rol in het coderen, overbrengen, reguleren, interpreteren en tot expressie brengen van genen. In de transcriptie en translatie is RNA van centraal belang. Een van de bekendste vormen van RNA, messenger-RNA, wordt in organismen geproduceerd tijdens de transcriptie: het proces waarbij DNA wordt overgeschreven naar een RNA-molecuul. De volgorde van de nucleotiden (met de vier stikstofbasen guanine, uracil, adenine en cytosine) bevat genetische informatie voor eiwitsynthese. De genetische informatie van veel virussen is opgeslagen in een RNA-genoom.
Een RNA-molecuul is enkelstrengs. De meeste RNA-moleculen, waaronder mRNA, tRNA, rRNA en andere niet-coderende RNA's bevatten zelfcomplementaire sequenties die zorgen dat het RNA met zichzelf kan basenparen (met zichzelf waterstofbruggen kan vormen) waardoor het in lokale elementen wordt opgevouwen.[1] Deze structuren bestaan niet uit lange dubbele helices zoals in DNA, maar uit verzamelingen van korte helices die zijn samengepakt en hierdoor erg lijken op eiwitten. Op deze manier kunnen RNA-moleculen een katalytische rol spelen in reacties.[2] Men spreekt van een ribozym.
Iets meer basiskennis voor het begrip van RNA zal nuttig zijn. Net als zijn meer bekende neef Deoxyribonucleïnezuur of DNA, dat de genetische code bevat voor het maken van eiwitten, vervult het ribonucleïnezuur of RNA ook een kritieke functie om het leven te ontgrendelen en in stand te houden. Een enzym vertaalt de genetische code of instructies voor het aanmaken van eiwitten uit het DNA in een bericht, dat naar de juiste locatie voor het produceren van eiwitten (ribosomen) in de cel wordt getransporteerd. Het bericht met de instructies wordt het RNA of messenger RNA (mRNA) genoemd. De eiwitten, met schijnbaar eindeloze functionaliteit, worden beschouwd als de bouwstenen en zorgen voor de lichaamsstructuur, functie en regulatie van de weefsels en organen van het lichaam, inclusief de hersenen. Als de instructies voor het maken van eiwitten die het RNA draagt, worden gewijzigd, kan men een impact beginnen te hebben op hoe het eiwit al dan niet wordt vervaardigd wanneer het aankomt bij de ribosomale eiwitfabrieken en welke kenmerken het vertoont, waardoor een weg om potentieel een breed scala aan slopende ziekten aan te pakken.
Veel ziekten worden veroorzaakt door defecte genen of onjuiste instructies voor het maken van eiwitten uit het DNA, wat kan leiden tot de productie van defecte eiwitmutaties - toxisch of niet-functioneel of niet voldoende of te krachtig. In 1998 ontdekten biologen Andrew Fire (Carnegie Mellon) en Craig Mello (Universiteit van Massachusetts) het proces van RNA-interferentie of RNAi waarin een dubbelstrengig RNA (dsRNA) kan worden gebruikt om specifieke genen uit te schakelen met behulp van een gewijzigde codesequentie. De ontdekking, waarvoor de twee biologen in 2006 een Nobelprijs ontvingen, bracht een revolutie teweeg in de vooruitgang van de RNA-wetenschap. RNAi is het natuurlijk voorkomende cellulaire mechanisme of proces in levende cellen waardoor de RNA-moleculen genexpressie of translatie remmen, door de mRNA-moleculen te neutraliseren of te modificeren, waardoor de productie van de specifieke eiwitten wordt gereguleerd. De krachtige aanpak kan elk foutief gen in het menselijk genoom tot zwijgen brengen. De meeste bedrijven in de RNA-ruimte zijn gericht op het ontwikkelen van therapieën die gebruikmaken van deze natuurlijke weg van gen-uitschakeling.
Wetenschap en genetische doorbraken zijn zo ver gevorderd dat therapeutische hulpmiddelen beschikbaar zijn om de mutaties aan de genetische wortels te corrigeren door middel van DNA- of RNA-correctie, door de verkeerde instructies te activeren, uit te schakelen, te bewerken of te vervangen. Er zijn varianten van op RNA gebaseerde therapieën, zoals RNAi, en kleine interfererende RNA (siRNA), die de kleinere fragmenten zijn van het lange dubbelstrengige RNA wanneer ze in blokjes worden gesneden. Er is ook de antisense-benadering waarbij enkele strengen nucleïnezuren binden aan het RNA om hun expressie te wijzigen.
Bedrijven die deze therapie ontwikkelen voor tal van ziekten werken altijd met gespecialiseerde computerprogramma’s waarbij de codering, transcriptie en translatie van RNA wordt gezien als een legpuzzel om zo een defect gen op te sporen en passende oplossing te vinden. In theorie heb je dan binnen een jaar werkend medicijn.
De bekendste RNA-therapeutic biotech-companies betreffen Alnylam Pharmaceuticals (ALNY), Moderna (MRNA), Ionis Pharmaceuticals (IONS), Arrowhead Pharma (ARWR), Dicerna Pharmaceuticals (DRNA), Crispr Therapeutics (CRSP), Voyager Pharmaceuticals (VYGR), Akcea Therapeutics (AKCA), Intellia Therapeutics (NTLA), Precision BioSciences (DTIL), Translate Bio (TBIO), BioNTech (BNTX).
Ik weet eigenlijk niet hoe de kansen voor BCART op dit terrein liggen. Iemand?
MB