Is de beurs verslaafd aan gratis geld ?
Sinds de kredietcrisis heeft de Fed miljarden in de economie gepompt. Waarom zijn beleggers zo bang dat dit stopt ? Hieronder een antwoord in 10 vragen.
Sinds het uitbreken van de kredietcrisis heeft de Fed - de Amerikaanse centrale bank - bijna 2000 miljard dollar aan nieuw geld beschikbaar gesteld, ofwel vier keer het nationaal inkomen van Nederland. Op dit moment nog wordt elke maand nog voor 85 miljard dollar – het zogenaamde QE3-programma - aan langlopende obligaties opgekocht. Dat geld komt allemaal beschikbaar voor banken, investeerders en beleggers.
2) Hoe ontstaat dit gratis geld ?
Door met ‘nieuw’ geld oude obligaties op te kopen. Het geld wordt niet gedrukt, maar simpelweg door de Fed in haar computers ingevoerd. Het creëren of drukken van geld zonder dat ander geld uit de markt wordt gehaald wordt ‘kwantitatieve verruiming’ genoemd.
3) Wat is het doel van de maatregel ?
Via de opkoop van vooral langjarige obligaties wordt geld in de economie gepompt en door de stijgende obligatiekoersen tegelijk de rente gedrukt. Tevens wordt de inflatie wat aangewakkerd. Dat moet banken, bedrijven en consumenten prikkelen om kredieten te verlenen, meer te investeren en meer geld uit te geven. Zaken die de al jaren haperende Amerikaanse economie vervolgens moeten aanzwengelen
4) En de beurskoersen stijgen ook ?
Ja, een groot deel van het geld is gebruikt voor het aankopen van aandelen en vooral de verwachting dat voortzetting van de geldverruiming de koersen nog verder kan verhogen laat de Dow Jones stijgen. Daardoor hebben de koersen in Wall Street recent zelfs de all-time-high’s gebroken.
5) Wat zijn de belangrijkste bezwaren van de critici ?
Dat het ‘gratis’ geld niet of lang niet voldoende wordt gebruikt waarvoor het bedoeld is en dat de economie er niet of nauwelijks impulsen van krijgt. Daarnaast is het moeilijk om de geldcreatie zomaar ineens weer stop te zetten. Dat kan immers juist weer een averechtse uitwerking hebben op de beurs en dus ook de economie.
6) Gebeurt dit daarom niet in Europa ?
In Europa is veel scepsis over de maatregel, maar daarnaast heeft de Europese Centrale Bank niet de bevoegdheden om zoals de FED te opereren. Al probeert ook Frankfurt de economie aan te zwengelen via een lage rente, de gunstige LTRO-faciliteiten voor de banken en wordt gekeken naar de opkoop van mkb-leingen.
7) Trekt de Amerikaanse economie nu echt aan ?
De Amerikaanse economie trekt wel aan en groeit volgend jaar met 2,7%. Dat lijkt, zeker vergeleken met Nederland, al heel wat. Maar voor de als zeer flexibel bekendstaande Amerikaanse economie is dat na vijf moeilijke jaren nog steeds niet echt florissant en blijft het op eigen kracht gerealiseerde herstel maar matig.
8) Hoe lang gaat de Fed er mee door ?
De Fed heeft aangegeven dat het de rente nog een aantal jaren laag wil houden en in principe wil doorgaan met de maandelijkse geldverruiming totdat de werkloosheid onder 6,5% is gedaald. Nu ligt deze werkloosheid nog rond de 7,5%.