Ordelijk of niet ordelijk failliet gaan. Hoe liggen de kaarten?
Het zou wel eens kunnen zijn dat de Griekse leiders een default geen probleem vinden, misschien zijn ze er heimelijk al voorbereidingen voor aan het treffen. En als dat zo is dan zullen ze weinig doen om een disordelijke default met zoveel mogelijk besmetting te voorkomen. Een messy default met besmetting is niet hun probleem. En misschien hebben ze er wel baat bij. Immers als de problemen overslaan op andere landen (bv bankruns) dan zal zal het systeem van de euromunt de schuld krijgen en niet de Grieken zelf. Zo redenerend is de disordelijke default eigenlijk in het belang van de Grieken. Hierbij gevoegd kan worden het argument dat er intussen een enorme kapitaalvlucht heeft plaatsgehad uit Griekenland. Bij een default wordt dit kapitaal niet aangetast. Iedere weldenkende Griek met enige connecties heeft intussen zijn geld elders gebracht. Dit betekent dat wat dat betreft deze Grieken een deel van hun kapitaal veilig hebben ondergebracht en zullen na de default in relatieve Griekse standaarden alleen maar rijker worden. Zij hebben met hun buitenlandse kapitaal na de default in Griekenland zelf een hoop meer koopkracht gekregen omdat de Drachme zwaar gedevalueerd wordt. In plaats van de default op korte termijn hebben de Grieken nog een groter belang om de default zo lang mogelijk uit te stellen. Uitstel genereert immers extra leningen van de EU en met iedere inflow van kapitaal in Griekenland kan het spel langer worden gerekt, kan er meer kapitaal naar het buitenland worden gebracht, kan verder nagedacht at gunstig is voor griekenland. De Griekse leiders hebben in de tijdspanne voor de default (nu dus) geen belang bij het zwaar hervormen van de economie. Dat vervreemd ze immers van hun bevolking. Ze krijgen pas een belang daarbij als de default heeft plaatsgevonden. Door de dreiging van default in de lucht te houden kunnen ze de EU gijzelen om over de brug te komen met extra leningen die als de default eenmaal heeft plaatsgevonden toch worden afgestempeld. Dit verklaart het huidige getreuzel en tijdrekken van de Grieken en de onwil om hervormingen door te voeren. Het doordrukken van hervormingen in deze situatie de relatie tussen de politici en de bevolking op spanning zet, als je dat al doet kun je dat beter na de default doen.
De EU donoren willen geen disordelijke default zijn de EU landen, met name de rijke landen. Zij zijn bang voor besmetting maar ook bang dat het spelletje dat Griekenland speelt overgenomen kan worden door andere landen. Het resultaat van zo'n verbreding van dit spel is dat de rijke landen volledig uitgekleed gaan worden. Dit willen ze voorkomen. In dit licht zijn de recente acties van de ECB ook volledig verklaarbaar. De donoren worden dus op dit moment gegijzeld door de Grieken en de kern daarin is dat de Grieken helemaal geen reden hebben om tegen een default te zijn (in tegendeel) maar de EU wel.
Het verklaart ook het plan van merkel en sarkosy om de volgende lening op een escrow account te zetten: ze willen voorkomen dat het geld worden toegevoegd aan de Griekse financien (let op niet economie).
Intussen beginnen de donoren het spel van de Grieken te doorzien en de eerste politici beginnen te praten over een ordelijke default. Ja ze kunnen niet anders meer want als ze blijven spreken over het voorkomen van een default dan worden ze onderdeel van het Griekse spel waarin ze alleen maar betalen en het spel van de Grieken blijven ondersteunen. De EU donoren hebben hun strategie gewijzigd: ze gaan nu voor een ordelijke default. Daarbij proberen ze het contagion gevaar te beteugelen: maximaal liquiditeiten verschaffen aan de banken, downplayen van het besmettingsgevaar enz enz. Helaas blijft het een schaakspel met meerdere spelers en niemand heeft de macht om zijn scenario te door te drukken. Opvallend is wel dat de EU donoren allemaal erg eensgezind zijn en dat de Grieken een loopje met hun nemen. Dat betekent dat de posities zijn verhard en open communicatie steeds meer verdwijnt. Dat kan betekenen dat het spel zeer harder gespeeld gaat worden. Ik denk dus niet dat de Griekse politici een hartelijk welkom krijgen op de EU vergaderingen. Het is allemaal speculatie wat ik hier doen maar het verklaard op zijn minst een paar patronen en het gedrag van de spelers.
Er zijn natuurlijk veel die de dupe zijn, denk aan de Griekse working class, de jongeren in Griekenland, de economie in Griekenland enz. Het is vreselijk als je dat bedenkt.
Helaas is het probleem Griekenland verworden tot een soort prisonersdilemma waar geen uitweg meer is. Het spel lijkt geheel ongevoelige geworden voor Morele en ethische oproepen om het anders te doen.
De grote vraag is hoelang dit nog gaat duren en hoe en wanneer de default gaat plaatsvinden. En dan als de default komt is het de vraag wat de Griekse leiders zullen doen om de schuldvraag te ontwijken. Ik denk dat ze zullen proberen om de schuldvraag te verbreden. EU proberen de schuldvraag te versmallen.
De vraag daarna is of andere landen met vergelijkbare problemen hetzelfde spel gaan spelen of daar in die termen over zullen gaan spreken.
De Griekse leiders zijn dus geen idioten maar zijn hele rationele mensen die perfect door hebben hoe ze het maximale uit de ontstane situatie kunnen halen. Het kan ook nog zo zijn dat met de default in het vooruitzicht er momenteel wordt onderhandeld over de fondsen waarop Griekenland na de default een beroep kan doen om het land op te bouwen. De EU staat met de rug tegen de muur.. kan ze daar nee op zeggen?
Misschien zie ik het te zwart, ik hoop het maar, maar de redenering verklaart op zijn minst het vreemde gedrag van de Grieken en de recente uitlatingen van politici en de ECB. Ook de liquiditeiten actie van de ECB wordt zo bekeken volstrekt logisch.
En de beurzen trekken zich er intussen niks meer van aan.
m